Kış Gündönümü Nedir? Gün dönümleri, bir gezegenin yıl içindeki en uzun ve en kısa günlerini belirleyen olaylardır. Aynı zamanda bir sonraki mevsimin başlangıcını da işaret ederler. Yaz gündönümü, yılın en uzun günüdür ve yaz mevsiminin başlangıcını simgeler. Öte yandan kış gündönümü de en kısa günü temsil eder ve kış mevsiminin başlangıcına işaret eder. Yani kış gündönümünde gündüz kısa gece uzundur.
Kuzey Yarım Küre’de yaz gündönümü, Haziran ayında gerçekleşir. Bu dönemde Kuzey Kutbu doğrudan Güneş’e yönelir. Bu durum, günlerin en uzun olduğu ve güneş ışığının en fazla alındığı zamanı işaret eder. Kış gündönümü ise Aralık ayında ortaya çıkar ve bu dönemde Kuzey Kutbu, Güneş’ten en uzak noktaya yönelir. Dolayısıyla, kış gündönümü, güneş ışığının en az alındığı yılın en kısa gününü temsil eder. Güneş ışığının en az alındığı gün hava erken kararır. Bu yüzden gece gündüzden daha uzun olur.
Kış gün dönümü, yılın en kısa günü olarak adlandırılır, çünkü Dünya’ya ulaşan güneş ışığının miktarı en düşük seviyededir. Ancak sevindirici haber şu ki; kış gündönümünden sonraki her gün, yaz gündönümü olan Haziran ayına kadar, gün ışığının süresinin biraz daha uzun olmaya başlayacak.
Kuzey Yarım Küre’deki kış gündönümü, her yıl 21 veya 22 Aralık’ta aynı anda tüm dünyada yaşanır. Bu yıl, Türkiye saatiyle 22 Aralık günü saat 00.47’de kış gündönümü gerçekleşecek. Ülkemizin en kuzey ucunda Sinop yer aldığı için en uzun geceyi Sinop yaşayacak.
Neden Gün Dönümü Yaşarız?
Gün dönümlerini her yıl deneyimlememizin temel nedeni, gezegenimizin dönme ekseninin 23.4 derece eğik olmasıdır. Bu durum, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin düz olmadığı anlamına gelir ve mevsimlerin ortaya çıkmasına sebep olur.
Dünya eksenindeki eğimin, gezegenimizdeki yaşam potansiyeli üzerindeki etkileri vardır. Bu eğiklik, Dünya’nın yörüngesinde meydana gelen yaz ve kış aylarında dramatik sıcaklık değişikliklerine neden olan bir faktördür. Ancak, bu etki aşırı değildir ve gezegeni uzun süre yaşanmaz hale getirecek kadar uzun sürmez. Eksen eğikliğinden kaynaklanan bu değişkenlik, yaşamın çağlar boyunca yavaşça evrimleşmesine ve canlıların hayatta kalmasına olanak tanımıştır.
İngilizce’de “solstice” olarak bilinen gün dönümü terimi, Latince kökenli “sol” yani “Güneş” kelimesi ile, sabit durmayı ifade eden “stare” kelimesinin birleşiminden türetilmiştir. Güneş’in doğudan doğup batıdan battığı, mevsimlere bağlı olarak yıl boyunca gökyüzündeki konumu değişir. Gündönümleri sırasında Güneş, gökyüzündeki en yüksek ve en alçak noktalara ulaşır. Bu anlar, yaz ortası ve kış ortası olarak sırasıyla adlandırılır.
Güneş, yaz gündönümünde zirveye ulaştıktan sonra ufka doğru bir seyir izlerken, kış gün dönümünde ise ufuktaki en alçak noktaya iner. Bu dönüm noktalarından önceki haftalarda, Güneş’in neredeyse hiç hareket etmediği bir durum ortaya çıkar. Bu duruma “Güneş’in durması” denir.
Kış Gündönümü İle İlgili Videolar
