Dünyanın en yaşlı ağacı 80.000 yaşında ve ABD‘nin Utah eyaletindeki Fishlake Ulusal Ormanı‘nda bulunan Pando olarak söylenmektedir. Dünya milyarlarca yıldır var ama ağaçlar ne kadar zamandır var? Peki dünyanın en yaşlı ağacının ne olabileceğini hiç merak ettiniz mi? İklim değişikliği nedeni ile yıllar içinde birçok ağaç türünün nesli tükendi, ancak hayatta kalan ve bugün hala gelişen pek çok ağaç türü var.
Ağaçların büyüme biçimleri, tipleri ve türleri farklı olduğundan, en yaşlı ağacın ne olduğunu belirlemek zorlaştı. Bugün hala hayatta olan dünyanın en yaşlı ağaçlarından yedisini sizler için derledik. Bu, hem tekil ağaçları hem de klonal koloni ağaçlarını içermektedir.
Dünyanın En Yaşlı 7 Ağacı
Gran Abuelo – 3.648 yaşında
Gran Abuelo ağacı Şili‘deki Alerce Costero Ulusal Parkı‘nda yer almaktadır. Ağaç, Güney Amerika‘da yaşayan en yaşlı ağaç olarak bilinmektedir. 2022 yılı itibari ile Gran Abuelo 3.648 yaşındaydı. Bu da ağacın yaşına bakarak, MÖ 1500‘de filizlendiği anlamına gelir.
Gran Abuelo, 196 fit (60 metre) boyunda ve 13 fit (4 metre) genişliğinde bir ağaçtır. Ve 36 fit (11 metre) bir çevreye sahiptir. Gran Abuelo ayrıca bir Patagonya Selvisidir (Fitzroya cupressoids). Fakat ne yazık ki Patagonya Selvi nesli tükenmekte olan bir türdür. Bunun nedeni de ağacın bozulma süresini yavaşlatan bir reçine içermesidir. Bu sebeple reçine popüler bir yapı malzemesi haline geldi
Sarv-e Abarkuh (Abarkuh Selvi) – 4.500 yaşında
Sarv-e Abarkuh ağacı İran‘ın Abarkuh şehrinde bulunabilir. Bu ağaç türü bir Akdeniz selvisidir (Cupressus sempervirens) ve yaklaşık 4.500 yaşında olduğuna inanılmaktadır.
Sarv-e Abarkuh, İran’da bulunan doğal bir anıttır ve İran Kültürel Miras Kurumu tarafından da korunmaktadır. Efsaneye göre ağaç Zerdüşt adlı İranlı bir peygamber tarafından dikildiği için dünya çapında da dikkatleri üzerine çekmiştir. Diğer efsaneler ise ağacın İncil‘deki Nuh Figürü‘nün üçüncü oğlu tarafından dikildiğini anlatır.
Llangernyw Yew – 4.000-5.000 yaşında
Llangernyw Yew ağacı, Galler, Conway, Llangernyw köyündeki St. Digain Kilisesi‘nin kilise bahçesinde yer almaktadır. Ağaç bir Porsuk (Taxus baccata) türüdür ve yaklaşık olarak da 5.000 yıldır varlığını sürdürmektedir.
Bu özel ağaç türü 4.000-5.000 yaşındaydı. Bu türün kesin yaşını söylemek zordur, çünkü çoğu zaman çekirdek zaman ile kaybolur ve bir zamanlar çekirdeğin olduğu alanın yerini alan yeni büyük sürgünler tarafından devralınır.
Ağacın, İngiliz botanikçi David Bellamy tarafından verilen ve yaşını doğrulayan kendi sertifikası da vardır. Llangernyw Yew ağacı, yerel folklor masallarının kalbi olduğu gibi topluluğun önemli bir parçasıdır. Llangernyw Yew, Galler mitolojisinde, Angelystor (Kayıt Meleği) adlı ruhun her Cadılar Bayramı’nda köye bir sonraki ölecek kişiyi söylemek için görüneceği yer olarak görünür.
Methuselah (Metuşelah) – 4.852 yaşında
Methuselah ağacı, Büyük Havza kıllı çamıdır (Pinus longaeva). Bu ağaç, Kaliforniya‘da, Inyo ilçesinin Beyaz Dağları’ndaki Methuselah Korusu‘nda yer almaktadır.
