Büyük Perhiz Nedir?
Kırk altı. Eğer katolik iseniz kırk dört.
Büyük Perhiz, Kutsal Çarşambasının gün ortasında başlar ve Paskalya Pazarından bir gün önce, Kutsal Cumartesi günü sona erer. Katolikler için ise Kutsal Perşembe gününün gece yarısında, yani iki gün erken sonlanır. Büyük Perhiz de bahsi geçen “kırk gün” İsa’nın (ve ondan önce Musa’nın) oruç tutarak ve dua ederek geçirdiği kırk günü anmak içindir, ama Pazar günleri sayılmaz çünkü Pazar günleri oruç tutmanıza gerek yoktur.
Bu süre için kullanılan teknik terim quadragesima, Latince “kırkıncı” anlamına gelir. Ortaçağ sonlarında, İngiliz vaizler Latince yerine İngilizce kullanmaya başladığında bu sözcüğün yerine daha basit ama uygun bir sözcük aramaya başladılar ve “Lent” sözcüğünde karar kıldılar. Bu sözcük o zaman yalnızca “Bahar” anlamına geliyordu ve günlerin “uzaması” ile ilgiliydi.
Büyük Perhiz süresi içerisinde denk gelen altı pazar günü kefaret ve orucun duraklatılmasının nedeni, bu günlerin Hristiyan takvimindeki en önemli bayram olan Paskalya kutlamalarının küçük birer kopyası niteliğinde gözükmesidir. Kimileri bu durumu zayıf iradelilik olarak görebilir ya da olayın ruhuna aykırı bulabilir, ancak Büyük Perhiz orucunun şartları her zaman pazarlığa açık olmuştur.
Altıncı yüzyılda, Papa I. Gregorius (Büyük Gregorius) et, süt, peynir, tereyağı ve yumurtadan vazgeçme fikrini ilk kez ortaya attığında bile sözü geçen fikir katı bir biçimde yorumlanmamıştır. Kelt kilisesi, gün boyu oruç tutup akşamları ekmek, yumurta ve süt ile doyurucu bir yemek yemeği öğütledi. Onuncu yüzyılda İngiltere’de Başpiskopos Aelfric ise aksi yöne gidip daha sert bir yaklaşım sergileyerek seks, kavga ve balığı da yasakladı.
Büyük Perhiz Adı Nereden Gelmektedir?
Öte yandan balık her zaman Büyük Pehriz’in kurtarıcı lütfu olmuştur. VIII. Henry ülkenin balık endüstrisini desteklemek için Büyük Pehriz’i teşvik etmiştir. Aç kalan Hristiyanlar müjdeyi uzak mesafelere taşıdıkça “balık” tanımı esnek bir hal almaya başladı. Çeşitli zamanlarda misk faresi, kunduzlar ve akyanaklı kaz resmen “balık” olarak tanımlandı. Bu listeye Güney Amerika’ya özgü bir çeşit Gine domuzu olan ve beş dakika boyunca suyun altında kalabilan kabipara da dahil edildi.
Bugün Venezuela’da dünyanın en büyük kemirgeni olan bu hayvan hala Büyük Perhiz ziyafetlerinin merkezindedir. Püritenler, muhtemelen tüm bu kurnazlıklar ya da orucun ziyafetlerin ta tersi bir değeri ima etmesi nedeniyle 1645 yılında Büyük Perhiz uygulamasını tamamen ortadan kaldırmıştır.
Büyük Perhiz Ne Zaman Kutlanır?
Paskalya oldukça “hereketli bir bayram” olarak bilinir. Kilisenin üzerinde mutabakata varması yüz yıllar sürmüş olan karışık bir formüle göre hesaplanır. Tarihi değişir, çünkü her zaman Pazar gününe denk gelmelidir, ancak asla Hamursuz Bayramı ile çakışmamalıdır. Bunun nedeni İsa’nın çarmıha gerilişinin de o gün gerçekleştirilmiş olması, dolayısıyla bu tarihin lekelenmiş kabul edilmesidir.
Paskalya için otuz beş muhtemel tarih vardır. Yıl içerisinde en erkeni, 22 Mart, en son 1818 yılına denk gelmiştir ve 2285 yılına kadar tekrar gerçekleşmeyecektir. En geçi ise, 25 Nisan tarihidir ve en son 1943 yılına denk gelmiştir, tekrarı ise 2038 yılında olacaktır.
