Aspartil-fenilalanin-1-metil ester adı ile formüle edilen bir tatlandırıcı olan Aspartam, aspartat ve fenilalanin aminoasitlerinden meydana gelen bir dipeptidin metil esteridir. Şaşırtıcı bir şekilde çay şekerinden tam 180 kat daha tatlıdır.
Aspartam, ilk defa James M. Schlatter tarafından 1965 yılında keşfedilmiştir. 1974 yılında ABD’de kullanımının onaylanmasından sonra, uzun bir süre boyunca güvenilirlik konusunda tartışmalara neden olmuştur. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda aspartamın zararlı olduğuna dair hiçbir kanıt bulunamamıştır. Bu nedenle Avrupa Birliği’nde gıda katkı maddesi olarak E951 kod adını almış ve güvenle kullanılmasına izin verilmiştir.
Aspartam, vücut tarafından sindirildiğinde metanole ayrışır. Metanolün sınırlı miktarda alınması gerekmektedir. Çünkü fazla miktarda alındığında toksik bir maddeye dönüşerek vücuda zarar verebilir. Aspartam, sofrada kullanılan şekerden daha tatlı bir tat içermektedir ve gıda endüstrisinde tatlandırıcı olarak kullanılır. Aspartam, tatlandırma amaçlı kullanılan bir maddedir.
Eğer aspartam bulunmayan seçenekler tercih edilmek istenirse, bal, şeker kamışı pekmezi, akçaağaç şurubu, sabır otu nektarı, doğal meyve suları ya da Stevia bitkisi kullanılabilir. Aspartamın yerine geçerek vücuda alınan şeker miktarını azaltmak için özellikle tatlı yiyecek ve içeceklerde tercih edilir.
Aspartam Zararları Nelerdir?
Aspartik asit, belirli bir miktar alındığında sinir sistemi açısından faydalı olabilir. Ancak vücutta aşırı miktarda biriktiğinde bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Yüksek seviyelerde aspartik asit alımı kalsiyum depolarında artışa neden olur. Bu da sinir hücrelerinin zarar görmesine yol açabilir. Aspartamın aşırı tüketimi tümör gibi hastalıklara sebebiyet verebilir. Tüketilen gıdaların içeriğine göz atılmalı ve ölçülü şekilde tüketilmelidir.
Şeker hastaları özellikle dikkatli olmalıdır. Çünkü aspartam ani kan şekeri yükselmelerine neden olabilir. Aşırı aspartam tüketimi kalp ve damar sağlığı üzerinde de etkili olabilir. Kandaki fenilalanin seviyesi yükseldikçe, kaygı bozukluğu gibi sorunlar ortaya çıkar Bu yüzden aspartam içeriğine ve özellikle de oranına dikkat etmek son derece önemlidir.
Eğer uzun süre yüksek miktarda aspartam barındıran gıdalar yenirse, beyin hücreleri belli oranda zarar görebilir. Zihinsel sorunlar da ortaya çıkabilir. Aynı zamanda aspartam kilo alımı ve kilo vermeyle ilgili sorunlara yol açabilir. Ergenlik döneminde ciddi kilo problemlerine neden olabilir. Sık sık aspartam içeren besinler tüketildiğinde bağırsaklar olumsuz yönde etkilenerek sindirim sorunları ortaya çıkabilir.
Aspartam Hangi Besinlerde Var?
Aspartam aşağıdaki besinlerde kullanılabilir. Bunlar;
- Şekersiz ibaresi yer alan içecekler
- Mısır gevreği
- Meyveli yoğurt
- Meyveli süt
- Diyet kola
- Diyet içecekler
- Soğuk çay
- Sporcu besinleri
- Hazır kahve
- Sakız
- Şekerleme
- Konserve yiyecekler
- Çikolata
- Nane şekeri içeren şekerlemeler
- Soslar
- Hazır tatlılar
- Diş macunu
- Gargara suyu
- Paketli dondurmalar
Aspartam Kansere Neden Olur Mu?
Dünya Sağlık Örgütü, aspartamın 14 Temmuz 2023 günü açıklanacak rapor ile “kansorejen” maddeler içerisine ekleneceğini belirtti. Bu açıklamadan sonra Uluslararası Tatlandırıcılar Birliği (ISA) Genel Sekreteri Frances Hunt-Wood ise şu açıklamayı yaptı;
“IARC bir gıda güvenliği kuruluşu değildir ve aspartamla ilgili incelemeleri bilimsel olarak kapsamlı değildir ve büyük ölçüde itibarını yitirmiş araştırmalara dayanmaktadır”
Aspartam İle İlgili Videolar
