Yapay yağmur, diğer bilinen adıyla bulut tohumlama yöntemi sayesinde yağmur yağdırılabiliyor. Yapay yağmuru tam olarak tabir etmek gerekirse, bulutlara insan müdahalesidir. Drone’larla bulutlara elektrik verme sonucunda, buluttaki su damlacıkları birleşerek yağış oluşturuyor. Yapay yağmur oluşması için buradaki olmazsa olmaz olan buluttur.
Yapay Yağmur Nasıl Oluşur?
Yapay yağmur, bilinen diğer adları da var: suni yağış ve yağmur bombası. Bunun amacı ise basitçe kurak olan bölgelere, insan müdahalesi ile bulutlara enerji vererek, yağmur oluşturmak, sisi dağıtmak ve su temin etmek. Sonuç olarak doğa olaylarının hakimiyetini sağlamak.
Yapay yağmurun gerçekleşmesi için öncelikle bulutun olması şart. Bulut yeterince soğuduktan sonra, havada doğal olarak bulunan yoğunlaşma çekirdeği adı verilen zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar. Sonrasında büyüyen damlalar yer çekiminin etkisiyle yere doğru düşmeye başlar. Bu sürecin, yani yoğuşmanın başlaması için bulutların yeterince soğuması gerekir. Fakat yoğunlaşma gerçekleşse dahi çekirdekleri yoksa yağış oluşmaz.
Suni yağışta ise bulutlara buz parçacıkları vererek yağış oluşması sağlanır. Aslında çekirdeği vermekte olup, bulutlara tohumlama yapılmakta. Bulut tohumlamasında;
- amonyum nitrat,
- bakır sülfür,
- kurşun iyodür,
- kadmiyum iyodür,
- CO2 buzu
- gümüş iyodür
elementleri kullanılır.
Bulut tohumlama işleminde dikkatli olunmazsa, ortaya çıkan sonuç tamamen sorunlara neden olur. Dolunun artması veya yağış azalması gibi. Bulut tohumlama işlemi esnasında;
- rüzgar durumu,
- hava şartları,
- soğumuş su damlacıkları,
- havanın yükselme hızı,
- damlacıkların birleşerek büyük özellikleri,
- çekirdek konsantrasyonu
özellikleri dikkatlice ölçümler yaparak denetlenmelidir. Tohumlamadan 15 dk ile 1 saat arasında yağış yağabilir. Özellikle yaz mevsimindeki kümülüs bulutları ile yine özellikle kışın görülen alçak bulutları suni yağış için uygun olanlarıdır.
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]İlginizi çekebilir: Mercek Bulutu Nedir, Neden Olur?[/box]
Yapay yağmur yağdıran ülkeler
Yapay yağmur oluşumu 1940’lı yıllarda başladı. Irving Langmuir ve Vincent Schaefer ilk uygulamayı bu yıllarda yapmaya başlamışlardı. Uçaktan bulutlara CO2 buzu atarak denediler. Daha sonrasında Bernard Vonnegut, gümüş iyodür kullanarak 1947 yılında kullandı. Gümüş iyodür, CO2 buzudan (kuru buzdan) daha kolay kullanıma sahip ve günümüzde de kullanılmakta.
Yapay yağmur kullanan ülkelerden bazıları:
- Amerika Birleşik Devletleri,
- Çin,
- Rusya,
- İsrail,
- Avustralya,
- Arap Birleşik Birlik Emirlikleri,
- Pakistan
- Türkiye
Türkiye’de Yapay Yağmur Kullanımı
Türkiye’de İSKİ tarafından 1990’larda İstanbul’da kullanıldı. Ardından farklı zamanlarda İzmir ve Ankara’da uygulandı. Türkiye’de bilinen adı ise yağmur bombası.
Yapay Yağmurun Olumsuz Etkisi: Dubai’deki Facia ile sonuçlanan yapay yağmur
Dünyanın en sıcak bölgelerinden biri olan Dubai’de 15 Nisan 2024 tarihinde yapay yağmur yöntemi ile yağmur yağdırma işlemi gerçekleştirildi. Fakat hayatı durdurma noktasına kadar getiren bir facia ile sonuçlandı. Körfez ülkesine 1949 yılından bu yana en yüksek yağmuru 24 saat içinde yağmış oldu.
Dubai’de yaşanan sel felaketi sonrası balıklar şehir merkezine kadar ulaştı. pic.twitter.com/ukSwKNxEIf
— HURMA (@HurmaEdit) April 18, 2024
WAM haber ajansına göre “tarihi bir hava olayı” olarak nitelendirdi. Haberinde, en yüksek yağış miktarının, El Ayn şehrinin hatm eş-şikle bölgesinde 24 saatten kısa sürede 254,8 milimetreye ulaştığını bildirdi.
Dubai’de sular altında kalan lüks araçlara lüks kurtuluş: pic.twitter.com/mv3MZByxLc
— HURMA (@HurmaEdit) April 18, 2024
Ev, işyerleri ve yollarda aşırı yağış ve fırtınadan ötürü büyük zararlar meydana geldi. Yetkililer su birikintilerine müdahale etmek için acil duruma geçti.
