Güneş Tutulması Nedir? Nasıl Meydana Gelir?

Mustafa Ersan23 Haziran 2024

147

Güneş tutulması, ay güneşin önünden geçtiğinde, kısmen ya da tamamen güneşi engellemesi ile oluşur. Tutulma, dünyanın bazı bölümlerinin ayın gölgesinde kaplanmasına neden olur.

Güneş tutulmasının detaylarına inmeden önce, tarihte güneş tutulmalarının gerçekleşmesine izin veren tam noktada olduğumuzu belirtmek gerekir. Milyonlarca yıl önce, ay dünyaya çok daha yakındı ve bu nedenle gökyüzünde büyük görünürdü.

Oluşumundan bu yana, ay yavaş yavaş Dünya’dan uzaklaşmıştır. En sonunda ay dünyadan çok daha uzakta olacak ve daha küçük görünecektir. Bu kısa süre içinde, ay sadece güneş ile aynı boyutta olduğu zaman doğru mesafedir.

Güneş Tutulması Nasıl Meydana Gelir?

Her sene iki ila beş arasında güneş tutulması olur. Ay güneşin önünden geçtiğinde, ay güneşin ışığını dünyaya doğru engeller ve ayın gölgesinin dünyaya düşmesine neden olur. Ay güneş ile dünyanın arasında yer aldığı zaman ise dünyada güneş görmen ama gündüz olan bölgeler gölge olur.

Güneşin, ayın ve yerin hareket hızı nedeniyle, toplam güneş tutulması süresi asla 7 dakika 31 saniyeden fazla sürmez. Dünyayı yörüngeye oturtmak yaklaşık bir ay sürer. Ancak her ay tutulma olmaz. Bunun nedeni, dünyadaki ayın yörünge düzleminin, güneşin etrafındaki dünyanın yörünge düzleminden biraz farklı olmasıdır. Bu nedenle, güneş tutulması sadece ay güneşin önünde olduğunda ve yörünge düzlemleri kesiştiğinde meydana gelir.

Güneş Tutulmasının Çeşitleri Nelerdir?

Güneş tutulmasının 4 farklı tipi vardır. Güneşin ne kadarı tutuluyor, tutulma büyüklüğü Ay’ın gölgesinin hangi kısmının Dünya’ya düştüğüne bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Kısmi güneş tutulmaları: Ay’ın Güneşin sadece kısmen gizlediği zaman ve Dünya’daki sadece yarı gölgesini yansıttığında ortaya çıkar.
Halkalı güneş tutulmaları: Ay’ın çapı Güneş’in tüm çapını kaplayacak kadar büyük olmadığında gerçekleşir ve Güneş’in dış kenarları gökyüzünde bir ateş çemberi oluşturacak şekilde görülür. Ay’ın zirveye yakın olduğu ve Ay’ın gölgesi Dünya’ya düştüğünde Güneş’in halka şeklinde bir tutulması gerçekleşir.
Tam güneş tutulmaları: Ay Güneş’i tamamen kapladığında gerçekleşir ve sadece Ay, Dünya’nın en yakın yörüngesinin noktası Ay’ın yörüngesine yakın olduğunda gerçekleşebilir.
Hibrit güneş tutulmaları: Dairesel toplam tutulmalar olarak da bilinen hibrit güneş tutulmaları en nadir görülen tiptir. Aynı tutulma, bir tutulmadan toplam güneş tutulmasına ya da bunun tersine, tutulmanın yolu boyunca değiştiğinde ortaya çıkar.