Addison hastalığı, adrenal yetmezlik olarak bilinen, her 10.000 kişiden birini etkileyen nadir ve ilerleyen bir hastalıktır. Her yaştan insanı etkiler. İnsan bedeninde, her böbrek üstünde olan iki adrenal bez bulunur. Bu bezler, vücudunuzun farklı olaylar ve streslerle başa çıkmasına yardımcı olmak için sinir sistemi ve bağışıklık sistemi ile çalışan endokrin sistemin bir parçasını oluşturur. Addison hastalığı, adrenal bezlerin yeterli düzenleyici hormon üretememesi nedeniyle ortaya çıkar.
Adrenalin, adrenal medulladaki (bezenin orta kısmı) adrenal bezlerin ürettiği hormonların en bilinenleridir. Adrenal korteks (dış kısım) aynı zamanda önemli hormonları, kortikosteroidleri de yapar.
Bunlar arasında kortizol, aldosteron ve tamamlayıcı seks hormonları bulunur. Addison hastalığınız varsa, bu etkilenen adrenal korteksinizdir. Yeterince kortizol üretemezsiniz ve genellikle de yeterince aldosteron üretemezsiniz.
Addison Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Addison hastalığının belirtileri, aşağıdakilerden herhangi birini veya hepsini barındırabilir;
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Mide bulantısı, kusma veya ishal
- Kas güçsüzlüğü
- Aşırı yorgunluk
- Düşük kan basıncı
- Tuz yeme isteği
- Hipoglisemi yani düşük kan şekeri seviyeleri (özellikle çocuk hastalarda)
- Derinin, genel olarak kemikli bölgelerin etrafındaki pigmentasyonunun artması
- Kadınlarda düzensiz ya da azalan adet dönemleri
- Zihinsel karışıklık veya bilinç kaybı
Bu belirtiler hızlı bir şekilde (özellikle çocuklarda ve gençlerde) ortaya çıkabilir ya da yıllar içinde yavaşça ilerleyebilir. Birçok semptom diğer hastalıkları taklit edebilir, bu nedenle tanı gecikebilir.
Addison Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Addison hastalığının 10 vakasından yaklaşık yedi tanesinde, vücudun kendi bağışıklık hücrelerinin adrenal bezlere saldırdığı ve yok ettiği otoimmün bir tepki ortaya çıkmaktadır. Bu, birincil adrenal yetmezlik olarak bilinir.
Addison hastalığının diğer nedenleri arasında şunlar vardır:
- Adrenal bezlerin enfeksiyonu
- Kanserin adrenal bezlere yayılması
- Adrenal bezlerdeki belirli tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması
Bazı durumlarda, endokrin sistemin diğer bezleri, poliendokrin eksikliği sendromu denen bir durumda, otoimmün bir tepkiden etkilenir. İki tip poliendokrin eksikliği sendromu vardır. Bunlar Tip 1 ve Tip 2‘dir.
Tip I çocuklarda daha sık görülür. Belirtiler yetersiz paratiroid, zararlı anemi, tekrarlayan kandida enfeksiyonları, kronik aktif hepatit ve yavaş cinsel gelişmeyi içerir.
Schmidt’in sendromu olarak da bilinen Tip II, genç erişkinlerde daha yaygındır. Semptomlar arasında underactive tiroid, tip 1 diyabet ve daha az yaygın olarak vitiligo (ciltte leke hastalığı) bulunur.
Primer adrenal yetmezlik ile ilgili diğer koşullar:
- Adrenomyeloneuropati (AMN): Bazı yetişkinlerde ortaya çıkabilir. Omurgayı etkiler ve zamanla dejeneratiftir.
- Adrenolökodistrofi (ALD): 100,000 çocuktan birinde, özellikle de erkeklerde görülür. Beyin hasarına neden olabilir ve ölümcül olabilir. Hayatta kalanlar genellikle AMN geliştirir.
Addison hastalığı nasıl tedavi edilir?
Addisn hastalığı, vücut için önemli görevler üstlenen hormonların eksikliğine neden olabileceğinden bu hastalığın tedavi edilmesi için doktorlar genel olarak hormon replasmanı uygularlar. Bu, günde bir ya da iki kez olacak şekilde, bir hidrokortizon tabletleriyle uygulanır. Doktorunuz gerek duyarsa, aldosteron, günde bir kez oral yani ağız yoluyla kullanılan sentetik bir steroid, fludrokortizon asetat ile değişikliği sağlanabilir.
Addison Hastalığı ile ilgili videolar
