Mor Rengin Tarihi
Dünya üzerinde 195 ülke bulunmakta ve bu ülkelerin tamamının temsil bayraklarında mor renk bulunmamaktadır. Peki ya neden? Aslına bakılırsa yanıtı oldukça makul. Mor, tarihin her döneminde ortaya çıkması pahalı, zahmetli bir renk olarak yalnızca krallıkların, imparatorlukların ya da soylu sınıfının kullanabileceği bir renk olarak bilindi.
Mor renk moleküllerinin üretimi 18. yüzyıl döneminde dek oldukça zordu. Mor rengi ilk defa kullanan bugünün Lübnan ve Suriye’nin Akdeniz kıyı bölgesinde yaşayan Fenikeliler tarafından kullanıldığı zannediliyor. Dünya genelinde nadir ancak bu bölgede oldukça fazla miktarda olan deniz salyangozundan ortaya çıkan mor rengin üretimi diğer renk türlerinin üretiminden daha zor ve zahmetliydi.
21. yüzyılda Lübnan sınırlarında bulunan Sur adlı antik kentinde bulunan salyangozlardan yalnızca 1 gram mor renk boya elde edebilmek için binlerce salyangoz bulmak gerekmekteydi.
Mor rengi üretmek için harcanan para ve emek bir altının fiyatından çok daha pahalı idi. Bu değer de zamanla bu rengin kraliyet ve soylu kısmının rengi halini aldı. Sur ya da Fenike moru olarak adlandırılan rengin dayanıklılığı, üzerine döküldüğü kumaştan kolay bir şekilde çıkmaması ve salt güneş ışığına maruz kaldıkça rengin parlaklığının çoğalması soylu kimseler tarafından istenmesini sağlamıştır.
Pers, Roma ve Bizans imparatorlukları ile birlikte İngiltere’de de mor kraliyet ailesine özgü bir simge halini almıştır.1533-1603 yıllarında İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, kendisi ve ailesinin dışına bu rengin bulunduğu giysilerin giyilmesini yasaklamıştır.
Kraliçe I. Elizabeth döneminde mor boyanın değeri 1,5 kilo altın ile aynı fiyata sahipti. Bu fiyatlamayı günümüze evirecek olursak 56 bin dolara yani 352,240 tl’ye denk gelmektedir.
Bu kadar pahalı ve zahmetli bir renk olması imparatorluk, krallık ve ülkelerin temsil bayraklarında kullanılmamasına neden olmuştur.
Mor Rengin Mucidi
Mor rengin genel olarak kullanıma girmesi ve her kesimin elde edebildiği sıradan bir renk olması 19. yüzyılda İngiliz kimyager Henry Perkin sayesinde sentetik mor rengi bulmasıyla gerçekleşmiştir.
Henry Perkin, Londra’da bulunan evine kurmuş olduğu laboratuvarda sıtma ilacı ile ilgili çalışma yaparken farkında olmadan sentetik mor molekülü geliştirdi. Geliştirdiği bu yöntemi seri olarak üretmeyi düşünen Perkin, kendi fabrikasını kurarak mor rengin üretimine başladı.
Perkin’in buluşunun ardından mor renk herkesin ve her kesimin kullanabildiği bir renk olurken herhangi bir statü içermeksizin tüm dünya halkları mor rengi kullanmaya başladı. Ancak ülkeler temsil bayraklarını belirlemiş olduğu için ülke temsil bayraklarında herhangi bir değişikliğe giden ülke olmadı.
