Türk Sinema Tarihinin İlkleri
Dünyadaki sinemanın ilkleri denildiğinde akla gelen Lumiere Kardeşler'in 'Arrival of a Train at La Ciotat'dır. Bu olaylar olurken Osmanlı Devleti'nin sinema alanında çok geride kalındığı düşünülür. Fakat bu düşüncelerin aksine gerçek pek öyle değildir.
Türk tarihinin ilk sinema gösterimi 1896 yılında yapılmıştır. Bu gösterim Yıldız Saray’ında izleyiciye sunulmuştur.
Sigmund Weinberg, Türk sineması adına en çok çabalamış insanlardan biridir.
1908 yılında İstanbul’un ilk yerleşik ve sürekli sinemasını Tepebaşı’nda açmıştır. Bu sinemanın ismi ‘Cinema Pathe’dir.
İlk Türk filmi 1914 yapımı olan Ayastefanos’taki Rus Abidesi’nin Yıkılışı olarak kabul edilir.
- Dünya Savaş’ndayken Rusya’nın itilaf devletleri arasında olmasıyla Yeşilköy’de bulunan Rus Anıtının
yıkılışına karar verilince anıtın yıkılışı bu tarihi olayı görüntüledi ve bu olay ilk tarihi belgesel filmi olarak kayıtlara geçti. Yine de günümüze kadar maalesef ulaşamadı.
Türkiye’deki İlk Sinema Salonu
Türkiye’nin ilk sinema salonu 19 Mart 1910’da açılmıştır. Milli Sinema adı altında İstanbul Şehzadebaşı‘nda açılan sinema ilk Türk Sineması olmuştur.
Yurt dışında Çekilen İlk Film
Türkler yurt dışında ilk filmi Almanya’da çekmiştir. 1917 yılında çekilen filmin adı ‘Koruyan Ölü’dür.
İlk Yapım Evi
Türkiye’nin ilk özel yapım evi Kemal Filmdir.
Sansürlenen İlk Türk Filmi
Türk sinemasının ilk sansürlenen filmi, Mürebbiye’dir. 1919 yılında çekilen, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın aynı adlı eserinden uyarlanmıştır. Filmin yönetmeni Ahmet Fehim’dir.
Filmin konusu, bir konakta mürebbiye olarak işe alınan Fransız Anjel’in, konağın sahibinden aşçısına herkesin parmağında oynatılmasıdır. Filmin sansürlenme sebebi de 1919’da İstanbul’un işgal altında olduğu zamanlarda Fransız Generalin bir Fransız’ın bu şekilde küçük düşürülmesine izin vermeyişidir. Fakat film gizlice gösterilmiş ve çok ilgi çekmiştir.
İlk Korku Filmi
Bazı kaynaklara göre Mehmet Muhtar’ın 1953 yapımı ‘Drakula İstanbul’da’ filmi olarak geçse de bu doğru değildir. İlk korku filmi, Aydın Arakon’un 1949’da yönettiği “Çığlık”tır. Fırtınalı bir akşamda, bir doktorun köşke sığınmasını ve oradaki dayısı tarafından delirtilmiş kızla karşılaşmasını ele alır.
İlk Renkli Türk Filmi
Gösterilen ilk renkli film 1953 yılında yapılan ‘Halıcı Kız’ filmidir. Bu film aynı zamanda Muhsin Ertuğrul’un son filmi olması açısından önem taşır.
Filmin kadrosunda Suna Pekuysal, Sadri Alışık, Şükran Güngör, Münir Özkul gibi isimler yer alır.
İlk Komedi Filmi
Yönetmenliğini Şadi Fikret Karagözoğlu’nun yaptığı ‘Bican Efendi Vekilharç’ adlı filmdir.
Bican Efendinin bir köşke vekilharç olarak alınıp orada yaşadığı ve yaşattığı komik durumlar gösterilir. 1921 yapımı olan bu film ilk komedi filmi sayılır.
Uluslararası Ödül Alan İlk Türk Filmi
Necati Cumali’nin aynı adlı hikayesinden uyarlanan ‘Susuz Yaz’dır. 1963 yılında yapılan bu film, Berlin Film Festivalinde “Altın Ayı Ödülü”nü kazanmıştır.
Film, dönemin sansür kurulunca “başakların cılız gösterilmesi” gibi saçma sebeplerden yasaklanır.
Filmin baş rolünü Hülya Koçyiğit ve Erol Taş paylaşır.
1914 yılında başlayan Türk sinema tarihine 6000’den fazla film sığdırılmıştır.
https://www.youtube.com/watch?v=klPqLgezP3Q
