Yaşlı bir köpeğe yeni numaralar öğretemezsiniz. Lakin konu beyin olunca, bilim adamları bu özdeyişin gerçeklerden fazlasıyla uzak olduğunu keşfettiler. Biz insanların beyni de yaşlılık dönemlerinde bile adapte olabilme ve değişebilme gibi, ‘Nöroplastisite’ adı verilen büyüleyici yeteneklere sahip. Bu anlamda doğru yönlendirme ile beynimiz yeni sinirsel yollar yaratabilir, var olan bağlantıları değiştirebilir ve hayattaki daimi değişkenlerin hepsine mutlak anlamda uyum sağlayarak tepkiler üretebilir.
İnsan beyninin kendi kedini şekillendirmesi gibi inanılmaz yeteneğe sahip. Bu inanılmaz yeteneği ,hafıza ve öğrenmeye geldiğinde de aynı şekilde devam eder. Nöroplastisite’nin doğal gücü sayesinde , yaş fark etmeksizin, kolay öğrenebilme kabiliyetlerinizi geliştirmek, aynı zamanda hafızanızı güçlendirmek için kullanabilirsiniz.
Bunu nasıl yapılacağı konusunda sizlere derlediğimiz bilgileri aşağıda sunuyoruz.
1- Gülün
“Gülmek her derde devaymış be ” dediğinizi duyar gibiyim. Diğer duygusal tepkiler beynin belli başlı bölgelerine ait ama gülmek ise diğer duygusal tepkilerin aksine, beynin tamamında hissedilir. En önemli egzersizlerden de biridir. Daniel Goleman’ın deyişiyle, gülmek, insanlara daha geniş düşünme ve daha özgür iletişim kurma olanağını tanır.
Gülmek için yollar mı arıyorsunuz ?
Gülmek için eğlenceli arkadaşlarınızla takılın. Kendi kendinize gülün. Bir resme bakarak , bir filme bakarak veya çocuklarla vakit geçirerek gülmeyi içten gülmeyi deneyin.
Kısacası sürekli gülmeyi asla unutmayın.
2- Beyin Egzersizleri Yapın
Olgunlaşmaya başladığımız anda beynimizde gelişir. Bu gelişme sonucunda beynimiz; bir bilgiyi hatırlamak, aşina olduğumuz problemleri çözmek, görev ve projelerimizi bitirmek gibi durumlarda minimum mental efor harcayarak milyonlarca nöral metabolik yollar bulur. Ancak bu yolları geliştirmede beynimize yardımcı olmamız gerek. Güçlenmesine yardımcı olmak için gerekli olan motivasyonu sağlamalısınız. Kısacası zaman zaman onu dürtmeniz gerekiyor tıpkı uyandırmak için birini dürtmeniz gibi.
Hafızamız, tıpkı body-building gibi ‘geliştir ya da kaybet’ mantığıyla çalışır. Buradan da anlaşıldığını gibi beynin sürekli çalışır vaziyette olmalıdır. Daha çok çalıştırırsak , daha fazla yol kateder ve geçmişte gizli kalan bilgileri hatırlamamız da o kadar kolay olacaktır. Beyin egzersizi derken, önünüze çıkan bütün entelektüel beyin egzersizlerini uygulamak zorunda değiliz tabi . En iyi ve en kaliteli egzersizler, her zaman rutinin dışına çıkarak zihnimize meydan okuyan yolları denemekten geçer.
Hadi bu bilgiyi okuduktan sonra (tamamını okuyun tabi ) yeni bir aktivite yapmaya başlayın. Her ne olursa olsun, yıllardır aynı şeyleri yapmak yerine yeni bir şeyler yapın . Herhangi yeni bir aktivite, öğrenmenizi ve hafızanızı güçlendirecektir.
