Crush Sendromu, bir nevi ezilme sonucu oluşan yaralanmadır. Uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik nedeniyle belirgin doku zedelenmesi ve kas nekrozu meydana gelir. Eğer müdahale edilmezse, kasların aşırı derecede ezilmesi ölümcül sonuçlara neden olabilir. Crush sendromunun ölüm nedenleri arasında hipovolemik şok, hiperkalemi, hipokalemi, metabolik asidoz, akut myoglobulinürik böbrek yetmezliği ve kompartman sendromu bulunur.
Temel nedeni hücre dışı sıvının zedelenen kaslarda birikmesidir. Bu, azot oksit damar genişlemesine, hiperkalemi ya da hipokalemiye neden olur ve tüm dolaşım sistemini olumsuz etkiler. Deprem gibi doğal afetler sonrası yıkıntıların altındaki insanların kurtarılması mümkündür. Fakat bu durum gibi ortaya çıkan durumlar da unutulmamalıdır.
Crush Sendromunun Tarihi
Crush Sendromu, depremler sonrası ortaya çıkan bir komplikasyon olarak ilk kez 1909 yılında Messina depremi sırasında görülmüştür. Enkaz altındaki insanların kurtarılması sonrasında, halsizlik, kas şişmesi ve kahverengi idrar görülmesiyle birlikte bu hastaların çoğunun kısa süre sonra ölümüne tanık olunmuştur.
1940 yılında nefroloji uzmanı Dr. Bywaters, bu tablonun sebebini ortaya koymuştur. Londra bombardımanı sırasında enkaz altında kalıp kurtarılan hastaları inceleyen Dr. Bywaters, ezilen kaslardan çıkan zararlı maddelerin bu sendromun nedeni olduğunu belirlemiştir.
Daha sonra yapılan deneyler, kas yıkımından kaynaklanan myoglobin adlı bir proteinin vücutta zarar veren ve böbreklerin çalışmasını bozan madde olduğunu göstermiştir. Crush Sendromu’nun önlenmesi için ise Dr. Bywaters, en kısa sürede kan basıncının yükseltilmesi ve hasarlı uzvunun çıkarılması yani ampüte edilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Crush Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Deprem veya benzeri felaket sonrasında enkaz altında kalınması sonucunda meydana gelen Crush sendromunun belirtileri arasında, şişme ve ağrılı uzuvlar, düşük tansiyon, yorgunluk, kalp ritim bozuklukları, solunum sorunları, azalan idrar miktarı ve kahverengi renkli idrar bulunabilir. Enkaz altından çıkarılan kişinin durumu başlangıçta iyi görünebilir, ancak zamanla kan basıncında düşme, nefes alma güçlüğü ve hatta ölüm meydana gelebilir.”
Crush sendromu sonucu oluşan böbrek yetmezliği riski yüksektir ve bu durum dikkatle takip edilmelidir. Kişinin günlük idrar miktarı, kan üre ve kreatin değerleri, böbrek fonksiyonunun değerlendirilmesi için çok önemlidir.
Crush Sendromu Tedavisi
Crush sendromunun tedavisi, hastanın genel durumunun ve klinik bulgularının değerlendirilmesine dayanır. En öncelikli hedef, ezilen uzvun serbest bırakılmasıdır. Bunun yanı sıra, hastanın kan basıncı ve solunum fonksiyonlarının stabilizasyonu gerekmektedir. İdrar miktarını arttırmak için intravenöz (damar yoluyla) sıvı verilmesi ve böbrek fonksiyonlarını korumaya yönelik tedbirler alınması gerekir.
Ayrıca, myoglobin adlı zararlı proteinin vücuttan atılmasını kolaylaştırmak için diyaliz cihazı gerektiği durumlarda uygulanabilir. Crush sendromu sonucu oluşan böbrek yetmezliği durumunda, kalıcı olarak tedavi gerektirebilir ve hastanın hayat kalitesini etkileyebilir. Bu nedenle, hastaların yakın takip edilmesi ve doğru tedavilerin uygulanması önemlidir.
Crush Sendromu İle İlgili Videolar
