Evrendeki en soğuk yer nerededir?
Neredeyse Titanik’in battığı günden bu yana merak edilen bu soruya yıllardır net bir yanıt verilememiştir. Çünkü buz dağına çarpan gemi batarken uyun soğukluğu gözle görülür derecededir. Sudan çıkan soğuk buhar suyun içinde donup ölenlerin habercisi nihayetindedir.
Biz Türk’ler konum itibari ile daha ılıman bir kuşakta yer almaktayız. Bunun için de üç tarafı denizle çevrili olan ülkemizin su soğukluğu ise bizlerin daha rahat faydalanabileceğimiz durumdadır. İskandinav ülkelerinde yaşayan insanların bu soğuk sulardan kaçıp güzel ülkemize gelme nedenlerinden biri de bu olarak gösterilebilir.
Peki öyleyse sadece dünyada değil evrendeki en serin yer nerededir?
Finlandiya’dadır.
Helsinki Üniversitesi Teknoloji Bölümünden bir takım, 2000 yılında bir rodyum parçasını bir milyarın onda biri derecesinde mutlak sıfırın (-273°C) al-tındaki bir sıcaklıkta soğuttu.
Rodyum başlıca araba katalizörlerinde kullanılan nadir bir metaldir.
Bir sonraki en soğuk nokta, Massachusetts Teknoloji Enstitüsündedir. 2003 yılında, Wolfgang Ketterle öncülüğünde bir grup, aşırı derecede soğuk sodyum gazı ürettiler. Ketterle kendi ça-lışması Bose-Einstein yoğuşması üzerine, 2001 yılında Nobel Fizik ödülünü kazandı sadece mutlak sıfıra yakın olduğu zaman var olabilen maddenin yeni bir hali. Bir çocuk olarak, bilime olan merakı Lego ile oynarken kıvılcımlandı.
Laboratuvarda üretilen bu aşırı soğuk dereceler kayda değerdir. Derin uzayda bile sıcaklık nadiren -245°C altına düşer.
Bununla alakalı bilinen tek istisna Avustralya’lı astronomlar tarafından 1979’da tanımlanmış Bumerang Nebulası’dır. Bir bumerang gibi (veya muhtemelen bir fiyonk) görünür. Merkez bölümünde güneşten üç kat daha ağır olarak ölmekte olan bir yıldız mevcuttur.
Bumerang Nebulası son 1500 yılda 500.000 km/s hızda gaz yaymaktadır. Tıpkı ağzımızın dar deliğinden zorlayarak verdiğimiz nefesin soğuması gibi, bulutsudan sızan gaz da içine geniş-lediği boşluktaki gazdan iki derece daha düşüktür. Bugüne kadar kaydedilmiş en düşük doğal sıcaklık olan -271 °C dereceye kadar ulaşır.
Güneş sistemindeki en düşük sıcaklık -1989 yılında Voyager II tarafından, Neptün’ün ayla-rından biri olan Triton yüzeyinde ölçülen 235°C derece- ile karşılaştırıldığında soğuk kalır ve dünya üzerinde 1983’te Antarktika’da ölçülen en düşük sıcaklık -89,2°C kesinlikle tropikaldir.
Düşük sıcaklık araştırmaları, sıfır elektrik direncine sahip, ancak şimdiye kadar yalnızca çok düşük sıcaklıklarda bulunan süper iletkenler çalışmasında önemlidir.
Eğer süper iletkenlerden yararlanılsaydı, dünyayı komple değiştirirlerdi.
Süper iletkenler elektrik kullanımım ve sera gazı emisyonunu büyük ölçüde düşürürken, bilgi-sayarın gücünü çok büyük ölçekte artıracaktır. Benzinsiz ulaşımı sağlayacaklar, insan vücu-dunun içini tehlikeli X-ışınları olmadan görmek ve kimseyi öldürmeden düşmanın elektronik-lerini yok eden bir silah olan e-bomba için alternatif bir yol olacaklar.