3- Fiziksel Egzersizlerden Uzak Kalmayın
Beyin egzersizleri yapmanız zihin sağlığınız için çok önemli olması, asla terlemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Bedensel egzersizler zihninizi güçlendirir ve algınızı keskin tutar. Bedensel egzersizler sayesinde , beyine giden oksijen miktarı artar. Bu sayede diyabet ve kalp hastalıkları gibi sonradan hafıza sorunlarına sebep olabilecek hastalıkların da riskini azaltırsınız.
Bedensel egzersizler aynı zamanda , beynin kimyasıyla oynayarak stres hormonlarının salgılanmasına da engel olur. Bedensel egzersiz derken televizyon karşısında yani evde yaptığınız aerobik egzersizlerden bahsedilmiyor. Dışarıda yapılan özellikle mümkünse açık havada yapılan sporlar daha etkili olacaktır. Sonuçta kalbimiz için iyi olanı, beynimiz için de iyidir.
4- Uykunuzu Düzenli Tutun
Bu kanıtlanmış bir durumdur. Orta yaşlı insanların 7 saatten fazla bir gece uykusuna ihtiyaçları yoktur. Hatta bir kaç saatlik kesintisiz bir uyku bile farklılıklar yaratabilmektedir. Her gün aynı saatte yatağa gidin ve aynı saatte uyanmaya çalışın. Hafta sonları , tatil gününüz ve bir gün öncesi de bunu bozmayın. Bir deneyin ! Birkaç hafta sonra uyku probleminizin tamamen bittiğini ve daha iyi bir hafızaya sahip olduğunuzu gördüğünüzde şaşıracaksınız.
Şu da kesinlikle önerilir ki uyumadan en az 1 saat önce televizyon, bilgisayar, zor olsa da telefon ekranından uzak durun ve akşam kafeinli içecekler tüketmeyin. Hafızamız, yaratıcılığımız, problem çözümü ve analitik düşünme yeteneklerimiz tamamen iç içe geçmiş durumdadır ve bunları sağlıklı kullanabilmemizin en iyi yolu da yeterli uykudan geçer.
5- Arkadaşlarınızla Zaman Geçirin
İnsan, yapısı gereği sosyal olmak zorundadır.İnsan ilişkileri beynimizi dürtüler ve gerçekte insanlarla sürekli kontak kurmamız da bir beyin egzersizidir. Harvard Üniversitesi Toplum Sağlığı bölümünde yapılan bir araştırmaya göre,aktif sosyal hayatı olan insanlar en az hafıza kaybı oranına sahip olanları olduğunu bulmuştur. Bu anlamda da sonuç olarak , hayatımızdaki etkili bir arkadaşlık ve güçlü bir destek mekanizması, sadece duygusal değil aynı zamanda beyin sağlığımız için de hayati rol oynar.
6- Stresinizi Kontol Altında Tutun
Bu kesindir ki stres beynimizin bir numaralı düşmanıdır. Stres sonucu zamanla , kronikleşmiş stres beyin hücrelerini öldürür . Beynimizin anıları hatırlamaya ve şekillendirmeye yarayan kısmı olan Hipokampüs kısmına büyük ölçüde zarar vermektedir. Bu konuda yapılan araştırmalara göre , aynı zamanda unutkanlık ve stres arasındaki direkt bağlantıyı göstermektedir.
Bu konuda da sizlere bir kaç taktik verebiliriz;
- Realist olun, ne zaman hayır demeniz gerektiğini bilin
- Gün içinde kendinize kısa aralar hediye edin, ve sadece sizinle olun
- Duygularınızı içinizde bastırmayın, ifade edin.
- İş ve boş zamanınız arasında dengeli ve sağlıklı bir zaman olsun
- Aynı anda sadece bir işe odaklanın
- Meditasyon yapın*
* Beyindeki sinir hareketliliğini gösteren çalışmalar, meditasyon yapan insanların beyinlerinin sol Prefrontal korteksini çok daha yoğun kullandıklarını gösteriyor ki, beynimizin alnımıza yakın olan bu bölgesi, tamamen sakin ve ılımlı olmamızı sağlar.
