Dalak, vücudunuzun lenfatik sisteminin bir parçasıdır. Lenfatik sistem, hücresel atığın giderilmesine, sıvı dengesinin korunmasına ve bağışıklık sistemi için enfeksiyonla mücadele eden beyaz kan hücrelerinin yapılmasına ve aktive edilmesine yardımcı olur. Ayrıca, iltihaplanma ve iyileşme için önemli bir rol oynayan maddeleri yapmaktan da sorumludur.
Dalak, karnınızın sol üst kısmında bulunmaktadır. Kaburgalarınızın arkasında, diyaframınızın altında ve midenizin üstünde ve arkasında bulunur.
Yumruk şeklindeki dikdörtgen organdır mor renktedir. Sağlıklı bireylerde yaklaşık 6 gramdır. Bir kişi hasta olduğunda veya yaralandığında önemli ölçüde büyüyebilir. Dalağınız vücudunuzun bağışıklık sistemi ve eski kan hücrelerinin geri dönüşümüyle alakalıdır.
Dalağın İşlevi
Dalağın ana işlerinden biri kanınızı filtrelemektir. Vücudunuzda oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin sayısını ve kanınızın pıhtılaşmasına yardımcı olan trombositlerin sayısını etkiler. Bu işlevi, normal olmayan, eskimiş veya hasar görmüş hücreleri çıkararak yapar.
Dalak ayrıca kırmızı kan hücrelerini, trombositleri ve enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerin depolamasını da yapar. Dalak, bağışıklık sisteminizin cevabında önemli bir rol oynar. Kanınızdaki bakteri, virüs veya diğer mikropları tespit ettiğinde, bu enfeksiyonlarla savaşmak için lenfosit adı verilen beyaz kan hücreleri üretir.
Dalağı Etkileyen Durumlar
Birçok farklı durum dalağın genişlemesine, özellikle de kan hücrelerinin çok hızlı bir şekilde parçalanmasına neden olan hastalıklara neden olabilir.
Dalağınız büyüdüğünde, kanınızı bir zamanlar olduğu kadar verimli bir şekilde filtreleyemez. Yanlışlıkla normal kırmızı kan hücrelerini ve trombositleri filtreleyerek vücudunuzda daha az sağlıklı kan hücreleri bırakır. Çok fazla kan hücresinin tahrip olmasına yol açan dalağın genişlemesi, hipersplenizm denilen bir durumdur.
Genişlemiş bir dalak ilk başta semptomlara neden olmayabilir. Sonunda acı verici olabilir. Dalağınız çok fazla büyürse, yırtılabilir. Dalak, karnına, kaburga kırığına veya başka bir kazaya sert bir şekilde vurulduktan hemen sonra da yaralanabilir veya yırtılabilir.
Dalaksız Yaşayabilir Misiniz?
Evet, dalağınız olmadan yaşayabilirsiniz. Bu önemli bir organ, ancak zorunlu değil. Dalağınız hastalık, yaralanma veya başka bir neden ile hasar görürse, hayatınızı tehdit etmeden çıkarılabilir. Dalağınızı çıkarmak için yapılan ameliyata splenektomi denir.
Lenf bezleriniz ve karaciğeriniz dalağın önemli işlevlerinin çoğunu üstlenebilir. Ancak dalağın olmadan, belli enfeksiyonlara yakalanma ihtimalin daha yüksek olacak. Yaşınıza ve genel sağlığınıza bağlı olarak, doktorunuz muhtemelen bu gibi enfeksiyonlara karşı aşı olmanızı önerecektir; Bu hastalıklar şunlardır;
- Grip
- Menenjit
- Zona hastalığı
- Suçiçeği
- HPV (insan papilloma virüsü)
- Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık
- Zatüre
Dalak ile ilgili videolar
