İshak Paşa Sarayı’nın Hikayesi

Ağrı ili Doğu Beyazıt ilçesinde bulunan Türk mimarı tarihinin en önemli ve güzel eserlerinden olan İshak Paşa Sarayının yapımı 99 yıl sürmüştür.

Günümüzde yabancı ve yerli turistler tarafından oldukça yoğun ilgi gören İshak Paşa Sarayı, Doğu Beyazıt ilçesinin 5 km ilerisinde bulunuyor. Kayalık arazi üzerine kurulu olan saray, taş işçiliği ve işlenmiş taç kapısıyla meşhur.

Osmanlı İmparatorluğunun en önemli sarayları arasında yer alan İshak Paşa Sarayı, Lale Devrinin son anıtı olarak biliniyor. Yaklaşık olarak 7 bin 600 metrekarelik bir alana inşaa edilmiştir. İnşaatı süresi tam 99 yıl sürmüştür. IV.Murat, İran seferinde sağ kolunu kaybetmiştir. Sağ kolunu kaybeden IV.Murat’a çolak lakabını takmışlardır.

1685 yılında başlayan inşaat, Abdulfettah Efendi ve Mahmut Paşa döneminde devam etmiştir. 99 yıl sonra Çolak Abdi Paşa’nın oğlu Çıldır Valisi İshak Paşa 1784 yılında tamamlamıştır. Saray, Avrupa tipi şato olarak tanımlanırken aynı zamanda külliye olarak da düşünülüyor.

İshak Paşa Sarayının iç kısmında 21 basamaklı merdivenler sonrasında büyük bir zindan karşılamaktadır.

İshak Paşa Sarayının yapımının 99 yılda yapılmış olması, değişen sanat akımlarını ve kültürel özelliklerden dolayı bir çok mimari farklılığı barındırıyor. Osmanlı saray geleneği korunuyor fakat mimari ve motifler anlamda büyük değişiklikleri söz konusu. Barok ve rokoko stilinde başlatılan İshak Paşa Sarayı, batı tipi motiflere de sahiptir. Genel anlamda Selçuklu sanatı etkisinde kalan saray da, taş işçiliği oldukça fazladır. İshak Paşa Sarayının kapılarında bulunan bitki motifleri, anıtsal taç kapısı olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda saray içerisinde bulunan selvi ağacı kabartmaları sonsuzluk, bereket ve cenneti simgelemektedir.

Sarayın en gösterişli unsuru, altın kaplamalı kapısıydı diyebiliriz. Altın kaplamalı ve som çelikten yapılmış olan kapı 1877 yılında Rus işgalinde çalındı. Rus askerleri saray içerisinde bulunan kıymetli eşyalarda birlikte, altın kaplamalı kapıyı da alarak Moskova müzesinde sergiledi. Günümüzde hâlâ müzede sergide bulunuyor.

Aynı zamanda bir rivayet olarak anılan, İshak Paşa Sarayında bulunan çeşmeden süt aktığı söyleniliyor.

Toplam 116 oda bulunan sarayın fotoğrafı, 100 TL’nin arkasında yer alıyordu. Şuan için bu şekilde değil. 116 odası bulunan sarayda, türbe, cami, iç ve dış avlular, divan, harem, sur ve koğuşlar bulunmaktadır.

İshak Paşa sarayı görülmesi gereken güzellikler arasındadır. Merkeze 100 km uzaklıkta bulunan, Doğu Beyazıt ilçesinden 15 dakikalık bir yol ile bu saraya ulaşım sağlayabilirsiniz.

Ağrı ilinin Doğu Beyazıt ilçesinde bulunan İshak Paşa Sarayı için Yaşar Kemal, kavuşamayan aşıklar Gülbahar ve Ahmed’in hikayesini de bir kitabında anlatmıştır.