Düşen Asansörde Son Anda Zıplamak Hayatta Kalmanızı Sağlar mı? Asansörlerle ilgili zaman zaman dolaşan bir halk arasında dilden dile dolaşan bir söylenti vardır. Bu, bir asansörün düşerken tam yere çarptığı an sıçrayarak hayatta kalmanın mümkün olabileceğini iddia eder. Ancak, bu iddiaya basit bir biçimde cevap vermek gerekirse, maalesef bu mümkün değildir.
Bir asansör, bulunduğu noktadan aşağıya saatte 80 kilometre hızla düşüyorsa, içindeki her şey, yani siz de aynı hızla düşüyorsunuz demektir. Bu durumda aynı hızda zıplayarak bu düşüşü durdurmaya çalışmak imkansızdır. Ancak, bu soru üzerinde düşünmeye devam ederken, ilginç ve eğlenceli bazı cevaplarla karşılaşabiliriz.
Düşen Asansörde Son Anda Zıplamak Hayatta Kalmanızı Sağlar mı?
Asansör işleyişini daha iyi anlayabilmek adına, asansöre bir kamera yerleştirdiğimizi ve bu olayı ağır çekimde izleme fırsatına sahip olduğumuzu hayal edelim. Şimdi, asansörünüzün kablosu kopmadan önceki anı göz önüne alalım. Asansörlerden çok önce, 17. yüzyılda Isaac Newton (1642-1727), bir cismin başka bir cisme bir kuvvet uyguladığında, ikinci cismin birinci cisme eşit ve zıt yönde bir kuvvet uyguladığını keşfetti. Bu ilkeye bugün Newton’un Üçüncü Hareket Yasası denir.
Asansör kabini zeminde durduğunuzda, yerçekimi (birinci kuvvet) sizi yere doğru çekmeye çalışırken, zemin de sizi eşit bir karşı kuvvetle (ikinci kuvvet) yukarı itmeye çalışır. Bu sırada, siz ve asansör kabini, bir mekanizma aracılığıyla kontrollü bir hızda yukarı veya aşağı yönde hareket edersiniz.
Kablo koptuğunda, artık siz ve asansör kabini yerçekiminin etkisine boyun eğmek durumundasınız. Düşüş anındaki anlık bir an için kendinizi hafiflemiş hissedebilirsiniz, çünkü ayaklarınıza uygulanan normal itme kuvveti ortadan kalkar. Bu fenomen, serbest düşüş olarak adlandırılır. Ancak, bu kısa anın sonunda asansör yere çarptığında, unutmayın ki siz de asansörle aynı hızda yere çarpacaksınız. Bu olay eylemsizlik ilkesi olarak bilinir ve bu durumda, asansöre ne oluyorsa size de aynısı olur.
Eğer kendinizi zıplayabileceğinizi düşünüyorsanız, asansör yere çarparken yukarı yönlü bir zıplama eylemi gerçekleştirdiğinizi hayal edelim. Siz zıpladığınızda ve aşağı doğru düşen asansöre karşı ters yönde bir hareket sergilediğinizde, asansörün tabanına çarpma hızınızı hesaplamak için asansörün hızından sizin zıplama hızınızı çıkarmanız gerekir.
Örnek üzerinden açıklamamız gerekirse; asansörün 70 km/s hızla aşağıya düştüğünü varsayalım. Siz de asansörün içindesiniz ve asansörün düştüğünü anladınız. Asansör tam yere çakılacakken 10 km/s hızla yukarıya doğru zıpladınız. Sizin yere çarpma hızınız 70-10= 60 km/s hız olacaktır. Yani sadece yere çarpma hızınızı yavaşlatmış olursunuz. Çarpma şiddetinden hiç etkilenmemek için sizin de 70 km/s hızla yukarıya doğru zıplamanız gerekmektedir. Fakat bu imkansızdır.
Kaçıncı Kattan Düştüğünüz Çok Önemlidir
Burada önemli bir ayrıntı göz önüne alınmalıdır. Asansörün kaçıncı kattan düştüğü, yani asansörün düşüşü başladığında sizin yerden ne kadar yükseklikte olduğunuz ve ne kadar yükseğe zıplayabileceğinizdir. Varsayımsal olarak, dikey yönde 70 santimetre zıplayabilen bir NBA basketbol oyuncusu olduğunuzu düşünelim.
- 1. kattan düşme (3 metre): Eğer doğru bir zamanlama ile sıçrarsanız, yere çarpma etkisini 80 santimetrelik bir düşüş gibi hafifletebilirsiniz. Bu durumda, üzerinizdeki tozları silebilir ve eve gitmeye devam edebilirsiniz. Ancak, bu senaryoda tepki verme süresi sadece 0.8 saniye olduğunu unutmayın.
- 3. kattan düşme (9 metre): Yerden yaklaşık 4.7 metre yükseklikten düşersiniz, sonucunda muhtemelen birkaç kırıkla kurtulursunuz.
- 5. kat düşme (15 metre): Bu, 9 metreden düşüyormuş gibi yere çarpma anlamına gelir. Hayatta kalabilmeniz için tepki verme süreniz yaklaşık 1.7 saniyedir.
- 7. kat düşme (21 metre): Bu durum, yaklaşık 14 metreden düşmekle aynıdır. Kurtulma şansınız için sadece 2 saniyeniz vardır.
Düşen Asansörde Son Anda Zıplamak İle İlgili Videolar
