Bir tüketim alışkanlığı olan veganlık, son zamanlarda sık sık duyduğumuz vejetaryen beslenmenin bir türü niteliğindedir. Vejetaryenliğe göre çok daha zorlu ve sıkı bir beslenme çeşidi olduğu için uygulaması biraz daha zor olabilmektedir.
VEGAN KİMDİR?
Veganlık kültürünün ortaya çıkış tarihi çok eski dönemlere dayansa da, bu tabire ilk kez 1940’lı yıllarda bir makalede rastlanmıştır. Vegan kelimesi; bu beslenme tarzını benimseyen insanlara verilen isim olarak kullanıldığı gibi, aynı zamanda bir beslenme çeşidi olarak tanımlanmıştır. Veganlar genellikle son zamanlarda yayılan hastalıkların bazı hayvansal gıdalardan geçtiği yönünde yapılan tıbbi araştırmalar sonucunda, veganlık yoluna girmişlerdir.
VEGANLIK NE ZAMAN ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
Vegan beslenme biçimlerinin temeli çok eski zamanlara hatta ilk çağlara dayansa da, avlanma ile birlikte başlayan etçil beslenme ile gittikçe unutulmaya başlamıştır. Günümüzde et endüstrisinin hayvansal gıdalar pazarlarken meydana getirdikleri korkunç görüntüler, çeşitli ilaç ve iğnelerle hayvanları şişirme gibi durumların halk arasında yayılması gibi nedenlerden dolayı tekrar canlanmaya başlayan veganlık gün geçtikçe daha fazla insan tarafından tercih ediliyor.
VEGANLAR NASIL BESLENİR?
Bir beslenme çeşidi olan vegan, hiçbir hayvansal gıdanın tüketilmemesine dayanan bir yaşam tarzıdır. Vejetaryenlikten farklı olarak veganlar, sadece et yememezlik değil aynı zamanda bu hayvansal ürünler olan süt, yumurta, peynir, yoğurt, bal, krema, dondurma, jelatin gibi yiyecekleri ve bunları içerisinde barındıran ürünleri tüketmezler. Daha çok hayvan severler tarafından tercih edilen bu beslenme biçimi sadece beslenme konusunda değil giyim konusunda da hayvansal ürünleri reddeder. Hayvan derisinden ve kürkünden yapılan çanta, ceket, ayakkabı, kemer gibi eşyaları kullanmazlar.
PEKİ, VEGANLAR NE İLE BESLENİR?
Et ve et ürünü tüketmeyerek çok dar bir yiyecek seçeneğine sahip olan veganlar, dışarıda bir restoranda veya bir davette kolay kolay yiyecek bir şey bulamamaktadırlar. Neredeyse her yemeğin içerisine katılan et, süt, yoğurt, tereyağı gibi hayvansal ürünler veganları zor duruma düşürmekte ve bu nedenle bilmedikleri veya özel vegan işletmeleri olmayan yerlere gitmeyi pek tercih etmezler. Genellikle fasulye, nohut, bezelye, mercimek ve barbunya gibi bakliyatları, tüm yeşil sebzeleri, hiç işlem görmeyen ceviz, fındık, badem gibi kuru yemişleri, meyveleri ve yulaf, pirinç kinoa gibi son derece doğal olan yiyecekleri tüketmeyi alışkınlık haline getirmişlerdir.
Fakat insanların en çok ihtiyacı olan D vitamini ve B12 vitamini yalnızca hayvansal besinlerde bulunduğu için ve vücutları bu vitaminlerden eksik kaldığı için genellikle güneşten faydalanırlar. Güneş ışınlarında var olan bu vitaminlerden faydalanmak için güneşli günlerde dışarıya çıkmaya ve güneşlenmeye özen gösterirler . Bunun yanı sıra bu vitaminleri kimyasal yollarla karşılayanlar da vardır.
MUADİL YİYECEKLER NELERDİR?
Muadil yiyecekler, hayvansal ürünlerin yerine veganların tercih edebildikleri ve yapı olarak onlara benzeyen yiyeceklere verilen isimdir. Şimdi bu muadil ürünlerin neler olduklarına ve hangi hayvansal besinlere alternatif olarak tüketilip kullanıldıklarını inceleyelim:
YUMURTA:
Hamur işi, tatlı ve keklerin olmazsa olmazı yumurta, vegan beslenmede 1 çay bardağı soya unu ve 1 adet muz karışımı ile karşılanmaktadır.
BAL:
Lezzetli ve yararlı bir besin olan balın yerine alternatif olarak ise pekmez, elma ve pirinç şurubu kullanılabilmektedir.
SÜT ve SÜT ÜRÜNLERİ:
Birçok yemek ve tatlıda kullanılan sütün yerini, Hindistan cevizi, pirinç, soya ve badem sütü tutabilir.
TEREYAĞI:
Yemeklere, tatlılara ve hamur işlerine lezzet katan tereyağının yerini vegan beslenmede biomargarin ve tereyağı aromasına sahip yağlar almaktadır.
