Rapid Eye Movement ya da bilinen kısaca adı ile REM uykusu, uyku döngüsünün dördüncü aşamasını temsil eder. Kişinin uykuya dalmasından yaklaşık 90 dakika sonra gerçekleşen REM uykusu, beyin aktivitesinin arttığı ve rüyaların sıkça görüldüğü bir uyku evresidir. Bu evre ayrıca “Hızlı Göz Hareketi” veya “Paradoksal Uyku” olarak da adlandırılır.
İnsan uykusu, dört farklı evreye ayrılmıştır ve bu evreler döngüsel bir şekilde ilerlerler. REM uykusu, vücudun yeniden enerji toplamasına ve beyin fonksiyonlarının düzeltilmesine yardımcı olan bir evredir. Bu nedenle oldukça önemlidir.
REM Uykusu Özellikleri Nelerdir?
REM uykusu, rüyaların yoğun olarak yaşandığı bir evre olarak tanımlanır. Bu aşamada, kaslar tamamen felç olurken, beyin aktif bir şekilde çalışır ve neredeyse uyanık bir durumdaymış gibi faaliyet gösterir. Genellikle, bir kişinin ertesi gün hatırladığı rüyalar, REM aşamasında gördüğü rüyalardır. REM uykusu, uykunun dördüncü aşamasıdır demiştik. Değişen beyin dalgaları, hızlı göz hareketleri, artan kalp atışları ve kas felci ile karakterize edilir.
Bu uyku evresinin belirgin özelliği, beyin fonksiyonlarının uyanıkken olduğu gibi aktif olmasıdır. REM uykusu, toplam uyku süresinin yaklaşık olarak %25’ini oluşturur. İlk REM döngüsü, uyku evrelerinin başlangıcında kısa bir süreyle sınırlıdır ve genellikle 10 dakika kadar sürer. Ardından gelen döngüler, yaklaşık 1 saatlik süreler halinde devam eder. REM uykusu evresinde vücutta aşağıdaki değişiklikler gözlemlenir:
- Gözler kapalı olmasına rağmen yine de hızla hareket eder.
- Solunum hızı artar ve düzensizleşir.
- Vücut sıcaklığında dalgalanmalar yaşanır.
- Kan basıncı seviyeleri yükselir.
- Beyin aktivitesinde değişimler gözlemlenir.
- Cinsel uyarılma olabilir.
- Yüz veya vücut uzuvlarında titremeler görülebilir.
Ayrıca, beyin, omurilik, kollar ve bacaklara hareket emirlerini geçici olarak engelleyerek birçok kişinin halk arasında karabasan olarak adlandırdığı geçici felç durumuna yol açabilir.
REM Uykusu Neden Önemlidir?
REM evresi, beyin hücrelerinin yenilendiği kritik bir dönem olarak kabul edilir ve bu nedenle son derece önemlidir. REM uykusunu deneyimleyen bireyler, genellikle yüksek kalitede bir uyku sürecinden geçerler. Ancak REM evresini yaşayamayan kişilerde, beyin hücrelerinin yenilenme süreci yetersiz kalabilir, bu da karar verme yetenekleri, hafıza sorunları ve birçok beyin fonksiyonunun olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
- REM uykusu, günlük ruh halini, anıları ve hafızayı etkileyebilir.
- REM evresi sırasında, beyin aktivitesi uyanıklık halindeki gibi yoğundur.
- Yeterince REM uykusu alamamak, ruh halini, hafızayı ve öğrenme yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.
- Uyku sorunları yaşandığında, REM uykusu da bu sorunlardan etkilenebilir.
NON REM Uykusu Nedir? REM Uykusu İle Arasındaki Fark Nedir?
Hızlı göz hareketi olmayan uyku evresi, NON REM olarak adlandırılır. Bu evre, uyku başladığında yer alır. Vücudun dinlenmesi, beyin fonksiyonlarının normal bir şekilde düzgün çalışması ve fiziksel olarak iyileşme süreçleri için kritik bir öneme sahiptir. Bu evreler 1, 2 ve 3 şeklinde sıralanır ve nihayetinde REM uykusuna geçiş sağlanır.
Hızlı göz hareketleri yani REM uykusu ile karşılaştırıldığında, NON REM uykusuyla belirgin farklar bulunmaktadır. NON REM uykusu sırasında, kasların felç durumu ve göz bebeklerinin hareket etmemesi gibi özellikler, REM uykusu esnasında gözlenmez. Uyurgezerlik ya da uyku terörü gibi bazı uyku hastalıkları genellikle NREM evresinde ortaya çıkar.
