Helyum ilginç bir gazdır. Onunla oynanma eğiliminde olan aptalca oyunlar, elbette asil arayışlardır. Asil bir gaz için asil arayışlar diyebilirsiniz. Britannica‘ya göre, helyumun diğer soy gazlar (argon, kripton, oganesson, radon, neon ve ksenonu da içeren bir grup) gibi tadı veya kokusu yoktur. Seslerimiz üzerinde o eşsiz etkiye sahip olmasaydı, genel olarak önemsiz görünürdü.
Ancak bunun oynanacak bir oyuncak olmadığını bilmiyor olabilirsiniz. NBC News‘in 2022 yılında bildirdiği gibi, MRI makinelerinin çalışması için büyük miktarlarda sıvı helyuma ihtiyacı var (2.000 litre) ve bunun kıtlığı, gelecek için muazzam bir tıbbi muamma oluşturabilir. Helyumun ciddi kullanımlarından daha az bilinen başka bir gaz olan sülfür hekzaflorürdür. Birçok yönden helyumun tam tersidir ve bu nedenle kendine ait gerçekten dikkate değer ve oldukça ürkütücü bazı özelliklere sahiptir.
Sülfür Hekzaflorür: Helyumun Kötü İkizi
Sesi Derinleştiren Bir Gaz, Ama Çok Daha Fazlası
Sülfür hekzaflorür nedir? Bunu hiç duymamış olabilirsiniz. Eğer yaptıysanız, muhtemelen bunun bilimsel gösterilerde kalabalığı memnun eden bir şey olduğunun farkındasınızdır. SpanglerScienceTV‘nin Ocak 2011 tarihli bir klibinde, bilim adamı Steve Spangler 9News‘teki bir bölümde bu gazı göstermiştir.
Programın sunucuları tarafından çevrelenen Spangler, görünüşte boş olan büyük bir tankı gösterdi. Deponun ‘süper ağır, sıkıcı, etkisiz, kokusuz’ bir gazla dolu olduğunu açıkladı. Ancak daha sonra sülfür hekzaflorürün tam olarak neler yapabileceği gösterildi.
Spangler folyo şeklinde küçük bir tekne üretti. Tankın hemen içine yerleştirilen tekne, görünmeyen gaz tarafından desteklenerek havada yüzüyor gibi görünüyordu. Spangler, sülfür hekzaflorürün “soluduğumuz havadan yaklaşık altı kat daha ağır” olduğunu açıkladı. Dakikalar sonra, gazın bir başka özelliğini daha gösterdi: Solunduğunda, helyumun tam tersi bir etki yaratarak, onu soluyanların sesini önemli ölçüde kalınlaştırıyor.
‘Pekala, seyircilerle konuşacağım. Oh, vay canına!’ Ellen DeGeneres, 2007 yılında ‘The Ellen DeGeneres Show’da sesi kalınlaşırken, yaramaz Spangler tarafından gazı solumaya ikna edildiğini belirtti. Tüm bunlar çok komik ve eğlenceli, ancak helyum gibi bu gazın da ciddi kullanım alanları var. Ayrıca çevre üzerinde de korkunç bir etkisi var.
Sülfür Hekzaflorür Ve Çevre
Spangler, YouTube‘daki SpanglerScienceTV aracılığıyla aynı 9News Segmentinde sodyum hekzaflorürün bazı pratik uygulamalarını paylaştı. ‘Elektrik mühendisleri bir odayı ya da yarı iletken bir parçayı ya da başka bir şeyi bu maddeyle dolduracaklar’ dedi, ‘çünkü elektriği iletmiyor.’ Şok tabancasıyla hızlı bir manevra yaptıktan sonra bunu kanıtlamıştı.
2018 yılında Energies‘de yayınlanan bir çalışma, gazın tam da bu amaç için paha biçilmez olduğunu ve elektrik bağlantılarının daha güvenli tutulmasında çok büyük bir rolü olduğunu açıklıyor. ‘Büyük Britanya’daki Elektrik Şebekelerinde Gaz Yalıtımlı Ekipmanlardan SF6 Sızıntısının Değerlendirilmesi’ adlı kitabın yazarları Phillip Widger ve Abderrahmane (Manu) Haddad, gazın “elektrik şebekesindeki dağıtım ve iletim ekipmanlarında kullanılmasına olanak tanıyan son derece faydalı yalıtım özellikleri sergilediğini” belirtiyor.
Havanın yaklaşık üç katı bir yalıtım kabiliyeti sergiler ve kompakt gaz yalıtımlı anahtarlama donanımı (GIS) ve gaz yalıtımlı hatların (GIL) benimsenmesine olanak tanır.” Çalışma, bu tür ekipmanların diğer malzemelerin başa çıkmakta zorlanacağı elektriksel stresler altında iyi çalıştığını belirtiyor. Yani bu şekilde daha güvenlidir.
Teknede yüzen, elektrik felaketlerini önleyen bu gazın nesi kötü o zaman? Bir başka benzersiz özelliği daha var: Birleşik Devletler Çevre Koruma Ajansı onu bugüne kadar bilinen en güçlü sera gazı’ olarak tanımlıyor. Atmosferde yaklaşık 3.200 yıl boyunca çok az bozunarak varlığını sürdürüyor. Kuruluşa göre, bunu karbondioksitle karşılaştırdığımızda, atmosferimizi 22.800 kat daha verimli bir şekilde yavaşça pişiriyor.
Sülfür Hekzaflorür: Helyumun Kötü İkizi ile İlgili Videolar
