Kırk Uçurma Nedir? Nasıl Yapılır?

Mustafa Ersan1 Temmuz 2023

Kırk uçurma, yeni doğan bir bebeğin doğumundan kırk gün sonra gerçekleştirilen geleneksel bir uygulamadır. Bu geleneğe göre, anne ve bebeği birbirleriyle tanıştıkları ve birlikte geçirdikleri kırk günün ardından yıkanarak dışarı çıkabilirler. Bu uygulama, annelerin bebekleriyle birlikte sosyalleşmelerine ve dışarıya çıkmalarına olanak tanımaktadır.

Kırk uçurma geleneksel bir uygulama olmasına rağmen, dini bir adet değildir. Aslında dinde kırk uçurma diye bir şey yok yani. Günümüzde hala birçok anne tarafından sıklıkla uygulanmaktadır. Bu uygulama, 20. günde de yapılabilmekte. Lohusalık döneminin sonlanmasıyla birlikte normal hayata dönüş için bir adım olarak kabul edilmektedir. Ancak, kırk uçurma uygulamasının bilimsel olarak herhangi bir geçerliliği bulunmamaktadır. Yine de bu geleneğimiz olduğu için annelerin uygulamasında bir sakınca görülmemektedir.

Anadolu’da yüzyıllardır uygulanan kırk uçurma geleneği, kökeninin Şamanlara dayandığına inanılmaktadır. Bu ritüelin arkasındaki düşünceler oldukça önemlidir. 40 gün, uzun bir hamilelik sürecinin ardından doğum yapmış olan annenin kendini toparlaması ve bebek bakımına alışması için yeterli bir zaman dilimidir. Aynı zamanda yeni doğan bebeğin de dış dünyadan korunarak kendi vücut gücünü toparlayabilmesi ve annesini tanıyabilmesi için gerekli bir süredir. Kırk uçurma ritüeli, anne ve bebeğin evden çıkmadan geçirdiği bu süreçte bir kutlama niteliği taşır.

İçindekiler:

Kırk Uçurma Nasıl Yapılır?

Bebek doğduktan sonraki 40. günde iki şey yapılır;

Birinci Adım: Kırk Uçurma Banyosu

Banyoyu yaptıracak kişi daha önceden belirlenir. Bu kişiye “kırklama annesi” adı verilir. Genellikle aile büyükleri arasından seçilen kırklama annesi, sabahın erken saatlerinde eve gelirken ayak basılmamış yerden 40 adet taş, fasulye ya da buğday taneleri ve 40 mevsim çiçeği getirir. Taşlar ve çiçekler kaynatılıp sterilize edildikten sonra, dualar eşliğinde kırklama banyosundaki suya atılır. Nazardan korunmak için nazar boncuğu, ay ve güneşi temsil etmek için gümüş ve altın da suya eklenir. Ayrıca suyun içine gül yaprakları da isteğe göre ilave edilebilir.

Kırklama banyosu için su hazırlanmasından sonra, kırklama annesi abdest alır. Abdest aldıktan sonra dua eder. Ellerini 40 kez suya batırıp çıkarır. Daha sonra bebeğin başından aşağıya 40 kez su dökülür. Ardından anne için de aynı işlem yapılır. Bu ritüel sırasında dualarla birlikte “Su aşağı, boyu yukarı olsun, su gibi ömrü uzun olsun!“denir. Banyo sonunda anne ve bebek, kırk çıkartma için hazırladıkları yeni kıyafetlerini giyer. Daha sonra kırk uçurma geleneğinin ikinci adımına geçerler.

Önemli: Suyun içerisine attığınız şeylerin steril olduğundan emin olun.

İkinci Adım: 7 Ev Gezmesi

Aile büyüklerinin genellikle ziyaret edildiği bir adım olan lohusa ziyareti hem kutlama amaçlı hem de yeni annelerin rahatlaması için önemlidir. Evden çıkış yapmak, anne ve bebeğin birlikte dışarıya çıkmaları anlamına gelir. Bu da lohusalık döneminin sona erdiğini gösterir. Yapılan bu ziyaretlerde, anneye yarım bardak su ikram edilir. Bu suyu bitiren annenin sütünün bol olması dileğiyle dualar edilir.

Ziyaret edilen evlerde ise, bebeklere hediyeler verilir. Eskiden küçük bezler içerisine sarılarak verilen hediyeler, bugün hala kullanılmaktadır. Bebeklerin sağlıklı bir ömür geçirmesi için un, bereketli olması için pirinç, tatlı dilli olması için şeker, sağlıklı olması için yumurta, maddi refahı için bozuk para, ömrünün temiz ve kolay olması için tuz ve ömrü için pamuk gibi özel eşyalar hediye edilmektedir.

Artık günümüzde, 40 uçurma sepetleri vardır. Geçmişte ise şeker, un, pirinç, yumurta, bozuk para ve pamuk gibi yedi zorunlu parça vardı. Bu yedi parçaya ek olarak, kendi 40 uçurma sepetinizi oluşturmak için diğer şeyleri de ekleyebilirsiniz. Sepetinize ekleyebileceğiniz öğeler arasında ip, kahve, Kur’an-ı Kerim, farklı ülkelerin paraları, sabun, ekmek, çörek otu ve nazar boncuğu bulunabilir.

Herkes kırk sepetini kendi isteğine göre hazırlayabilir. Ancak unutulmaması gereken bir nokta vardır. Bu sepet anne ve bebeğe destek olmaya yönelik olduğundan, anne ya da bebeğin ihtiyaçlarına uygun öğeler eklenmelidir.