Ekonomi haberleri dinlediğimizde veya gazeteden, internetten okuduğumuzda makroekonomi ve mikroekonomi kavramlarıyla karşılaşıyoruz. Politik tartışmaların kilit noktası olan bu konular işsizlik, enflasyon, ticaret ve gayrisafi yurtiçi hâsıla etrafında şekillenmektedir. Bu yazımızda günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyen bu kavrama değiniyoruz ve makroekonomi nedir sorusuna açıklık getiriyoruz.
Makroekonomi nedir?
Makroekonomi adından anlaşıldığı üzere ekonominin bir koludur ve temel ekonomi kavramlarından biridir. Makro kelimesi, genel veya büyük ölçek anlamına gelir. Bu bağlamda makroekonomi nedir sorusunu genel ekonomi şeklinde ifade edebiliriz.
Bugünkü makroekonominin temelini atan John Maynard Keynes’ın “istihdam, faiz ve paranın genel teorisi”dir. Bu teori ekonomik çıktının toplam talep gibi birçok faktörden etkilendiğine dayanmaktadır. Modern makroekonominin babası Keynes’a göre ekonomik çıktının iyileştirilmesi için hükümet harcamalarının artırılması ve vergilerin düşürülmesi gereklidir.
Bu bilgiler ışında daha spesifik bir tanımla makroekonomiyi ekonomi modellerine ve politikalara yön veren ekonomi teorisi şeklinde yanıtlamak yetersiz kalacaktır. Makroekonomik faktörler bir bütündür.
Makroekonomik Faktörler
Makroekonomi, bireysel piyasalara değil, toplam ekonomiye odaklanır. Makroekonomide amaç;
- Makul büyüme hızına ulaşmak,
- Fiyat düzeyini ve istihdam düzeyini artırmak,
- Gelir dağılımında adil olmak,
- Bölgeler arası kalkınmışlık farkını gidermek,
- Ödemeler bilançosu dengesini sağlamaktır.
Ekonomiyi bir bütün olarak ele alan makroekonomi istihdam, işsizlik, maliye politikası ve enflasyon ile ilgilenir. Makroekonomiyle ifade politik sorulara şöyle örnek verebiliriz:
- İşsizlik aniden arttığında hükümet harcamalarını artırmalı mı? Artıracaksa vergileri artırmayı mı kamu fonlarının bazılarına borçlanmayı mı tercih etmeli?
- Ekonominin büyüme oranını artırmayı sağlayabilecek bir devlet politikası bulunuyor mu?
- Tüm malların fiyatları hızlı bir oranda yükselmeye başladığında hükümetin tepkisi nasıl olmalı?
- Türkiye TL’si karşısında Amerikan Doları değerinde düşme başlarsan hükümet nasıl bir yol izlemeli?
Bu politik sorulardan anlaşıldığı üzere makroekonomiden etkilenen politikalar şunlar:
- İstihdamı artırmaya yönelik önlemler
- Ulusal enflasyon hedeflerinin belirlenmesi
- Belirlenen cari faiz oranları
- Kurumsal ve bireysel vergi oranları
“Mikros” kelimesinden türetilen mikroekonomi; ekonomiyi ele alırken odak noktasına tüketicileri ve üreticileri alır. Mikroekonomide ne, nasıl, kimler için üretilecek soruları yanıtlanır. Makroekonomi ile mikroekonomi farkları şunlar:
- Makroekonomi ampirik ve bilimsel veri üzerine şekillenirken mikro ekonomi teoriye dayalı çalışma eğilimi gösterir.
- Mikroekonomide üretilen ürünün sayısı, makroekonomide ise toplam ürün sayısı önemlidir.
- Mikroekonomide işçilerin niçin işsiz kaldıkları üzerinde durulurken makroekonomide toplam kaç işsiz olduğu üzerinde durulur.
- Mikroekonomide ürün fiyatlarının neden yükseldiği, makroekonomide ise tüm fiyatların her yıl niçin artabileceği incelenir.
- Mikroekonomide bir bankanın depozito ve borç alarak nasıl bir kar elde edeceği incelenirken, makroekonomide tüm bankacılık sistemlerinin nasıl uygulanacağı incelenebilir.
Makroekonomi ile ilgili videolar
