Külkedisinın ayakkabıları neyden yapılmıştı?
Çocukluğumuzun efsane hikayelerinden Külkedisini hepimiz biliriz. Ancak prensin sahibini aradığı o meşhur ayakkabılar acaba neyden yapılmaktaydı? Haydi yazımıza…
Sincap kürkü.
Hikâyenin tanıdık olan versiyonunu on yedinci yüzyılda yazan Charles Perrault, ödünç aldığı ortaçağ masalında vair kelimesini (sincap kürkü) yanlış duydu ve benzer bir kelime olan verre (cam) ile güncelleştirdi.
Külkedisi eski ve evrensel bir hikâye. Dokuzuncu yüzyıla dayanan Çinli bir versiyonu vardır ve Perrault’nunkinden önce 340’tan fazla versiyonu bulunur. Bu eski versiyonlardan hiçbiri cam ayakkabılardan bahsetmez. “Özgün” Çin hikâyesi “Yeh-Shen’de” katı altın tabanlı altın iplikten yapılmıştır.
İskoç versiyonu “Rashie-Coat”ta sazdan yapılmıştır. Perrault’un uyarladığı Ortaçağ Fransız masalında ayakkabılar pantoufles de vair olarak tanımlanır sincap kürkü ayakkabılar. Bir kaynağa göre vair-verre hatası Perrault’dan Önce oldu ve o olarak tanımlanır -sincap kürkü ayakkabılar.
Bir kaynağa göre vair-verre hatası Perrault’dan önce oldu ve o yalnızca tekrar etti. Diğerlerine göreyse cam ayakkabılar Perrault’un kendi fikriydi ve başından beri bunu hedeflemişti.
Oxford İngilizce Sözlüğü’ne göre Latince “rengârenk” anlamına gelen varius’tan gelen vair, Fransızcada olduğu gibi en az 1300’den beri İngilizcede de kullanımda ve “daha çok elbiselerin süslemelerinde ve astarında kullanılan” bir sincap türünün kürkünden bahseder.
Snopes.com’a göre Perrault vairi verre olarak yanlış duymuş olamazdı, çünkü vair “onun zamanında artık kullanımda değildi.” Bu inanılmaz şüpheli duruyor, çünkü kelime en az 1864’e kadar İngilizcede sürekli kullanımdaydı.
Perrault. Academie Française’ın “Fransız Akademisi” yöneticisi olması için yetiştirilen üst sınıf bir Parisliydi. Aslen Saray eğlencesi olarak düşünülen ve 17 yaşındaki oğlunun ismiyle yayımlanan Tales of Mother Goose [Anne Kazın Hikâyeleri] (1697), hızla popülerlik kazandı ve yeni bir edebi türün yolunu açtı: peri masalı. Külkedisi dışında klasik masalların ünlü versiyonları arasında Uyuyan Güzel, Kırmızı Başlıklı Kız, Mavisakal ve Çizmeli Kedi vardır.
Külkedisini daha iyi hale getirmenin yanı sıra -fareleri, balkabağını ve peri anneyi eklemek- Perrault köylü kana susamışlığını azalttı. Ortaçağdaki asıl metinde, çirkin kız kardeşler ayakkabıları denemek için ayak parmaklarını ve şişliklerini kesiyorlar ve Prens Külkedisi ile evlendikten sonra Kral onları ve aşağılık üvey anneyi kızgın demir botlarda ölümüne dans etmeye zorlayarak intikam alıyordu. Bu kana susamışlığın birçoğu daha sonraları Grimm Kardeşler tarafından geri kazandırıldı.
Three Contributions to the Theory of Sex [Cinsellik Üzerine] kitabında Freud ayakkabıların kadın cinsel organının sembolü olduğunu öne sürer.
