Yoga Felsefesinin 8 Basamağı

Sevcan Karadağ4 Ekim 2023

173

Yoga felsefesinin özü olan bu 8 basamak “Ashtanga Yoga” ya da “Yoga’nın sekiz basamağı” olarak bilinir ve insan hayatının bütün yönlerini kapsar.

Yama

Yoga felsefesinin ilk basamağı yama, sosyal gelişime yönelik çevre ile uyumlu ve barış içinde yaşamayı sağlayan ahlak kurallarıdır. 5 yama vardır:

Zarar vermemek (Ahimsa): Hiçbir zaman düşünce, davranış ve söz olarak kendimiz dâhil kimseye zarar vermemektir. Zarar vermeden, şiddet kullanmadan, barış içinde yaşamalıyız. Önce kendimize iyi davranmalı ve kendimize zarar verecek davranış, düşünce ve alışkanlıklardan uzak durmalıyız.

Fiziksel şiddet kullanmaktan kaçınır; düşünceyle, duyguyla bile kimseyi incitmeyiz. Tüm canlıların en az kendimiz kadar yaşama hakkı olduğunu düşünerek huzurdan ve barıştan yana olmayı tercih eder, çevremize de huzur ve barış aşılarız.

Doğruluk (Satya): Her zaman doğruyu söylemek, dürüst olmaktır. Olduğun gibi olmaktır. İçin nasılsa dışının da öyle olmasıdır. Önce kendimize karşı dürüst olmalı ve kendimiz ile ilgili bütün özelliklerin farkında olup bunları olduğu gibi kabullenmeliyiz.

Çalmamak (Asteya): Başkalarına ait bir şeyin izinsiz alınmaması anlamına gelir. Bütün eşyalar, duygular, düşünceler, zaman ve dikkat bile sahibine aittir ve bütün bunları alabilmek, ancak izin alarak mümkündür. Başkalarına ait eşyanın izinsiz kullanılması düşüncesi bile doğru değildir. Ayrıca, başkalarının sahip olduklarını kıskanmak da bu kurala dâhildir.

Kendini kontrol etmek (Brahmacharya): Duyguları kontrol ederek aşırılıklardan kaçınmak, her şeyi dengeli yapmak ve ölçülü olmaktır. Ölçülü olmak, kontrollü olmak ile mümkündür. Yaptığımız her şeyde aşırılıklardan uzak durarak ölçülü olabiliriz. Çok televizyon seyretmekten, çok şeker yemekten, çok oyuncak almaktan uzak durmak gibi pek çok konuda kendimizi kontrol edebilir ve ölçülü olabiliriz.

Sahiplenmemek ( Aparigraha): Sahiplenmemek her şeyin herkes için yeterli miktarda bulunduğunun farkına varmak ve ihtiyacı kadarıyla yaşamaktır. İhtiyacımız olandan fazlasını istemek yerine paylaşımcı olmaktır ve herkesin hayatında bolluk ve bereket olması için iyi dileklerde bulunmaktır. Sahip olamadığımız şeyler için üzülmemeliyiz ve ihtiyacımız olan her şeyin bize geleceğini bilmeliyiz.

Niyama

Yoga felsefesinin ikinci basamağı niyama; kişisel gelişime yönelik daha nitelikli ve rafine bir yaşamı sağlayan ahlak kurallarıdır. Beş niyama vardır.

Temizlik ( Saucha): Saflık ve temizlik anlamına gelir. Yüreğin ve düşüncelerin saf ve temiz olması, bedenin çevrenin ve en önemlisi kişisel alanımızın temiz olması anlamındadır. Olumsuz ve uyumsuz tüm bilgilerden, duygulardan, düşüncelerden ve ilişkilerden kişisel alanımızı arındırmak ve temiz tutmak olarak da yorumlanabilir.

Hoşnut olmak ( Santosha): Her halimizden, yaptığımız her şeyden mutlu olmak, hoşnut olmaktır. Elimizde olanın o an için en mükemmeli olduğunu fark etmek ve bize verilen her şey için şükretmektir. Var olan her şeyin, çiçeklerin, ağaçların, hayvanların, tüm canlıların ve insanların içindeki güzelliklerin farkına varıp dış koşullar ne olursa olsun her zaman mutlu ve huzurlu olmaya çalışmaktır.

