Depremzedelerde Sıklıkla Görülen Kompartman Sendromu Nedir, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Mustafa Ersan29 Eylül 2023

Depremzedelerde Sıklıkla Görülen Kompartman Sendromu Nedir, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Kompartman sendromu, kol ve bacak kasları üzerindeki tehlikeli ve şiddetli stres nedeniyle ortaya çıkan çok ağrılı bir klinik durumdur. Artan doku basıncı ve kas dokusundan yer alan basınç, damar ve içinden geçen atardamarların tıkanmasına yol açarak kangrene ve uzuv kaybına yol açan, ciddi ve acil müdahale gerektiren klinik bulgulardır.

Bu durum akut (ani, hızlı) ya da kronik (sinsi, yavaş) olarak meydana gelebilir.

Akut kompartman sendromu, acil müdahale gerektirebilir. Genellikle trafik kazası, yüksekten düşme veya iş kazası sonrasında ortaya çıkar. Tedavi edilmezse kalıcı kas hasarına veya bir uzuv kaybına (ampütasyon) neden olabilir.
Kronik kompartman sendromu, genellikle acil tedavi gerektirmeyen aşırı egzersiz ve fiziksel aktivitenin neden olduğu klinik bir durumdur.

Uzuvların birçok kompartmanı vardır. Bu bölmeler birbirinden FACIA adı verilen yelpaze şeklinde ince beyaz bir doku ile ayrılır. Her bölmenin içinde kas lifleri, sinirler ve damar dokusu bulunur. Bu dokuları bir sargı gibi sararak bir arada tutar ve elastik olmayan, esnemeyen bir yapıya sahip bölmelere dönüştürür.

En yaygın akut kompartman sendromu baldır kaslarında görülür. Bacağımızın alt kısmı ya da diz ile ayak bileği arasındaki bölge tibial bölge adı verilen 4 bölmeye sahiptir. Bunlar anterior, lateral, superficial posterior ve derin posterior olarak adlandırılır. Akut kompartman sendromu en yaygın olarak alt bacağın ön tarafında görülür. Daha sonra ön kollarda, ellerde, ayaklarda ve kalçalarda ayrı ayrı görünür.

Kompartman Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Kompartman sendromu;

Kırık,
İş kazası, deprem ve trafik kazası sonrası ezilmiş kas veya ezilmiş uzuv
Uzun süreli amali yatlarda turnike kullanımı ile kan akışı kesilirse turnike açılarak kan akışı tekrar başlaması durumunda. Ama bu nadirdir.
Anabolik Steroid Kullanımı
Aşırı sıkı bandaj ya da alçı sonrası

görülebilir.

Kompartman Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Akut kompartman sendromunda en klasik ve önemli bulgu ağrıdır. Özellikle kas dokusu gergindir ve aktiviteler sırasında ağrı şiddetlidir. Diğer belirtiler şunlardır;

Kas dokusu hareket ettirildiğinde veya gerildiğinde şiddetli ağrı olur. Özellikle ilgi çekici olan, kişinin kasları pasif olarak gerildiğinde ağrının şiddetlenmesidir.
Kas ve cilt dokusunda gerginlik, el ve ayaklarda his kaybı, uyuşma, dokunma duyusunda azalma
Bacaklarda gerginlik hissi
Duygu ve nabız kaybı önemlidir. Daha sonra felç de görülebilir.

Kronik kompartman sendromunda hareketle ağrı ve kramp ön plana çıkmaktadır. Genellikle aktivitenin kesilmesi ile azalır. En sık alt bacaklarda bulunur. Diğer belirtiler şunlardır;

Uyuşma
Hareket etme zorluğu
Kas şişmesi

Kompartman Sendromunun Tedavisi

Akut kompartman sendromunun tedavisi cerrahidir. Ameliyatsız tedavisi yoktur. Stresi azaltmak için gerilmiş cildi ve hasarlı dokuyu açılır. Bu prosedür tıp literatüründe FACIATOMI olarak bilinir. Ameliyattan sonra doku şiştiği ve cilt gergin olduğu için hemen kapatılamaz.

Bu nedenle ameliyat sahası bir süre açık bekletilmelidir. Yara takibi ıslak pansuman ve VAC adı verilen basınçlı sistemle yapılır. Ameliyat sonrasında bir kaç ay içinde normal hayata dönülür. İyileşme sürecinde egzersizler yapılmalıdır.