Hastalık hastası olmak; kişinin yaşam standartlarını ve ruh sağlığını önemli derecede bozan psikolojik bir problemdir. Tıbbi adı hipokondriyazis olan bu problem, hem kişinin kendisine hem de çevresindekilere oldukça zor anlar yaşatmaktadır. Kişi aslında herhangi bir hastalığı olmadığı halde; kendisinde hastalık bulguları hisseder ve bununla ilgili araştırmalara girer.
Hatta öyle ki zihninde yarattığı hastalık semptomları bir süre sonra gerçek fiziki bulgular olarak ortaya çıkar. Bunun nedeni genellikle geçmişten gelen veya günlük yaşamda da devam eden stresli durumların, zihinde yönetilememesi ve bedene aktarılmasıdır. Ne yazık ki bu hastalığa sahip bireyler; sık sık ve farklı branşlarda bir dizi muayene olurlar, ancak hiç bir fiziki hastalığa rastlanmaz.
Peki bu durumun belirtileri ve çözüm yolları nelerdir? Böyle kişilerde gelişen davranış ve düşünce biçimleri nasıldır? İşte biz de bu yazımızda sizlere; bu soruların cevabı niteliğinde bir takım bilgiler aktarıyor olacağız. Konuya ilişkin videolara ise yazımızın son bölümünde ulaşabilirsiniz.
Hastalık Hastası Olmanın Belirtileri Nelerdir?
- Bireyin sürekli kendini ve vücudundan gelebilecek olası sinyalleri dinliyor olması
- Tüm muayene ve tetkiklerin herhangi bir hastalığa işaret etmemesi halinde bile, kendini hasta hissetmeye devam etmek
- Sürekli hasta olacağım ya da ben aslında hastayım gibi duygu ve düşünceler içerisinde olmak
- Yaşanan en ufak sağlık probleminde dahi en kötü senaryolara odaklanmak ve bununla ilgili yoğun kaygı hali
- Bir hastalık çıkacak korkusundan dolayı doktora gitmeyi sürekli ertelemek
- Sık sık nabız, tansiyon, ateş ve şeker ölçümleri yapmak
- İdrarı ve dışkıyı sürekli kontrol ediyor olmak şeklinde sıralanabilir.
Hastalık Hastası Olmanın Nedenleri Nelerdir?
- Genetiğinde obsesyona yatkınlık olması
- Çevresel faktörler (sürekli hasta insanlar ile irtibatta olmak)
- Öz güven ve öz değer algısının düşük olması
- Geçmişten gelen travmalara ve/veya güncel hayatta yaşanan olaylara karşı, kişinin kendisini suçlu hissediyor ancak bunu ifade edemiyor olması
- Bireyin hasta olduğunda belirli çıkarlar elde etmesi (değer görmek ya da isteklerini yaptırmak gibi..)
- Travmatik tecrübeler, geçmişte geçirilen ciddi rahatsızlıklar
- Çocukluk çağına ait önemli hastalıklar
- Cinsel açıdan yaşanan travmatik olaylar
- Kişilik yapısına ait bazı psikolojik sorunların varlığı şeklinde pek çok neden sayılabilmektedir.
Hastalık Hastası Olanlarda Yaygın Olarak Görülen Davranışlar Nelerdir?
- Sağlık ile ilgili aşırı endişeli olmak ve gün içinde sık sık bununla ilgili olumsuz düşüncelere kapılmak
- Hasta olduğuna kesin ve net bir şekilde inanmak ve en küçük bir ip ucu yakalamak için ekstra çaba harcamak
- Sık sık doktora başvurmak veya tam aksine, hastalık haberi alacağını düşünerek doktora gitmeye karşı direnç göstermek
- Evde yapabileceği ölçümleri her gün tekrarlamak (tansiyon, nabız vs)
- Hastalıklar hakkında sürekli okumalar ve araştırmalar yapmak, edinilen bilgileri doktor ile tartışmak
- Hasta olduğuna ilişkin çevreden tasdik beklemek
- Hasta olmadığı yönünde çıkan tahlil ve muayene sonuçlarına inanamamak ve hastalığının bir türlü tespit edilemediğini düşünmek
- Bedensel belirtiler ile ilgili sürekli tetikte olmak ve bunları olduğundan daha fazla hissetmek
- Hastalığına inanmayan kişilere karşı gergin olmak
- Var olduğuna inandığı hastalığının ölümle sonuçlanacağını düşünmek
Hastalık Hastası Olmak Kimlerde Daha Sık Görülür?
Bu psikolojik problem kadın ve erkeklerde çoğu zaman eşit oranlarda görülmektedir. Özellikle 20-30 yaş grubu bireyleri etkisi altına almaktadır. Bu kişilerin en belirgin ve ortak özelliği; sorunlarının psikolojik olabileceğini asla kabul etmemeleri ve bir hastalık teşhisi alana kadar, farklı farklı doktorlara muayene olmayı sürdürmeleridir.
Bu bozukluk iki farklı çeşitte kendini göstermektedir. Bunlardan kısaca bahsedelim..
- Bakım Arayan Hastalık Hastası Grup: Bu hasta grubundaki kişiler; sürekli muayene olurlar. Çıkan sonuçlara inanmayıp, kaygılanmaya ve daima sağlık taraması yaptırmaya devam ederler.
- Bakımdan Kaçan Hastalık Hastası Grup: Bu tür hastalar ise tam aksi bir tutum içerisinde olurlar. Kötü bir şey duyacaklarına inanarak bundan kaçınma davranışı gösterirler. Dolayısıyla tahlil yaptırmak veya doktora gitmek, onlar için büyük bir stres unsuru haline gelir.
Hastalık hastalığı ilerledikçe; kişide, sosyal ortamlardan uzaklaşma, içe kapanma, yüksek derecede stres ve depresyon görülme ihtimali artar.
Hastalık Hastası Kişiler Nasıl Tedavi Edilir?
Hastanın pek çok branşta tahlil yaptırıp bir sorun çıkmamasına rağmen endişe etmeye devam etmesi halinde, yakın çevresinin desteğiyle muhakkak bir psikiyatr ile görüşmesi sağlanmalıdır.
Psikiyatr ve psikolog iş birliği içinde çalışmalı ve hastaya hem terapi hem de ilaç desteği verilmelidir. Bu noktada hastanın doktoruna güveniyor olması çok ama çok önemlidir. Eş zamanlı olarak iki tedavinin bir arada yürütüldüğü hastalarda, tam olarak düzelme şansı %50’nin üzerindedir.
Hastalık Hastası Olmak İle İlgili Video
