Gizli şeker; halk arasında tespit edilmesi zor olmasına rağmen sıklıkla görülen bir sağlık sorunudur. Her yaş grubunda görülebilmektedir. Tıp dilindeki adı prediyabet olup, Tip 2 diyabet hastalığı için önemli bir etmendir. Diyabet hastalığı yakından izlenilmesi gereken, doğru tedaviler sayesinde, başarılı bir süreçle yönetilebilen bir hastalıktır.
Ancak bu noktada en önemli faktör; hastalığı tanımak ve hekim tarafından çizilen yola uyum sağlamaktır. Çünkü prediyabet kalp ve damar problemlerine yatkınlık oluşturmasının yanı sıra, aşikar diyabet hastalığına da ön basamak olmaktadır. Tüm bunlara dayanarak, ihmal edildiği takdirde geri dönüşü veya telafisi zor durumlarla karşılaşılma ihtimalinin arttığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Gizli şekerin en önemli handikabı; teşhis edilmesinde yaşanan güçlükler ve done yetersizliğidir. Çünkü kandaki şeker seviyesi aslında yüksek olmasına rağmen, yapılan tetkiklerde hastalığı tasdikleyecek boyutta sonuçlar alınmayabilir. Bu da tedavinin gecikerek, komplikasyonların artış göstermesine yol açabilmektedir. Oysa ki, hastalığın tespiti halinde, belirlenecek bazı yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi tedaviler sayesinde kontrol sağlanabilmektedir.
Gizli şeker, iki ana başlık altında incelenmektedir. Bunlardan birine bozulmuş açlık glukozu (açlık kan şekeri düzeyinin yükselmesi), diğerine ise bozulmuş glukoz toleransı (tokluk kan şekeri düzeyinin yükselmesi) adı verilmektedir. Çeşitli hasta gruplarında; iki türden bir tanesi görülebileceği gibi, aynı hastada, prediyabetin her iki çeşidine de eş zamanlı olarak rastlamak mümkündür.
Gizli Şeker Riski Yüksek Olan Kişiler Kimlerdir?
- 45 yaş üzeri bireyler
- Vücut kitle indeksi 25 kg/m2’nin üzerindeki kişiler
- Genetiğinde prediyabet olanlar (1. Ve 2. Derece akrabalar)
- Yüksek tansiyon hastaları (hipertansiyon)
- Düşük kolesterol düzeyine sahip olanlar
- Trigliserid değeri yüksek seyredenler
- Hareketsiz yaşam sürenler (fiziksel aktivitenin az olması)
- PCOS (polikistik over sendromu) hastaları
- Gebelik şekeri ve 4 kg üzerinde doğum yapma öyküsü bulunanlar
Gizli Şeker Tanısını Koymak İçin Değerler Nasıl Olmalıdır?
Yazının başında da belirttiğimiz gibi prediyabetin iki çeşidi bulunmaktadır. O nedenle tetkikler esnasında hem açlık kan şekeri hem de oral glukoz tolerans (OGTT) değerleri birlikte değerlendirilir. Açlık kan şekerinin sağlıklı bir bireyde 100 mg/dl altında çıkması beklenir. Eğer bu rakam 100-125 mg/dl arasında ise gizli şekerin varlığından şüphelenilmelidir. Tekrarlanan ölçümlere rağmen 126 ve üzeri çıkıyor ise o kişinin diyabet hastası olduğu söylenebilir.
OGTT ölçümünde ise hastaya açken ve şekerli içecek tüketiminden 2 saat sonra ayrı ayrı değerlendirmeler yapılır. Normal kan şekeri 2. Saatte 140 mg/dl veya altında bir değer olarak görüldüğünde, diyabet riskinin bertaraf edildiği söylenebilir. Ancak 2. Saatte 140-199 mg/dl çıkıyor ise prediyabetten, 200 mg/dl üzeri çıkıyorsa şeker hastalığından şüphe edilir.
Gizli Şeker Tedavisi Nasıldır?
- Karbonhidrat, yağ ve şeker dengesinin düzenlendiği bir beslenme şekli oluşturulmalı ve bol sıvı tüketimi sağlanmalıdır.
- Lifli yiyeceklere öncelik verilmelidir.
- Vücut ağırlığının kontrollü olarak azaltılması önemlidir. Bunun için yeterli fiziksel aktivite şarttır. (Yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme ve egzersiz hareketleri gibi..)
- Sigara ve alkol tüketiminden uzak durulmalıdır.
- Kaliteli uyku saatlerine özen gösterilmelidir.
Tüm bunların yanı sıra; hekim önerisiyle gerekli medikal tedavilerin uygulanması ve hastanın kardiyolojik anlamda da takip edilmesi gerekmektedir.
Gizli Şeker Hastalığının Tedavisi Nasıldır İle İlgili Video
