Elaeagnaceae familyası içerisinde yer alan iğde, oval ve kabuklu meyvelere sahip bir bitki türü olup ülkemizde de karasal iklime sahip bölgelerde sıklıkla yetiştirilir. Sarı ve kahverengi tonlarındaki rengi ve kokusuyla dikkat çeken iğde, aktarcılarda veya kuruyemişçilerde sıkılıkla karşılaşılmasına rağmen pek bilinmez. Kimileri de dış görünümü ve buruk tadı nedeniyle iğdeye ön yargıyla yaklaşır iğdeye. Oysa iğdenin faydaları sayısız… Öyle ki iğde Uzak doğu ülkelerinde mucize besin olarak adlandırılır. Çeşitli vitaminleri içerisinde barındıran iğdenin faydalarını okuyunca siz de kendinizi kuruyemişçide bulabilirsiniz!
İğde Çeşitleri Nelerdir?
İğde Türkiye’de İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bolca görülse de Türkiye coğrafyasında hemen her yerde iğde ağacına rastlamak mümkündür. Ankara, Karaman ve Konya Türkiye’de iğde üretimi konusunda mühim bir yere sahiptir. Kurak topraklarının yapılarını sıkı tutarak erozyonu önleyen iğde ağaçları, tarla ve bahçelerin sınırlarında çit bitkisi görevi görür. İğde ağacı çiçeği güzel kokulu yapraklarıyla iğde parfümü yapımında da kullanılır.
İğde hem boyut hem tat bakımından farklılık gösterir. En yaygın iğde çeşitleri; kuş iğdesi, kırmızı iğde ve Japon iğdesidir. Orta Asya, Batı ve Türkiye’de yedi metreye kadar uzayabilmesiyle de dikkat çeken kuş iğdesi bulunur. Karasal iklimin öne çıkan meyvesi iğdeyi toplayan yerli halk bu yemişe pisat ve cıcışkan ismini vermiştir. Tatları farklılık göstermekle birlikte genellikle keskindir ve yemeye devam etme isteği uyandırır.
İğde Besin Değeri
Esasında bir meyve olan iğde yemişi barındırdığı besin değerleriyle diyetisyenler tarafından da ana yemek aralarında tüketilmek üzere önerilir. İğde zayıflatır mı sorusu aklınıza geldiyse hemen yanıtlayalım. İğde bir zayıflama yöntemi değildir ve iğde diyeti şeklinde bir diyet uygulanması söz konusu değildir; fakat iğdenin az kalori içermesi sağlıklı ve dengeli beslenmek açısından dikkate değer bir unsurdur.
Bu nedenle iğde zayıflama programlarının bir parçasıdır. İğde kaç kalori merak ediyorsanız aşağıdaki besin değeri tablomuzu incelemelisiniz. 100 gram iğdenin besin değerleri aşağıdaki gibidir:
- Kalori: 118 kcal
- Yağ: 0,23 g
- Şeker: 14,86 g
- Karbonhidrat: 5,20 g
- Protein: 0,68 g
- Lif: 2,9 g
- Fosfor: 23 mg
- A vitamini: 250 mg
- C vitamini: 450 mg
- Kolesterol: 0 mg
- Sodyum: 4,0 mg
- Kalsiyum: 17 mg
- Potasyum: 91 mg
- Doymuş yağ miktarı: 0,011 g
- Çoklu doymamış yağ miktarı: 0,118 g
- Tekli doymamış yağ miktarı: 0.026 g
İğde Nasıl Yenir?
İğdenin içi hafif unu andıran yapıya sahiptir. Bu nedenle ağızda farklı bir his bırakabilir. İğdenin hem taze hem kuru tüketilmesi faydalıdır. İğde ağacı meyvesinden ve yapraklarından hazırlanan çay da oldukça faydalıdır. İğdeden reçel ve komposto yapılabilir. Uzak doğuda iğde sirkesi ve iğde unu da yapıldığı bilinmektedir.
İbrahim Saraçoğlu İğde Kürü
Prof. Dr. İbrahim Adnan Saraçoğlu’nun önerdiği iğde kürü sindirim sisteminin temizlenmesinde ve safra kesesi taşlarının düşürülmesinde etkilidir. Safra kesesi için doğal yöntem olarak tercih edilen iğde kürü şöyle hazırlanır: Bir bardak temiz içe suyunda kabuklarının yarısı çıkarılmış 5-6 adet iğde çekirdekleriyle birlikte kaynatılır. Elde edilen kürü süzüp oda sıcaklığında içilir.
