Gıda israfı, tarladan evlerimize kadar uzanan süreçte çeşitli sebeplerle ortaya çıkar. Gıdaların hasat veya nakil sırasında zarar görmesi, çürümesi ve bozulması, gıdanın israf edilmesine neden olur. Ancak israf sadece tarla veya marketlerde meydana gelmez.
Restoranlarda yemek sonrası tabakta kalan artıklar, alışveriş yaparken gereksiz yere fazla gıda satın alma alışkanlığı ve ihtiyaç listesi oluşturmadan yapılan alışverişler de gıda israfına katkıda bulunan unsurlardır. Ne yazık ki, en fazla gıda israfı evlerimizde yaşanmaktadır. Bu nedenle bilinçli bireyler olarak, toplumsal bilinçle birlikte evlerimizdeki bireysel alışkanlıklarımızı değiştirerek gıda israfını en aza indirmeliyiz.
Gıda İsrafı Nasıl Önlenir?
Birleşmiş Milletler, yayımladığı raporla gıda israfının ciddi bir sorun olduğunu göstermektedir. Üstelik bu soruna karşı harekete geçmek için karmaşık istatistiklere veya rakamsal verilere ihtiyaç duymamız gerekmiyor. Gerçek şu ki, neredeyse hepimiz evlerimizde gıda israfıyla karşı karşıya kaldığımızın farkındayız. Modern yaşamın hızı, bu durumu kaçınılmaz hale getiriyor gibi görünse de aslında durum hiç de öyle değil. Evlerimizde gıda israfını en aza indirmek için sadece birkaç küçük alışkanlık değişikliği yapmamız yeterlidir.
1) Kesinlikle Alışveriş Listesi Yapın
Gıda israfını engellemenin en etkili yollarından biri, hepimizin artık önemini kavradığı bir konu haline gelmiştir. Market alışverişi öncesinde ihtiyaçlarımızı net bir şekilde belirleyip bizi sınırlayan bir alışveriş listesi hazırlamak, gereksiz harcamaları önlememize yardımcı olacaktır. Ayrıca uzun süredir dile getirilen ve psikolojik olarak da doğruluğu kanıtlanmış olan “Aç karnına markete gitmeyin!” uyarısını hatırlatmak önemlidir. O anda olan iştahla alınan, sonradan tüketmeyeceğimiz gıdaları sepetimize eklemek, hem gıda israfını hem de ekonomik kayıpları artırabilir. Bu nedenle, alışveriş yapmadan önce ihtiyaçlarımızı net bir şekilde belirleyip, kendimizi kontrol altında tutmalıyız.
2) Atıklarınızı Değerlendirin
Gıda israfını engellemenin ilk adımı, “çöp” ve “atık” kavramlarına olan bakış açımızı değiştirmektir. Doğa tarafından sunulan birçok gıda, aslında tamamen kullanılabilir haldedir. Ancak yıllar boyunca edinilen beslenme alışkanlıkları, birçok besinin neredeyse yarısının çöpe gitmesini alışkanlık haline getirmiştir. Örneğin, limon kabukları, sebze sapları veya ekmek kırıntıları gibi mutfak artıkları, başka bir yemeğin ana malzemesi haline gelebilir. Yemek israfını önlemek için atabileceğimiz en etkili adımlardan biri, eve giren gıdaları tam anlamıyla değerlendirmeyi öğrenmektir. Bu şekilde, hem gıda israfını azaltabilir hem de çevremizi koruma yolunda katkıda bulunabiliriz.
3) FIFO Kuralını Uygulayın
Daha önce “FIFO” terimini duydunuz mu? Bu ifade, “First In, First Out”un (İlk Giren, İlk Çıkar) kısaltmasıdır ve lojistikten depolamaya kadar birçok alanda kullanılan evrensel bir prensiptir. Bu nedenle gıdalarımızı depoladığımız en kritik alan olan buzdolaplarında bu prensibi uygulamak oldukça mantıklıdır.
Gıda israfını buzdolabınızda engellemek istiyorsanız, eski tarihli ürünleri öncelikli olarak tüketmeye dikkat etmelisiniz. Bu uygulamayı yapmanın yolu, yeni alınan ürünleri rafın arkasına yerleştirmektir. Bu şekilde, buzdolabınızdaki eski gıda ürünleri, önce tüketilmesi gerekenler olarak öne çıkacak ve bozulmadan önce size hatırlatma yapacaktır. Bu basit adım, gıda israfını önlemenin etkili bir yolunu sunar ve hem çevreye hem de bütçenize katkı sağlar.
4) Kurtaramadığınız Gıdaları Değerlendirin
Gıda saklama yöntemlerini doğru bir şekilde uygulasak ve atıkları en iyi şekilde değerlendirsek de, mutfaklarımızda bazen tüketilmeyecek durumda olan gıdaların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Ancak bizim tüketmememiz, hiçbir canlının tüketmeyeceği anlamına gelmez. Sonuçta, gezegenimizdeki gıda kaynakları sadece insana ait değildir ve yaptığımız israf, tüm canlıları etkiler.
Artan yemekleriniz veya tüketilmeye uygun olmayan gıdaları, komposto yapımında kullanabilir veya hayvanların tüketebileceği durumda olanları hayvan barınaklarına bağışlayabilirsiniz. Her iki yöntem de doğal kaynakları geri döndürdüğü için gıda israfını önleme konusunda önemli bir adım atmanıza yardımcı olur. Bu, çevre için faydalı bir katkıdır ve gıda israfını en aza indirir.
5) Yiyecekleri Tüketmeden Hemen Önce Yıkayın
“Zaten yıkıyoruz, bu nasıl bir madde!” demek yerine, burada kritik olan “hemen önce” cümlesine odaklanmaya çalışın. Meyve veya sebzeleri satın aldıktan sonra, buzdolabına koymadan önce yıkarsanız, sonradan bile kurutsanız, bu besinleri nemli bir ortamda saklamış olursunuz. Bu nem, bu gıdaların ana düşmanı olan küfün oluşmasına yol açar ve bozulma sürecini hızlandırır. Meyve ve sebzelerin daha uzun süre taze kalması için bu ürünleri tüketmeden hemen önce yıkamalı ve buzdolabınıza koymadan önce herhangi bir ıslatma işlemi uygulamamalısınız. Bu basit önlem, gıdalarınızın tazeliğini korumaya yardımcı olur ve israfı önler.
Gıda İsrafı İle İlgili Videolar