Diğer antik ağaçlar ile çevrili olduğu için tam yeri halk tarafından bilinmemektedir. Bu önlem ağacın güvende kalması ve mümkün olduğu kadar uzun süre muhafaza edilebilmesi içindir. 2012 yılına kadar Methuselah dünyanın bilinen en yaşlı ağacıydı ve bu yıl itibari ile 4.854 yaşındadır. Ağacın MÖ 2832‘de çimlendiği tahmin edilmektedir. Bu ağaç, 969 yılına kadar yaşamış olan en eski İncil figürü Methuselah‘ın adını almıştır.
Çiftçi Jared Milarch‘a da 2003 yılında ağaçtan kesim yapma izni verildi. Ve bu çiftçi Methuselah‘tan klon yetiştirmede de başarılı oldu.
Eski Tjikko – 9.500 yaşında
Eski Tjikko ağacı, İsveç‘in Dalarna eyaletinin Fulufjället Dağı‘nda bulunabilir ve 2008 yılında da keşfedilmiştir. Ağaç aslında bir Norveç Ladinidir (Picea abies). Bu tür, yaklaşık 600 yılda bir aynı yerde yeni bir gövdeyi değiştirme ve yeniden büyütme yeteneği ile bilinmektedir. Bu tür klonal bir koloni ağacıdır.
Peki durum buysa, yaşını nasıl anlayabileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Ağacın yaşı, yaklaşık 9.500 yıl öncesine tarihlenen kök sisteminden görülebilir. Ve ağacın insanlar tarafından çimlenmek için bölgelere getirildiği tahmin edilmektedir. Bu teori, bilim adamlarının söylediğine göre İsveç‘teki iklimin bir zamanlar düşünüldüğünden daha erken ısınmış olabileceğini gösteriyor.
Jurupa Meşesi – 13.000 yaşında
Jurupa Meşe ağacı, Crestmore Heights, Kaliforniya, ABD‘deki Jurupa Dağları‘nda yer almaktadır. Ağaç türü bir Palmer Meşesi‘dir (Quercus palmeri) ve bu ağaç 2009 yılında keşfedilmiştir.
Norveç Ladini gibi türler de aslında klonal bir koloni ağacıdır. Yaşı kök sistemleri tarafından belirlenir ve yeni filizler analiz edilir. Palmer Meşesi, yüksek irtifada daha nemli iklimlerde gelişir, bu nedenle bölgede hayatta kalan tek türde Jurupa Meşesi idi. Jurupa Meşesi keşfedildiğinde, 1,55 mil (2,5 kilometre) genişliğindeydi ve ortalama yüksekliği ise 3,28 fit (1 metre) idi. Ayrıca ağaç 70 gövde kümesinden oluşuyordu.
Pando – 80.000 yaşında
Pando ağacı, Fishlake Ulusal Ormanı, Utah, ABD‘de yer almaktadır. Pando, titreyen bir kavaktır (Populus tremuloides) ve 80.000 yıldan daha eski olduğu tahmin edilmektedir. Pando sadece dünyadaki yaşayan en eski klon koloni ağacı değil, aynı zamanda da dünyanın yaşayan en eski türlerinden biridir.
Pando aynı zamanda klonal bir koloni ağacıdır, bu sebeple yer üstünde bir ağaç kümesi gibi görünebilir. Fakat tek olarak başlayan kök sistemi ile bağlantılıdır. Ne yazık ki araştırmalar, Pando’nun büyüme hızının son birkaç on yılda yavaşladığını söylüyorlar ve bu da maalesef Pando’nun yavaş yavaş ölmekte olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak dünyanın en yaşlı 7 ağacı, doğanın gerçekte ne kadar güçlü ve dayanıklı olabileceğini gösteriyor. Birçok değişken faktör olduğundan, bir ağacın kaç yaşında olabileceğini tam olarak ölçmek gerçekten zordur.
Bazıları, klonal koloni ağaçlarının yeniden büyüdüklerinden sayılmadığını iddia edebilir, ancak bu bitkilerin bizden daha uzun yaşadığını düşünmek hala inanılmaz bir gerçek. Dünyanın en yaşlı ağaçlarından bazıları hayatta kalarak tarih boyunca büyük olaylara tanıklık etmiş ve bugün de hala dimdik ayaktadırlar. Neden yakınınızdaki en yaşlı ağacın ne olduğunu araştırıp doğanın en güçlü haline tanık olmuyorsunuz?
