Yoruluruz, uykumuz gelir, sıkılırız birden esnemeye başlarız. Vücut yorgunluğuna veririz, zaten bugünde az uyudum deriz. Bilmediğimiz şeyler aslında o kadar çoktur ki. Biraz inceleyelim bakalım esnemek ne demek? Neden esneme gereği duyarız?
Esnemek her devirde bir açıklama bulmuştur. Hakkında farklı teoremler geliştiren, deneyler yapanlar çok olmuştur. İlk araştırma 2500 yıl geriye Yunan kıyılarına uzanıyor. Esnemenin vücuttaki kötü havayı temizlediği sonucunu ortaya çıkardılar. Özellikle de ateşli hastalıklara yakalanıldığı zamanlarda. Uzun yıllar hatta yüzyıllar boyunca bu fikir varlığını korumuştur.
Esneme hakkındaki teoriler nelerdir?
- Teori : Evrim Teorisi diye adlandırılıyor. Eski zamandaki insanların düşmanlarına karşı dişlerini göstermek için ağızlarını açmaları ile ortaya çıkan görüntü.
- Teori : Yorgunluk veya sıkılma ile alakalı olarak vücudun verdiği reaksiyon üzerinden açıklanır. Fakat bu tezin çürütülmeye müsait çok fazla örneği vardır. Bir düşünelim örneğin spor yapan atlet ya da yüzmeye hazırlanan sporcular öncelikle esneme hareketleri yaparlar. Karşınızda biri esneyince istemsizce esnersiniz. Bunların hiçbiri sıkılınca esnemek ile alakalı olarak açıklanamaz.
- Teori : Bu teori insan fizyolojisiyle ilgili olarak açıklanır. Vücudumuzda biriken karbondioksiti atmak ve daha fazla oksijene ihtiyacımız olduğu an esneme gereği duyduğumuz ile açıklanır. Bu teorem üzerine deneylerde yapılmıştır. Bir odada bulunan oksijen oranı arttırılıp karbondioksit oranı azaltılıyor. Fakat odada bulunan insanların esnemesi engel olunamamıştır.
- Teori : Bu teori yakın bir zamanda ortaya atılmıştır. Esneyerek beyin soğutuyoruz. Beynimiz uyandığından itibaren çalışma gösterdiğinde belli bir sıcaklıkta olmak zorunda. Esneme hareketi burada devreye giriyor ve adete pervane görevi görerek fazla ısınan beyni soğutarak olması gerektiği sıcaklığa geri döndürüyor. İspatı olarak ise yapılan açıklamalar şu şekildedir;
- Esnediğimiz esnada boyun ve çene kaslarımızda ki kasılmalar yüzümüze ve beyine giden kan miktarını arttırıyor,
- Bu esnada esneyerek aldığımız hava ile bu kan miktarının sebep olduğu fazla sıcaklığı soğutma işlemine geçiyoruz.
Esneme bulaşıcı mıdır?
Evet. Karşımızda bir insan esniyorsa istemsizce esneriz. Peki bu neden veya nasıl olur? Uzmanlardan bazılarının açıklamasına göre esnemek empati ile yakından alakalıdır. Bu açıklamayla ilgili olarak bulaşıcı esneme sırasında beyinde yapılan görüntülemelerde empati yapılan kısmın faaliyete geçtiği görülüyor. Sosyal hayatlarında bozukluk olan insanlar otizmliler gibi bulaşıcı esneme az olduğundan bu teoremin empati ile yakından ilişkili olduğu daha net bir gözlemdir.
