Siyanür, siyano grubuna ait, Hidrosiyanik asit veya prussik asit olarak bilinen son derece zehirli bir maddedir.
Siyanür kimyasal anlamda, bir karbon ve bu karbona bağlı olarak üç azot atomu içeren bileşenlere verilen addır. Organik ve inorganik olarak kendi içinde ayrı şekillerde bulunmaktadır. Faal olanı ise , endüstriyel anlamda üretilmiş olanıdır ve olukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Siyanür’ün Kimsayal Kimliği
Formül: CN−
Molar kütle: 26,02 g/mol
ChEBI Kimliği: 17514
PubChem Bileşik Kimlik Numarası: 5975
ChemSpider Kimliği: 5755
Siyanür,hidrosiyanik asit ve bu asitten türeyen metal tuzlarından oluşmaktadır. Bu yüzden Siyanür ve türevleri tamamen bir zehir maddesi olup, kullanımı oldukça tehlikeli bir durumdur.
Potasyum siyanür ve sodyum siyanür en önemli olanlarıdır. Bu madde sadece endüstride ısıtılmış kuru karbonlar üzerinden , Amonyak (NH3) ve CO gazlarının karışımı geçilerek üretilir.
Hidrosiyanik asit (HCN), acı badem kokusundan daha çok uçucu bir sıvıdır. Kaynama derecesi ise 28 santigrat olarak tespit dilmiştir. Su ile çözeltisine bakıldığında ise çok zayıf olan bir asit olarak görülmüştür.
Siyanürü Doğada Üretilen Hali ve Neler Üretir?
Siyanür ve türevleri sadece kimyasal olarak üretilmez. Bazı bitkiler ve hayvanlarca doğada üretilebilen bir maddedir. Yani siyanürü doğada üreten bitki ve böcek türleri vardır. İşte siyanür ve bileşkelerini doğada üretebilenler:
- Badem
- Kiraz
- Erik
- Patates
- Fasülye
- Turp
- Lahana
- Brokoli
- Şalgam
- Mısır siyanürü
- Şeftali
- Kayısı
gibi bitkiler, doğal olarak bu maddeyi üretmektedirler.
Siyanürün Kullanım Alanları
Siyanür denildiğinde kullanım alanı olarak ilk akla gelen madenciliktir. Madencilikte siyanür kullanımı ilk olarak 1880‘li yıllarda başlamıştır. Siyanür maddesi metal üretiminde kullanılmakta. Aynı zamanda günümüzde de gümüş ve altın üretiminde de kullanılmaktadır. Bu şekildeki kullanımlarında çevreye herhangi bir zarar verilmemektedir.
Üretim sonrasında oluşan atıkların , siyanürü ayrıştırmak veya uzaklaştırmak için INCO prosesi aktif olarak kullanılmaktadır. Bu projeye sahip olmayan üretim alanlarında siyanür artıklarının , yer altı sularına karışma ihtimali vardır. Bu yüzden sıkça denetim ve üretim yapan firmanın doğaya ve insana zarar vermemesi adına arındırma projesine sahip olması gerekmektedir.
Siyanür ile ilgili Videolar