Dayanıklılık (Tapas): Cesaret, dürüstlük ve mutluluk anlamına gelir. Yardımsever olmaktır. Yardım ederken karşılık beklemeden yapmaktır. Konuşmalarda kibar olmak, dedikodu yapmamak, başkaları hakkında kötü söz söylememek, her zaman doğruyu söylemek ve başkaları hakkında hep iyi düşünmektir.

Her zaman gülümsemek ve olgun olmaktır. Tüm duyguları abartmadan dengeli yaşamaktır. Bütün bu özellikleri taşıyabilmek dayanıklılık gerektirir.

Kendini Eğitmek ( Svadhyaya): Kendini eğitmek ve çalışkan olmaktır. Hedefler belirleyip ulaşıncaya kadar çalışmak, bilgi edinme, bunun için araştırma yapmak ve tüm bu işleri gönülden yapmaktır. Bütün dikkatimiz ve farkındalığımızla çalışmaktır. Her zaman elimizden gelenin en iyisini yapmaya ve başladığımız işi bitirmeye çalışmaktır. Çalışmak kendimiz hakkındaki duygu ve düşüncelerimizi ifade eden özgüvenimizin de bir parçasıdır.

İnanç ( Ishvara Pranidhana): İnançlı olmaktır. Yapılan her şeyin, çalışmanın, eğlenmenin, yemek yemenin, uyumanın, nefes almanın bu bağlılıkla yapıldığının farkında olmak anlamına gelir. Gönülden duyduğumuz bağlılık, yaşamla ve evrenle uyumlu yaşamamızı ve umudumuzu korumamızı sağlar.

Asanalar

Yoga felsefesinin üçüncü basamağı asana; fiziksel duruş anlamına gelen dağ, ağaç gibi doğada bulunan bazı nesnelere, hayvan hareketlerine ya da bazı geometrik şekillere benzeyen özel hareketlere verilen adlardır. Asanalar bir harekette bir süre sabit kalınarak yapılır. Harekette uzun kaldığımız zaman nefesimize odaklanırız ve böylelikle hem nefes çalışması hem de konsantrasyon çalışması yapmış oluruz. Nefese odaklanıp tüm dikkatimizi verdiğimizde konsantrasyonumuz güçlenir ve bir süre sonra zihnimiz sakinleşir. Zihin sakinliği de bizi meditasyona hazır hale getirir.

Pranayama

Yoga’nın dördüncü aşamasıdır. Sankritçe “prana” yaşam gücü, “ayama” kontrol demektir. Pranayama da yaşam gücü kontrolü anlamına gelir. Yaşam gücünü, yani nefesi kontrol etmeyi sağlayan teknikleri içerir. Nefese odaklandığımızda karmaşık düşüncelerden uzaklaşabilir ve yüreğimizi olumsuz duygulardan arındırabiliriz. Böylece sakinleşir ve rahatlarız.

Pratyahara

Yoga’nın beşinci aşamasına verilen addır. Duyuların kontrol edilmesi anlamına gelir. Jung’un “Görüşünüz ancak yüreğinize baktığınızda berraklaşır. Dışa bakan düş görür. İçe bakan uyanır.” Sözü adeta bu aşamayı anlatır. Duyularımızı kontrol ederek içsel huzura ve dinginliğe ulaşırız.

Dharana

Yoga’nın altıncı basamağı dharana; odaklanma anlamına gelir.

Dhyana

Yoga’nın yedinci basamağı dhyana; meditasyon demektir. Odaklanmanın ve farkındalığın artmasıdır. Meditasyon yapıldığı zaman zihin, tek bir düşünceye odaklanır ve beden tamamen rahatlar ve gevşer. Nefes yavaşladığı için metabolizma da yavaşlar. Hafiflik, genişleme, rahatlık, huzur ve mutluluk hissedilir. Sürekli farkındalık durumu gelişir.