Fırtına Oluşumu
Herhangi bir anda, Yerküre üzerinde yaklaşık 2000 adet gök gürültülü fırtına olur. Fırtınaların tümü birlikte bir milyon wattlık şimşek gücü üretir ki, bu da ABD’deki üretilen toplam elektrik gücünden fazladır. Bir fırtına bile tek başına 500 milyon litre üzerinde su üretir. 1500 km ve üstü bir alanı kapsayan ve rüzgar hızı saatte 320 km’ye ulaşan tam şiddetli bir kasırga ise ABD’yi yarım yıl boyunca ısıtmaya yetecek kadar enerji içerir.
1938’deki New England kasırgası, ABD güney kıyısının şeklini değiştirdi. Bangladeş’teki tropik siklonlar Ganj deltasını düzenli olarak yeniden biçimlendirilir. (ve 20. yüzyılda yüz binlerce kişinin ölümüne neden olmuştur).
Fırtınaların ulusların kaderini etkilediği bile oldu. 1588’de, İspanyol Donanması fırtına sonucu İngiliz Adaları kıyılarına vurarak dağıldı; 1281’de Japonya’daki bir tayfun, Moğol imparatoru Kubilay Han’ın işgal kuvvetlerini samuray savaşçılarının merhametine teslim etti, samuray savaşçıları ise adalarının kurtuluşu için -Kutsal Rüzgar- kamikazeye şükranda bulundular.
Daha az dramatik örneklerden biri de, 2005’te New Orleans’ta büyük felakete yol açan Katrina Kasırgası’yla birlikte George W. Bush’un başkanlığının yara almasıydı.
Kasırgaların Oluşum Bölgeleri
Kasırga, rüzgar hızı saatte 118 km ve üstüne ulaşan ve saatte maksimum 320 km’ye kadar çıkabilen fırtına diye tanımlanır. Karayipçede “büyük rüzgar” anlamına gelen urican kökenli hurricane (İngilizcede kasırga) ismi Atlas Okyanusu’ndaki fırtınalarla sınırlıdır Aynı fenomen Pasifik’te (Çincedeki taifeng’den gelen) tayfun diye; Hint Okyanusu ve Avustralya civarında tropik siklon diye bilinir.
Saffir Simpson ölçeğine göre kasırganın beş kuvvet seviyesi vardır. Dünya çapında kullanılan tornado/hortum terimi ok aha küçük, kısa ömürlü ve daha yoğun fırtınaları ifade eder. Rüzgar hızı saatte 500 km’yi aşabilir
20.yüzyılda, özellikle havadan ve uydudan gerçekleştirilen doğru ölçümler sayesinde, bilimciler (tayfun ve tropik slikonları da içerecek şekilde) kasırgayı anlamaya daha çok yaklaştı. Ama bu, kasırganın yalnızca belli özellikleri için geçerliydi. Önemli soruların çoğu halen yanıtlanabilmiş değil.
Örneğin, neden kimi fırtınaların kasırgaya döndüğünü, kimilerinin dönmediğini; kimi kasırgaların neden yere iniş yaptığını, kimilerinin ise denizde kaldığını; kasırganın yalpalamasına, hatta yön değiştirmesine neyin neden olduğunu; kasırganın kendi yönünü ne derecede belirleyebildiğini ve küresel ısınmanın kasırga sıklığı ve yoğunluğunu nasıl etkilediği bilinemez.
Çoğu “yıllık kasırga hattı” tablosuna bakıldığında, tekrarlanan hemen hiçbir düzen olmadığı görülür. Ancak, dünya çapında birkaç on yıllık tablolara bakıldığında belli bir düzen var gibidir. Kasırgalar, tayfunlar ve tropik siklonlar yalnızca Atlantik’in belli bazı bölgelerinde, doğu Pasifik’te, güney Pasifik’te, kuzeybatı Pasifik’te ve güney ile kuzey Hint Okyanus’larında kaynaklanır. İşin ilginci, güney Atlas Okyanusu’nda hiç fırtına olmamasıdır; ta ki 2004’teki ilk fırtınaya dek.
Fırtınalar Ekvator’un 4-5 °K ve G enlemini ötesine nadiren geçer, ekvatoru ise asla geçmezler. Yılın belli dönemlerinde çok daha yaygın görülürler ve söz konusu dönemler okyanusa göre değişiklik gösterir. Örneğin, Ağustos ve Eylül, Atlas Okyanusu için kasırgaların artış gösterdiği dönemdir.
