Akciğer embolizm, pulmoner arterin bir emboli veya trombüs tarafından tıkanması ve akciğerin uzak bir segmentine kan akışının aniden tıkanmasına neden olmasıdır. Akciğer embolizm, yaşamı tehdit edebilecek potansiyel olarak ciddi bir hastalıktır. Genellikle uyarı işaretleri olmadan aniden olur.
Akciğer Embolizm Çeşitleri Nelerdir?
Üç tip akciğer embolizm vardır:
- Tromboembolik,
- Atriyal fibrilasyon
- Arteriyel emboli veya trombüs.
Mide içeriğinin veya zehirli gazların pulmoner aspirasyonu da ampiyem oluşumuna neden olabilir. Akciğerlere kan taşıyan atardamar veya toplardamar, kan pıhtıları veya yağ birikimi ile tıkandığında, pulmoner hipertansiyona yol açar ve hızlı bir şekilde tedavi edilmezse solunum problemlerini kötüleştirir. Bu, kalbin sol ventrikülünde bir emboli meydana gelirse, pulmoner tromboembolizm durumunda hızla ölüme yol açabilir.
Akciğer embolizm, bacağın derin damarlarında kan pıhtılarının oluştuğu ve ardından gevşeyip akciğere doğru ilerlediği bir DVT’yi (derin ven trombozu) takiben ortaya çıkabilir. Akciğer embolizm, kalp krizi, bacak yaralanması veya ameliyat sırasında meydana gelebilecek vasküler basınçtaki hızlı değişikliklerden de kaynaklanabilir. Daha az yaygın olarak, pulmoner emboli karaciğer, akciğer veya böbreğin kanserli tümörleri ile ilişkilidir.
Akciğer Embolizm Belirtileri Nelerdir?
Nefes darlığı (dispne veya ortopne); genellikle yürüme, öksürme veya uzanma gibi aktivitelerden çıkar. Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı.
- İştahsızlık (anoreksi) veya kilo kaybı.
- Yorgunluk, halsizlik; baş dönmesi veya baş dönmesi hissi.
- Etkilenen tarafta pulsus paradoksus (bacak üzerinde durduktan sonra bacak damarlarında gerginlik) ve açıklanamayan düşmeler.
- Zayıf nabız basıncı.
- Nabız yok (asistoli).
- Özellikle baldır kaslarında sıvı birikmesinden kaynaklanan alt ekstremite şişmesi.
Tedavi genellikle kalp krizi, kalp yetmezliği, felç ve ölüm gibi ciddi komplikasyonları önlemek için gereklidir. Pulmoner tromboembolizm genellikle warfarin veya heparin gibi antikoagülanlar kullanılarak tedavi edilir. Daha yakın zamanlarda, düşük moleküler ağırlıklı heparinler tanıtıldı. Bunların ana avantajı, kullanım kolaylığı ve Coumadin’den çok daha ucuzdur ve düzenli kan testleri olmadan kullanılabilir.
Bununla birlikte, bu ilaçlarla tedavi, pıhtının parçalanmasını ve damar duvarından kan dolaşımına geçmesini imkansız hale getirmez, böylece vücudun yeni bir bölümünde potansiyel olarak başka bir emboli yaratır. Derin ven trombozu olan “klasik” pulmoner emboli nadirdir. En sık olarak mide veya mesane taşının aspirasyonundan veya böbrek taşlarının cerrahi olarak çıkarılmasından sonra sık görülen postoperatif komplikasyonlardan kaynaklanır. Kadınlarda venöz tromboembolizmin en sık nedeni bacaklarda varisli kaşıntılı damarlardır.
Primer pulmoner emboli oluşumu, pıhtının yeri ve boyutuna göre büyük ölçüde değişir ve her kişi için şans, yaş, aktivite düzeyi ve cinsiyet gibi diğer faktörlere bağlıdır.
Akciğer Embolizm Belirtileri Nelerdir?
Bir kişide açıklanamayan nefes darlığı ve aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası varsa akciğer emboliden şüphelenilir:
Hastanın kan basıncında açıklanamayan bir düşüş varsa, sistolik kan basıncı 100 mm Hg’nin altındaysa ve nabız basıncında azalma varsa, bu durum Akciğer embolizmden kaynaklanabilecek bir dolaşım sorununa işaret eder.
Hastanın nefes darlığı ile birlikte ani göğüs ağrısı varsa, DVT’si olması ve akciğerlerinin bir veya iki lobunda bir emboli oluşturmuş olması mümkündür. Transözofageal ekokardiyografi, pulmoner emboli ile nefes darlığına neden olabilecek diğer akciğer hastalıklarını ayırt etmek için kullanılabilir.
Pulmoner emboli şüphesinde TEE, akciğerin ana arterinde ani bir tıkanıklık ve çok miktarda pıhtı gösterir.
Akciğer Embolizm Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akciğer embolizm tedavisi, diğer faktörlerin yanı sıra embolinin nedenine, konumuna ve boyutuna bağlıdır. Çeşitli genetik veya kazanılmış faktörler nedeniyle kan pıhtılaşması riski taşıyan kişiler, diğer tedavi biçimlerine ek olarak ömür boyu antikoagülanlar (kan sulandırıcı) alabilirler.