İğde kürünü her sabah kahvaltıdan önce içmek gerekir. Kırkkilit bitkisi de bir tatlı kaşığı ölçüsünde kaynayan suya eklenip kaynatılır. Süzüldükten sonra oda sıcaklığına getirilir. Bu kürün akşam yemeklerden 2 saat sonra tüketilmesi gerekir.
İğde Yağı Nasıl Kullanılır?
Yabani iğde ağacı yağı, içilerek de haricen cilde masaj yaparak da uygulanabilir. İçerek kullanarak iğdenin faydalarından yararlanmak için günde iki kere 1 su bardağı ılık suya 3-5 damla damlatmak gerekir. İğde yağının içeriğinde bulunan omega-7 yağ asitleri sayesinde saç sağlığı üzerinde etkili olabilmesi için şampuan veya saç kremi içerisine 3-5 damla damlatılabilir ya da durulama suyuna eklenebilir.
İğdenin Faydaları Nelerdir?
İğdenin faydaları hemen hemen her organ üzerinde görülebilir. Birçok doktorun bitkisel tedavi aracı olarak önerdiği iğdenin kendisi de yaprağı da suyu da faydalıdır. İğde yaprağı ile yapılan iğde çayı metabolizmayı hızlandırır, öksürüğü keser ve bağırsakları korur.
İğde meyvesinin kaynatılmasıyla elde edilen iğde suyu sindirim sistemini rahatlatıcı etki gösterir. İğdenin kaynatılmasıyla elde edilen suyla yapılan gargara ağiız temizliği sağlar. İğde çiçeği kokusu zihin açıcı etki yaratır. İğde meyvesinin genellikle soğuk sıkım yöntemi ile sıkılması sonucu elde edilen iğde yağı, cilt bakımından saç bakımına kadar pek çok açıdan fayda sağlar. İşte, iğdenin 10 faydası:
- İğdenin olgun meyve ve çekirdekleri; flavonoidler, likopen, karotenoidler, fitosteroller ve A, B1, B12, C, E, K, P vitaminleri barındırır. Dolayısıyla iyi bir antioksidandır. Bu özelliği sayesinde kardiyovasküler sistemi ve bağışıklığı güçlendirir. C vitamini zengini olması sayesinde soğuk algınlığına karşı vücudun korunmasını sağlar. Kronik kış hastalıklarına karşı koruyucu etki gösterir.
- Tibetliler ve Moğollar tarafından geleneksel ilaç olarak kullanılmasıyla bilinen Omega 7 içeriği sayesinde iğde akciğerler, mide, dalak, kan dolaşımı üzerine farmakolojik etki gösterir. Omega 7 yanık, iyileşmeyen yaralar, egzama, vajinal kuruluk ve göz kuruluğunda da etkilidir. Omega 7 açısından zengin olması sayesinde saç dökülmelerinde de etkili olur.
- Bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. İshal tedavisinde etkilidir.
- İğde midenin rahat bir şekilde çalışmasını sağlar mide bulantısına iyi gelir ve kusmayı önler.
- Böbreğin ideal biçimde çalışabilmesini sağlar ve böbrek rahatsızlıklarını gidermeye yardımcı olur. İdrar tutamama problemine iyi gelir.
- Afrodizyak etki göstererek cinsel gücü artırır.
- Adet düzensizliği üzerinde olumlu etki yaratır.
- Kanser hücrelerinin yayılım hızının yavaşlatılmasını sağlar.
- Kalp krizi riskini düşürür.
- Bal ile karıştırılarak macun haline getirilip tüketilmesiyle sporcuların performans artışına katkı sağlar.
İğdenin Zararı Var Mı?
Kokusu ve görünüşüyle süs ağacı olarak da kullanılan iğdenin faydaları oldukça fazla ve bilinen herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Bununla birlikte birçok meyvede olduğu gibi fazla tüketiminin sağlığa olumsuz etkisi de söz konusudur. Bu etki kabızlıktır. İğdenin içeriğinde su bulunmaması ağızda kuruluk yapabilir.
100 gr iğde 20 gr şeker tüketmiş olmakla aynı etkiye sahip olduğundan iğde tüketiminde dikkatli olmak gerekir. Herhangi bir kronik rahatsızlığınız varsa ve iğde hamilelere zararlı mı, iğde süt yapar mı gibi soruların yanıtını öğrenmek istiyorsanız iğde tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
İğdenin Faydaları ile ilgili videolar
