Dönen Varlık Nedir? Dönen Varlıklar Nelerdir?

Mustafa Ersan23 Haziran 2024

Dönen varlık, finansal terimler arasında yer alan ve birçok kişi tarafından merak edilen bir kavramdır. Bu kavramın temel anlamı, işletmenin faaliyet gösterdiği dönemde belirli özellikleri taşıyan varlıklar olarak ifade edilebilir. Dönen varlıkların en önemli özelliği, bir işletmenin faal olduğu dönemde sağladığı yararları sona erdirmiş olan kıymetler olmalarıdır. Bu nedenle, bir işletmenin dönemsel faaliyetlerinin sürdürülmesinde kullanılan varlıklar olarak da düşünülebilirler. Dönen varlıkların birden fazla çeşidi bulunur.

Dönen Varlıklar Nelerdir?

Dönen varlıklar, nakit ya da nakit benzeri pek çok varlığı içerir. Bu tür varlıkların mutlaka 1 yıl ya da daha kısa sürede nakde çevrilebilmesi gerekmektedir. Ayrıca, işletmenin elindeki bu varlıkların bilanço aktifine işlenmediği de bilinmektedir. Örnek olarak verilen dönen varlıklara ait hesap kodları, bir işletmede genellikle “1” ile başlamaktadır. Dönen varlıklar arasında şunlar yer alır;

10-Hazır Değerler
11-Menkul Kıymetler
12-Ticari Alacaklar
13-Diğer Alacaklar
15-Stoklar
17-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
18-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
19-Diğer Dönen Varlıklar

Dönen Varlıkların Hesap Kodları Nelerdir?

Dönen varlık hesap kodları, sıklıkla araştırılan konular arasındadır. İşletmelerde, dönen varlıkların hesap kodları genellikle 1 ile başlayan kategoriler altında sınıflandırılır. Bazı örneklerde ise 10, 100 gibi farklı kategoriler de kullanılabilir. Dönen varlıkların alt hesap kodları ise işletmelere göre değişebilir. Ancak en yaygın kullanılan alt hesap kodları şunlardır;

10-Hazır Değerler:

100 – Kasa hesabı
101 – Alınan çekler hesabı
102 – Bankalar hesabı
103 – Verilen çekler ve ödeme emirleri hesabı (-)
108 – Diğer hazır değerler hesabı

11-Menkul Kıymetler:

110 – Hisse senetleri hesabı
111 – Özel kesim tahvil senet ve bonoları hesabı
112 – Kamu kesimi tahvil senet ve bonoların hesabı
118 – Diğer menkul kıymetler hesabı
119 – Menkul kıymetler değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-)

12-Ticari Alacaklar:

120 – Alıcılar hesabı
121 – Alacak senetleri hesabı
122 – Alacak senetleri reeskontu hesabı (-)
124 – Kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirleri hesabı (-)
126 – Verilen depozito ve teminatlar hesabı
127 – Diğer ticari alacaklar hesabı
128 – Şüpheli ticari alacaklar hesabı
129 – Şüpheli ticari alacaklar karşılığı hesabı (-)

13-Diğer Alacaklar:

131 – Ortaklardan alacaklar hesabı
132 – İştiraklerden alacaklar hesabı
133 – Bağlı ortaklıklardan alacaklar hesabı
135 – Personelden alacaklar hesabı
136 – Diğer çeşitli alacaklar hesabı
137 – Diğer alacak senetleri reeskontu hesabı (-)
138 – Şüpheli diğer alacaklar hesabı
139 – Şüpheli diğer alacaklar karşılığı hesabı (-)

15-Stoklar:

150 – İlk madde ve malzeme hesabı
151 – Yarı mamuller üretim hesabı
152 – Mamuller hesabı
153 – Ticari mallar hesabı
157 – Diğer stoklar hesabı
158 – Stok değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-)
159 – Verilen sipariş avansları hesabı

17-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri:

170-177 – Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri
179 – Taşeronlara verilen avanslar

18-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları:

180 – Gelecek aylara ait giderler hesabı
181 – Gelir tahakkukları hesabı

19-Diğer Dönen Varlıklar:

190 – Devreden KDV hesabı
191 – İndirilecek KDV hesabı
192 – Diğer KDV hesabı
193 – Peşin ödenen vergi ve fonlar hesabı
195 – İş avansları hesabı
196 – Personel avansları hesabı
197 – Sayım ve tesallüm noksanları hesabı
198 – Diğer dönen varlıklar hesabı
199 – Diğer dönen varlıklar karşılığı hesabı (-)

Dönen Varlıkların Özellikleri Nelerdir?

Kodlanan varlıkların en temel özelliği, bir işletmenin belirli bir dönemde sahip olduğu varlıkları yansıtmasıdır. Bu nedenle, tek düzen hesap planında bulunan ilk hesap sınıfında yer alan dönen varlıklar, işletmenin faaliyetlerini yürütmek için kullandığı varlıklardır. Dönen varlıklar, işletmenin faaliyet dönemi boyunca yarar sağlayan ve genellikle bu dönemle birlikte sona eren varlıkları ifade eder.

Dönen varlık, bir hesap dönemi boyunca ya da daha kısa bir süre zarfında nakit paraya kolayca dönüştürülebilen varlıkları ifade eder. Bu likit varlıklar, alacak hesaplarından tutun da diğer birçok varlığa kadar değişebilir ve dönen varlık olarak adlandırılabilir. Sonuç olarak, dönen varlıklar farklı başlıklar altında çeşitlendirilebilir.

Dönen Varlıkların Duran Varlıklardan Fazla Olması Ne Anlama Gelir?

İşletmenin faal dönemi içinde yarar sağlayan ve bu dönemle birlikte sona eren dönen varlıkların miktarı, duran varlıklardan daha az veya daha fazla olabilir. Bu nedenle, dönen varlıkların duran varlıklardan daha fazla olması genellikle araştırılan bir konudur.

Fazla miktarda dönen varlık, işletmenin kârlı ve verimli bir şekilde kullanıldığı anlamına gelirken, atıl kalan dönen varlıklar ise işletme için bir dezavantajdır. Ticari işletmelerde, dönen varlıkların duran varlıklardan daha fazla olması beklenirken, sanayi işletmelerinde tam tersi duran varlıkların daha fazla olması normal olarak kabul edilir.