Refleks, belli uyarıcılar sonucunda verilen bir takım tepkimelerdir. Bu tepkimeler irademiz dışı çalışır.Fiziksel yapımız doğuştan refleks sistemiyle donatılmıştır . Refleks vücudun işlevsel birimidir. Sinir sisteminin koruyucusu niteliğindedir. Refleksler sinir sistemiyle bağlantılı olarak çalışır.
Örneğin: Sıcak bir şeye dokunduğumuzda vücudumuz beyin algılarından önce tepki verir. Deri üzerindeki sinir alıcıları hemen tespit eder ve vücudun belli noktalarında bulunan omurilik kesitlerine ( sinir merkezleri ) sinyal gönderir.Bu merkez de bir haberi beyne diğer haberi ise tehlike bölgesine gönderir.
Sıcak bir şeye dokunduğumuz tehlikesini beyin anlayana kadar sinirler çoktan harekete geçmiştir bile. Sinirlerin ve kasların muhatabı omurilik, omuriliğin muhatabı ise beyindir. İlk emri omurilik verir oradan sonra beyine gönderir. Refleksteki en büyük görev omuriliktedir. Vücudun en sık kullandığı refleks gözlerdir.Her tür tehlikeye karşı göz kapakları en seri hareketle gözü korur.
Diz kapağımızın hafif üst tarafında sinir merkezleri bulunur. Burası istemsiz refleks merkezleridir. Doktorlar bir çekiç yardımıyla diz kapağımıza hafifçe vurur ve ayağımız ileri bir atak yapar. Bu işlem sayesinde omurilik hastalıklarının tanısı konabilir. Ayağın hareketi omurilik dışında tümörden kalsiyum eksikliğine kadar bir çok hastalığın da habercisidir.
Refleksin çeşitleri nelerdir ?
Refleksler üçe ayrılır.Doğuştan gelen refkesler , sonradan kazanılan reflesler patolojik refleksler.
Doğuştan gelen refleksler: Öksürme, hapşırma, göz kırpmak gibi doğuştan gelen reflekslerdir.Sonrada kazanılmaz.Bu refleksler için sinirlerin güçlü olması yeterlidir.O yüzden ileri ki yaşlarda sinirlerin zayıflamasıyla reflekslerde de zayıflama görülür.
Sonradan kazanılan refleksler: Limon görüldüğünde ağzın sulanması, yara gördüğümüzde silkinme gibi sonradan kazanılan reflekslerdir. Bu refleks türü ilk defa 1903 yılında Madrid’de Pavlov tarafından bulunmuştur. Pavlov hayvanların besini ağızlarına aldıklarında salgı salgıladıklarını fark etmiş ve incelemeye başlamış araştırmaları sonucunda insanın besini yemeden sadece görmesiyle bile salgı salgıladıkları sonucuna ulaşmış ve refleksin ilk ortaya çıkışı bu şekilde olmuştur.
Patolojik refleksler: Diz kapağına dokunulduğunda ayak istemsiz yukarı kalkar, avuçiçi baş parmağın ucundan bileğe kadar bir cisimle çizildiğinde ağız kası da harekete geçer ve ağız hafiften yana doğru yer değiştirir, ayak tabanından topuğuna doğru bir cisimle çizildiğinde parmaklar büzülür ve ayak baş parmağı havaya kalkar.Bu tür refleksler beyin bölgelerinde meydana gelen bazı bozulmalar sonucu ortaya çıkar.
Doğuştan kazanılan refleksler haricindeki refleksler bireyin kendisine aittir ve tekrarlanmazsa unutulabilir.
