Hafefobi Rahatsızlığı (Dokunulma Korkusu) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Neler?

Elanur Saçın23 Haziran 2024

Hafefobi Rahatsızlığı (Dokunulma Korkusu) Nedir? Hafefobi, temas korkusu ile karakterize bir anksiyete bozukluğudur. Hafefobinin diğer isimleri arasında haphefobi, afen fobisi ve tiksofobi bulunur.

Birçok insan, yabancılar tarafından veya rızaları olmadan dokunulduğunda kendilerini rahatsız hissedebilir. Ancak korku yoğunsa, aile ve arkadaşlar tarafından dokunulduğunda ortaya çıkabilir ve ciddi strese neden olursa fobiye yol açabilir.

Hafefobi Rahatsızlığı (Dokunulma Korkusu) Belirtileri Neler?

Temas korkusu, bir kişinin ona her dokunduğunda ortaya çıkması ve 6 aydan fazla sürmesi, ilişkilere ve iş hayatına müdahale etmesi durumunda fobi olarak kabul edilir.

Aşağıdaki belirtiler iştah kaybını gösterebilir:

Dokunulduğunda veya dokunulduğu düşünüldüğünde ani endişe veya üzüntü
Kalp atışı, terleme, kızarma, karıncalanma ve titreme gibi panik ataklar
İnsanlara dokunabilecek durumlardan kaçının
Korkunun mantıksız ve orantısız olduğunun kabulü
Yaygın anksiyete bozukluğu, depresyon ve fobi nedeniyle yaşam kalitesinin bozulması

Bir çocuk tarafından dokunulduğunda, aşağıdaki belirtiler görünebilir:

Çığlık
Donma pozisyonu
Tantram
Bakıcıya sarılmak

Doktorlar, Zihinsel Hastalık Tanı ve İstatistik El Kitabında (DSM-5) açıklanan semptomlara başvurarak belirli bir konu veya durumla ilişkili anksiyete bozuklukları olan fobileri teşhis eder.

Hafefobi Rahatsızlığı (Dokunulma Korkusu) Nedenleri

Hafefobi, travmatik bir olayın yaşanması veya dokunulmasına tanık olmaktan kaynaklanabilir. Bazıları, özellikle o sırada çok gençse, fobiye neden olan olayı hatırlamayabilir. Fobi aile ile de çalıştırılabilir. Sevilen birinin korku ve temastan kaçınma ifade ettiğini gözlemleyerek, dokunulmaktan korkmayı öğrenebilir.

Hafefobi kendi başına ortaya çıkabilir, ancak diğer tıbbi durumlarla da ilişkilendirilebilir. Bunlar şunları içerir:

Bakteri korkusu (misofobi): İnsanlar kirlenme ve temizlikten korkabilir ve temastan uzak tutulabilir.
Kalabalık Korkusu (oklofobi): Oklofobisi olan kişiler, kalabalıktaki yabancıların dokunmasından endişe duyabilir.
Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): OKB’si olan bazı kişiler, kontrolleri dışındaki bazı durumlardan korkabilir, örneğin: B. Başkaları tarafından dokunulmak.
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB): Dokunsal korku, aşağıdakiler gibi önceki travmatik dokunsal deneyimlerden kaynaklanabilir: B. Tanık veya tanık saldırı veya cinsel istismar.

Risk Faktörleri

Fobi nispeten yaygındır. Ulusal Nöroloji ve Psikiyatri Merkezi (NIH), Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yetişkinlerin %12,5’inin hayatlarının bir noktasında fobiler yaşadığını tahmin ediyor.

Aşağıdaki faktörler anoreksiyi daha olası hale getirir.

Dokunmayla ilgili olumsuz geçmiş deneyim.
Aile fobisi veya diğer anksiyete bozuklukları. Korku gözlem yoluyla öğrenilebilir. İnsanların kaygı ve fobi geliştirme olasılığını artıran genetik faktörler de olabilir.
Diğer fobiler. DSM-5’e göre, belirli fobileri olan kişilerin yaklaşık %75’inin çoklu fobileri vardır.
OKB, TSSB, yaygın anksiyete bozukluğu gibi diğer psikiyatrik bozukluklar.
Kişilik tipi. Nevrozun kişiliğini veya davranışını bozma eğilimi, kaygı ve fobi gelişimi için bir risk faktörü olabilir.
Fobilerin üstesinden gelmenin önündeki en büyük engellerden biri korkuya neden olan durumlardan kaçınmaktır. Tedavi, bir kişinin korkularını yenmesine ve yavaş yavaş korkularının üstesinden gelmesine yardımcı olmayı amaçlar.

Fobiler için tedaviler şunlardır:

Psikoterapi veya Konuşma Terapileri

Bir kişinin fobileri yönetmesine veya üstesinden gelmesine yardımcı olan birçok tedavi türü vardır. Bunlar şunları içerir:

Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT), insanlara dokunulduğunda hissettikleri kaygıyla baş etmelerine yardımcı olacak yeni davranışlar ve düşünme süreçleri öğretebilir.

Maruz kalma terapisi ile kişi, güvenli ve kontrollü bir ortamda haftalar veya aylar boyunca kademeli olarak korkuya maruz kalır. Bu, dokunulduğunu ve fiziksel olarak dokunulduğunu ya da kalabalık bir odada ayakta durduğunu hayal ederek başlayabilir.

Sanal gerçekliğe maruz kalma terapisi, yakın veya içinde olma riski olmaksızın fobik nesnelere veya durumlara güvenli ve kontrollü maruz kalma sağlar. İncelemeler, fobiler için yararlı bir çare olabileceğini bulmuştur.