Kâr hedefi gütmeksizin elde edilen geliri, toplumsal faydayı ön planda tutarak kullanmayı amaçlayan girişimlere, sosyal girişimcilik olarak adlandırılır. Çünkü bu yaklaşımın temelinde toplumun iyiliği ve sosyal sorumluluk anlayışı yer almaktadır.
Sosyal girişimcilik, sadece kârı göz ardı etmek veya tüm kazancı sosyal projelere yönlendirmek anlamına gelmez. Aslında bu yaklaşım, kapitalist sistemdeki kâr odaklı kazanç anlayışını, günümüzün en temel eksikliği ve ihtiyacı olan dayanışma ve fayda prensipleriyle birleştirme amacını taşır.
Sosyal girişimcilik örnekleri ile kar amacı gütmeyen dernekler, kurumlar ya da vakıflar arasındaki ayrım net bir şekilde yapılmalıdır. Sosyal girişimcilikle ilgili sıklıkla merak edilen konulardan biri, kar amaçlı mıdır sorusudur. Kesinlikle, sosyal girişimcilik de kar amaçlıdır. Sosyal projeler yürütülürken gelir elde etme hedefi bulunur. Ancak kar elde etmek birincil hedef değildir.
Bir sosyal girişim projesinin başarısı, elde ettiği karlılık düzeyi yerine sağladığı fayda ile ölçülür. Sosyal girişimcilik terimi, girişimcilik faaliyetlerinin hızla ivme kazandığı günümüzde sıkça duyduğumuz bir kavram olmasına rağmen, Türkiye’de sosyal girişimciliğe dair ilk örnekler oldukça eskilere dayanır. 1872 yılında Ziya Bey’in öncülüğünde kurulan Darüşşafaka ve 1862 yılında Zeynep Kamil tarafından kurulan Zeynep Kamil Hastanesi, Türkiye’nin ilk sosyal girişimcilik örnekleri arasında sayılabilir.
Sosyal Girişimcilik Neden Önemlidir?
- Sürdürülebilir çevre ve toplum yapısına katkıda bulunur.
- Çevresel duyarlılığı artırır. Kaynakların dengeli ve etkili bir şekilde kullanılmasına dair farkındalık oluşturur.
- Toplum içerisinde hissedilen eksik ihtiyaçlara yanıt verir.
- İlişki kurma şekillerinin sadece bencil çıkarlar ve maddi kazanç odaklı olmadığını vurgulayarak, daha insan odaklı bir dünyanın mümkün olduğuna dair umutlarımızı yeşertir.
- Mevcut durumu düzeltmekle kalmayıp aynı zamanda geleceğe yatırım yapar
- Şirketlerin marka imajını güçlendirir ve müşteri bağlılığını artırır.
- Sermaye ihtiyacınızın daha kolay karşılanmasına yardımcı olabilir.
- Müşteriler nezdinde daha saygın bir konuma gelmenizi sağlar.
- Yeni bir iş yatırımı fikriniz olduğunda, yatırımcılar için referans olabilir.
Sosyal Girişimcilik Türleri Nelerdir?
Sosyal girişimcilik türleri üç başlık altında toplanır. Bunlar;
Kar Amacı Gütmeyen Sosyal Girişimcilik
Toplumun genel refah ve konforu için eksikliği hissedilen bir hizmeti ya da ürünü sunmayı hedefleyen bir misyona sahiptir. Bu tür kar amacı gütmeyen sosyal girişim örnekleri, özel şirketlerden veya kamu kurumlarından elde ettikleri desteklerle varlıklarını sürdürürler ve aynı zamanda fon ve hibe kaynaklarıyla sürekliliklerini sağlarlar.
Kar Amacı Güden Sosyal Girişimcilik
Mevcut bir sorunu çözerek koşulları iyileştirmeyi amaçlayan bu kar amacı güden sosyal girişim faaliyeti, karlılık faktörünü tamamen göz ardı etmemiş olsa da, girişimin temel hedefi kar elde etmek veya kazanç sağlamak değildir. Elde edilen gelir, sürdürülebilirliği desteklemek, daha geniş bir kitleye erişmek ve proje alanını genişleterek daha fazla fayda sağlamak amacıyla kullanılır. Kar payının yanı sıra, yatırımcıların desteği de projenin ayakta kalmasını sağlar.
Hibrit Sosyal Girişimcilik
“Hibrit” olarak nitelendirilen sosyal girişimcilik eylemleri, gelir ve gider dengesini, sunulan ürün ya da hizmet karşılığında ödeme alarak sağlar. Elde edilen gelir, sosyal fayda sağlama amacı güden girişimlerin sürdürülebilirliğini desteklemek için kullanılır.
Sosyal Girişimcilik Örnekleri
- Görme engelli bireyleri özgürleştirme amacıyla inovatif çözümler sunan BlindLook,
- Akıllı atık toplama ve şehir temizliği süreçlerinde en geniş kapsamlı çözümü sağlayan Evreka,
- Özel eğitim ihtiyacı olan çocuklara yönelik geliştirilmiş eğitsel oyunlar sunan Otsimo,
- Nesneleri kolayca oyuncaklara dönüştürmelerini sağlayan ve çocukların yaratıcılıklarını oyun kitleri ile destekleyen TOYİ,
- Bireylerin ve kurumların toplumsal dayanışmaya spor aracılığıyla destek vermelerini sağlayan Adım Adım,
- Öğrenci ve burs sağlayan kişiler arasında güvenilir ilişkinin oluşturulmasına katkıda bulunan E-Bursum,
- Kadınlara spor alışkanlığı kazandırarak daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerine katkıda bulunmayı hedefleyen b-fit,
- Kayıp veya çalıntı eşya ile evcil hayvan ilanlarını binlerce kişiye ücretsiz ulaştırarak kısa sürede olumlu sonuçlar elde etmeyi amaçlayan Gören Duyan,
- Tarihi geçmiş gıdaları değerlendirerek ülke ekonomisine geri kazandıran Fazla Gıda,
Sosyal Girişimcilik İle İlgili Videolar
