Gıda boyası, günümüzde çok sık kullanılmaya başlayan, gıdaların rengini değiştirmek amacı olan katkı maddeleridir. Aslında sağlıklı olmadığı bilinen bu gıda boyalarının tam olarak ne olduğu ve nerelerde kullanıldığını sizler için derledik.
Gıda Boyası Nedir?
Gıda boyası, tek başına gıda olarak tüketilmeyen bir maddedir. İşlenmiş gıdalar üzerinde uygulanan bu maddeler, işlenme sonucunda kaybolan veya bozulan renkleri düzeltmek, gıdaların renkelerini değiştirmek amacıyla eklenen katkı maddeleridir. Gıdalara katılan bu renklendiriciler alıcıların ilgisini çekmek, ürünün albenisini arttırmak veya daha doğal bir görünüm vermek için işlenmiş gıdalarda kullanılmaktadır. Müşterilerin gıdaları satın alırken ilk izlenimlerini renkleri oluşturmaktadır. Bu sayede ürünleri tercih etmelerinde önemli bir faktör olmaktadır.
Gıda Boyası Nerelerde Kullanılır?
Gıda boyası, özellikle çocukların çok tükettiği gıdalarda kullanılmaktadır. Şekerlemeler, işlenmiş ürün olan sosis, salam, sucuk gibi et ürünlerinde ve meyve suları, meyveli yoğurt gibi çoğu ambalajlı olan gıda ürünlerinde bu katkı maddesine rastlamak mümkündür. Hatta bu maddelere yumurtada bile rastlamak mümkündür. Tavuklar renk maddesini sentezleyemediklerinden dolayı tavukların yedikleri yemlere bu maddeyle destek verilerek yumurtanın sarı renginin daha canlı olması sağlanır.
Gıda boyaları doğal ve sentetik olarak ikiye ayrılmaktadır. Gıda boyalarının türü ve gıdalara eklenebilecek maksimum miktarları, Türk Gıda Kodeksi’nde Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği’nde açıkça belirtilmiştir. Bu yönetmelikte hangi boyalar, hangi gıdalar içinde kullanılabileceği ve limitleri yer alır.
Doğal Gıda Boyaları
Doğal gıda boyaları, mikrobiyal, hayvansal, bitkisel ve mineral kaynaklardan elde edilmektedir. Renklendirici katkı maddesi olarak kullanılan doğal gıda boyalarının, insanların üzerinde sağlıksız bir etkisi olmadığı için düşünüldüğünden tüketiciler tarafından tercih edilmektedir.
Sentetik Gıda Boyaları
Doğal olmayan ve kimyasal sentez yoluyla ortaya çıkan renklendiricilerdir. Günümüzde gıda boyaları renklendirici olarak kullanılırken sentetik boyaların tercihi daha yaygın olmaktadır.Bazı üretici işletmeler bu tür gıda boyalarını maliyeti azaltmak adına kullanmaktadır. Bu boyaların insan sağlığına karşı oluşturduğu zararları, akademik olarak yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Birçok sentetik boya, Avrupa’da yasaklanmıştır. Ancak sentetik boyaların tercihen kullanılma sebepleri sadece maliyet değildir. Sentetik boyaları, doğal gıda boyalarından daha fazla renk verme özelliğini sahipti. Ayrıca ek olarak sıcaklıktan, ışıktan ve pH değişiminden daha çok etkilenirler.
Gıda katkısı olarak bahsedelen bu maddeler, artık günümüzde birçok insanın kullanımdan kaçındığı maddeler olmaktadır. Yapılan akademik çalışmalar, özelikle sentetik gıda boyaların astım, deri döküntüleri, kanser ve çocuklarda hiperaktivite gibi birçok sağlık probleme yol açtığı görülmüştür.
Gıda boyaları hakkında videolar
