Stres Ölçümü
Fizik ve mühendisliğin ve belki de bitki biliminin dışında, stres ölçümünün üzerinde uzlaşılmış bir yöntemi yoktur. İnsan stresin ölçümüne yönelik tüm girişimlere bu nedenle temkin ve şüpheyle yaklaşılmalıdır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, stres ağrı gibi değildir: Mazoşistler dışında kimse ağrıyı hoş karşılamaz. Ama bir kişi için stresli olan bir aktivite veya durum, başka biri için eğlenceli ve dinlendirici olabilir. Örneğin, sınavlar, hitap konuşmaları ve tırmanma gibi sporlar. Kimi insan için zorluklar yaşamı anlamlı kılar, kimileri ise onlardan kaçar.
Sıradan bir örnek vermek gerekirse, Londra’da yıllarca bisikletle seyahat eden ve araç kullanıcılarının, diğer bisikletlilerin ve yayaların davranışına ara ara sergilediği öfke patlamalarına rağmen bisikletle gezmeyi rahatlığı, egzersiz sağlaması ve maliyeti gibi nedenlerden dolayı hep sever. Ancak, şehirde bisikletle dolaşmayı son derece stresli bulan çok sayıda insan tanınabilir.
Bilimsel Stres Ölçümleri
İkincisi, stres konusunda hakemlik yapacak kişi kimdir? Stresli olduğunu söyleyen kişi mi, yoksa doktor veya psikolog gibi “tarafsız” bir profesyonel mi? Eğer bir çalışan stres duygusu yaşadığını bildirirse ve işveren bunun için geçerli bir neden göremezse, kim haklıdır?
Üçüncüsü, bilimsel stres ölçümleri, örneğin, kamuoyu anketi ve kamu davranış araştırmalarından daha mı geçerlidir? Nabız artışı, hormonal salgılar ve beyin aktivitesi gibi fizyolojik bazı göstergeler çeşitli aletlerle kolayca ölçülebilirler ama zihinsel stres ile aralarındaki bağlantı net bir biçime görülmeyebilir. Elbette poligrafların (yalan makineleri) da doğruyu söyleyenle yalan söyleyeni ayırt etme konusunda çok başarılı olduğu söylenemez.
Öte yandan insan büyük bir hastalığa yakalanmak, bebeği olmak, ev taşımak veya deprem ve savaş türü felaketler gibi birbirinden çok farklı stres türlerini, birbiriyle nasıl karşılaştırabilir? Peki ya sorun yaratan bir çocuk yüzünden eşle tartışmak gibi ani streslere ne demeli? Stres kaynaklarının çok çeşitli permütasyonları, stresin ölçümünü olanaksız kılar.
Stres Derecelendirme Örneği
Stres faktörleri. Stresi tanımlamak çok zor olsa da, psikologlar, sağlık profesyonelleri, bankacılar, finans sektörü, inşaat sektörü, kamu görevlileri, işverenler, dergi ve gazete editörleri, ve aslında hepimiz onu ölçmeye çalışıyoruz. Bu öyle önemli ve ilgi çeken bir konu ki, stresi anlamlı biçimde derecelendirme yolunda harcanan çabaların sonu gelmeyecek. 0-100 dereceleme tablosu yalnızca tek bir profesyonelin değerlendirmesi; eksiksiz olduğu iddia edilmiyor ve fazla ciddiye alınmamalı. Stresin çok yönlü tabiatını böyle bir tabloya yansıtmak mümkün mü?