Akciğer embolizm olan kişiler için, tanıyı doğrulamak ve hastanın durumunun diğer olası nedenlerini dışlamak için pulmoner arter kateterizasyonu önerilir. Doktor daha sonra antikoagülan (kan sulandırıcı) vermeyi veya vermemeyi seçebilir. Kişiler genellikle kan inceltici aldıktan sonra en az 48 saat hastanede izlenirken, bu ilaçları aldıklarında kanama olasılığı daha yüksektir.
Akciğer emboli semptomları olan, kan sulandırıcı ilaçlarla tedavi edilen ancak 72 saat içinde düzelmeyen hastaların daha fazla tedaviye ihtiyacı vardır. Bu tedavi, anjiyoplasti veya cerrahi gibi ameliyat prosedürlerini içerebilir. Genellikle kişiye pulmoner veni açık tutmak ve daha az pıhtı oluşumu riskine neden olmak için stent veya protez materyali (yapay pulmoner tromboembolizm) enjekte edilir.
Son kanıtlar, pulmoner emboli geçiren genç insanlar için antikoagülanların gerekli olmayabileceğini göstermektedir, çünkü antikoagülanlarla uzun süreli tedavi, kırık ve kanama riskini artırmaktadır. Ayrıca hastalar arasında yaşam boyu antikoagülan tedaviye uyum konusunda yüksek direnç vardır ve şu anda etkili bir alternatif bulunmamaktadır.
Antikoagülanlar genellikle kan pıhtılaşmasını azaltmak için ilaç olarak verilir, ancak kan pıhtılarının gelişimine katkıda bulunan başka faktörler de vardır. Yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi ve genetik anormallikler gibi faktörler ilk etapta kan pıhtısı geliştirme şansını etkiler. Risk, BT taraması veya röntgen gibi görüntüleme testleriyle belirlenebilen pıhtı boyutundan da etkilenir.
Bir kalp krizi veya felç olduğunda ve akciğerin bir kısmına kan akışının bir kısmı veya tamamı vücudun başka bir bölümünden kaynaklanan bir pıhtı tarafından bloke edildiğinde bir pulmoner emboli meydana gelir. Pıhtı genellikle DVT’si olan kişinin bacağında veya böbrek taşı çıkarıldığında olduğu gibi ameliyattan sonra akciğerlerde oluşur.
Pulmoner emboli, kan dolaşımında bir emboli varlığı ve vücudun bir bölümünden diğerine kan akışının tıkanması nedeniyle başka sorunlara yol açabilir. Bunlara kalp krizi veya felç, anormal kalp ritmi ve enfeksiyon dahildir. Bu durumda, insanların herhangi bir semptom için derhal tıbbi yardım almaları çok önemlidir.
Bir emboli, başka bir bölgeden kaynaklanan bir pıhtıdan (emboli) kaynaklanıp kaynaklanmadığına bağlı olarak “pıhtı ile ilgili” veya “pıhtı ile ilgili olmayan” olarak tanımlanabilir. Pıhtılaşmaya bağlı olmayan bir emboli, bir yaralanma, tümör veya başka bir nedenden dolayı akciğerin arter sistemindeki bir kan damarının bozulmasından kaynaklanan bir embolidir.
Pıhtılaşmaya bağlı olmayan pulmoner emboli, beyne kan sağlayan arterlerde de oluşabilir ve tromboembolik inmeye karşı koruma için antikoagülanlarla tedavi edilmesi gerekir. Bu, antikoagülasyon olmadan kalp ameliyatı veya kalp krizi geçirmiş kişilerde de ortaya çıkabilir. En yaygın neden, varfarin (Coumadin) gibi antikoagülanlarla tedavi edilebilen damar duvarındaki (koroner arter spazmı) bir yırtılmadır.
Akciğer Embolizm Ölümle Sonuçlanabilir mi?
Akciğer embolizm tıbbi bir acil durumdur. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Çoğu durumda, pıhtı parçalanacak ve 10 ila 30 gün içinde normal dolaşıma geri dönecektir. Semptomlar devam ederse veya kötüleşirse, özellikle bir kişi genetik veya edinilmiş faktörler nedeniyle kan pıhtılaşması için yüksek risk altındaysa, pıhtı pulmoner enfarktüs (akciğerde kalp krizi) veya arteriyel emboli gibi ciddi bir komplikasyona yol açabilir.
Akciğer embolizm, üç olası yoldan biriyle ölüme neden olabilir:
Tıp teknolojisindeki ilerlemeler ve hasta tedavisindeki ilerlemeler nedeniyle pulmoner emboli zamanla daha yaygın hale gelmiştir.
Akciğer emboliler geleneksel olarak birincil ve ikincil olarak sınıflandırılırken, 1945’te bu türden ilk makaleye göre, Amerikan Göğüs Hekimleri Koleji’nin 2010 tarihli bir makalesi yeni bir sınıflandırma önerdi. Primer ve sekonder pulmoner emboliler, aşağıdakilere göre artık Tip A ve Tip B olarak adlandırılmaktadır.
Kan pıhtılarının vücuttaki bir yerden diğerine kan damarları yoluyla gidebildiği keşfedilmeden önce, kan pıhtıları için önerilen ana teori, kan pıhtılarının kendiliğinden geliştiği (“spontan oluşum”) idi. 1860 yılında Jean-Baptiste Roux, venöz trombüslerin orijinal venöz kanallar içinde nasıl çoğaldığını açıklamak için bu teoriyi sundu.
Akciğer Embolizm ile ilgili videolar
