Oyun teorisi, toplumsal sorunları çözmek ve açıklamaya yardımcı olabilecek karar verme çalışmalarında matematiksel bir yaklaşımdır. Çoğunlukla rekabet ve ortaklaşa iş arasında bulunan tercih üstüne odaklanma eğilimindedir.
İnsanlar rekabet durumlarında çıkarını maksimize etmeye ya da kazanmaya çalışmaktadırlar. Bunun ile birlikte, hem oyunlarda hem de gerçek dünyada, bunu yapmak adına bir takım kural bulunur. Bazı gerçek haller benzer biçimde bazı oyunlarda da kazanan her şeyi alır kuralı geçerlidir; bu oyunun örneği olarak satranç olabilir.
Bu oyunlar yapısı gereği oldukça rekabetçidir ve yalnızca bir kişi kazanabilir. Sadece diğer oyunlarda kazanmak için iş birlikteliği önemlidir. Örneğin online olarak oynanan oyunların bir çoğunda, tek bir kişinin ilerlemesi için birden fazla oyuncunun ekip stratejisi kurması gereklidir.
Gerçek yaşamda, hatta savaşı dönemlerinde de rakiplerin ortak çıkarları bulunmaktadır ve bir dereceye kadar ortak bir şekilde iş yapmaları ya da strateji kurması gereklidir. (Soğuk Savaş döneminde bile yoğunlaşan Doğu ve Batı karşıtlığına karşılık, Washington ve Moskova ortak bir nükleer savaş önleme hedefini gerçekleştirmek için iş birliği yapmaktaydılar.)
Oyun Teorisi Nedir?
Oyun teorisi, iyi ya da daha fazla katılımcı arasında bulunan stratejik etkileşimleri incelemek adına analitik araçlar sunar. Karmaşık olan toplumsal ilişkileri incelemek adına rahat, çoğunlukla da sayısal modellemeler kullanan oyun teorisi, güven sahibi olmayan katılımcılar arasında iş birliği davranışının risklerini ve potansiyelini açıklayabilir.
Gerçek yaşamda olan durumları simüle etmek adına kullanılan oyunları çoğunlukla beş unsur tarafından belirlenir;
- Oyuncular ya da karar verenler
- Her oyuncu için bulunan stratejiler
- Oyuncuların davranışlarını kısıtlayan ya da düzenleyen kurallar
- Sonuçlar
- Her ihtimaller içerisinde sonucun sonucu olarak her oyuncu tarafından elde edilmiş olan kazançlar.
Bu oyun, her oyuncunun her durumda, en kar ettiği sonuca ulaşmasına destek olacak olan stratejileri kullanacağını var saymakta. Gerçek hayat, kişilerin (bilerek ya da bilmeyerek) kendi çıkarlarını diğerlerinin zararına olsa bile kurduğu durumlarda doludur.
Bu ilişkileri göstermek adına kullanılan oyunlarda, çoğu zaman iki oyuncunun var sayılan çıkarları çatışır. Bir oyuncu için elde ettiği kar arttıkça, öteki oyuncular için daha az kar elde edilir. Uzlaşmacı bir şekilde kar elde etmek için oyuncular stratejilerini kontrol etmek zorundadır.
Bu nedenle her oyuncu kendi potansiyel karlarını sürdürürse paylaşılan sonuç verimsizdir. Bunun ile birlikte güvene sahip olmayan katılımcılar içerisinde ortaklaşa iş sağlamanın zorluklarını da vurgulamaktalar. Bu nedenle her oyuncu kendi çıkarlarını korumayı cazip bulurlar.
Oyuncular, uzlaşmak yerine kendi çıkarlarını en üst seviyede yapmak isterler ise, sonunda tamamen kaybetmelerine neden olabilir.
Oyun Teorisinin Faydaları Nelerdir?
Oyun teorisi modelleri, bazı durumlarda katılımcılara sunulan stratejik seçenekler ve olası neticeleri hakkında düşünce verebilir. Bu görüşten yola çıkılarak, karar vericiler eylemlerinin potansiyel etkilerini daha iyi bir şekilde değerlendirir ve daha fazla istenen hedefleri üretebilen ve çatışmayı önlenecek kararlar verebilir.
Oyun teorisi, stratejik seçimleri ve potansiyel sonuçları vurgulayarak, potansiyel olarak yıkıcı bir beraberliğin denetim edilmeyen bir silahlanma yarışından ya da nükleer savaştan kaçınılması da dahil olmak üzere karşılıklı fayda sağlamak adına düzenlenebileceğini, yönetilebileceğini ve dönüşümlü bir biçimde olabileceğini göstermeye neden oldu.
İlgili Videolar
