Türkiye’de cumhurbaşkanlığı adaylığı ve Cumhurbaşkanı adayı olmak için şartlar konusu son zamanlarda epey konuşuluyor. Ekrem İmamoğlu’nun diploma iptali bir anda gündeme oturdu. Siyaset sahnesinde böyle olaylar yaşandıkça, adaylık sürecinin ne kadar ince elenip sık dokunduğuna inanmak istiyoruz. Tabi karşı adayı yıpratmak ve küçük düşürmek için yapılmıyorsa.
Tabii bu tartışmalar boşuna değil. Sonuçta cumhurbaşkanı dediğimiz kişi, milyonların hayatını etkileyecek kararlar alıyor. Hal böyle olunca, “Kim bu makama layık?” sorusu hepimizin kafasında dönüp duruyor. Ben de merak ettim, araştırdım ve öğrendiklerimi sizinle paylaşmak istedim. Hazırsanız, gelin bu işin detaylarına birlikte bakalım!
Cumhurbaşkanı Adayı Olmak İçin Şartlar Nelerdir?
Öncelikle şunu söyleyeyim: Cumhurbaşkanı olmak isteyen biri için Anayasa’da net kurallar var. Mesela, Türk vatandaşı olmanız şart. Bunun dışında 40 yaşını doldurmuş olmanız ve üniversite mezunu olmanız gerekiyor. Bir de milletvekili seçilme hakkınızın olması lazım; yani herhangi bir suçtan dolayı haklarınız elinizden alınmamış olmalı.
İlginizi çekebilir: YÖK Denkliği Nedir, Nasıl Alınır? Şartlar ve Belgeler Neler?
Bu kurallar bana mantıklı geldi. Düşünsenize, ülkeyi yönetecek kişinin belli bir hayat tecrübesi ve eğitimi olması doğal değil mi? Yaş sınırı olgunluk getiriyor, üniversite mezuniyeti ise en azından temel bir bilgi birikimi sağlıyor. Tabii bunlar asgari şartlar; işin bir de halkı ikna etme kısmı var ki, o bambaşka bir hikaye!
Cumhurbaşkanı Adayı Olmak İçin İstenen Belgeler Neler?
Şartları sağladınız diyelim, iş yine bitmiyor. Bir de bunları belgeyle kanıtlamanız gerekiyor. Yüksek Seçim Kurulu’na gidip kimlik fotokopinizi, diploma belgenizi ve adli sicil kaydınızı sunmanız lazım. Bunlara ek olarak, kendi rızanızla aday olduğunuzu gösteren bir yazı ve birkaç vesikalık fotoğraf da istiyorlar.
Eğer geçmişte bir suçtan ceza aldıysanız, o cezaların bittiğini ya da haklarınızın geri verildiğini gösteren evrakları da eklemeniz gerekiyor. Bu belgeler aslında bir nevi “Ben buyum, geçmişim temiz” deme şekliniz. Her şeyin resmi ve şeffaf olması için böyle bir yol izleniyor.
Cumhurbaşkanı Adayı Gösterilmek İçin Koşullar
Şimdi gelelim işin en ilginç kısmına: Adaylık için tek başınıza “Ben varım!” diyemiyorsunuz. Bunun birkaç yolu var. Birincisi, Meclis’te grubu olan partiler ya da en az 20 milletvekili sizi aday gösterebilir. İkincisi, son seçimde %5 oy almış partiler birleşip sizi destekleyebilir. Üçüncüsü ise (benim favorim): 100 bin seçmen toplanıp imza atarsa, siz de aday olabiliyorsunuz.
Bu sistem hem halkın sesini duyuruyor hem de siyasi desteği öne çıkarıyor. Mesela 100 bin imza toplamak kolay iş değil, ama başarırsanız bu halkın sizi gerçekten istediğini gösteriyor. Öbür yandan milletvekilleri ya da partilerle ilerlemek de siyasetin içinden gelenler için bir avantaj. Her yolun kendine göre bir zorluğu var anlayacağınız.
Cumhurbaşkanı Seçimleri Nasıl Yapılır?
Seçim kısmı ise hepimizin bildiği gibi halk oylamasıyla oluyor. Oylar sayılıyor ve bir aday %50’yi geçerse, kazanıyor. Eğer ilk turda bu oran yakalanamazsa, en çok oy alan iki kişi ikinci tura kalıyor. Orada da çoğunluğu alan koltuğa oturuyor. Basit ama bir o kadar da heyecanlı bir süreç.
Bazen tek adaylı seçimler oluyor, o zaman iş referanduma dönüyor. Yine de %50 şartı değişmiyor. Seçimler bir şekilde tamamlanamazsa, mevcut cumhurbaşkanı görevine devam ediyor. Yüksek Seçim Kurulu da her şeyi denetleyip şeffaf bir süreç sağlamaya çalışıyor.
Son Görüş
18 Mart 2025 Salı günü akşam saatlerine yakın Ekrem İmamoğlu‘nun üniversite diploması iptal edildi. İptal sebebi ise Girne Amerikan Üniversitesi’nden İstanbul Üniversitesi’ne yatay geçiş yapması. O dönem Girne Amerikan Üniversitesinin YÖK denkliği yokmuş. Yani Türkiye’deki üniversiteleri bu üniversiteyi tanımıyormuş. O dönemde yapıldığı iddia edilen bir hata ile Ekrem İmamoğlu’nun da aralarında bulunduğu yaklaşık 40 kişinin İstanbul Üniversitesi’ne geçişine onay verildi.
Yaklaşık 35 sene bu konu hiç konuşulmadı. Ne olduysa İmamoğlu aday adaylığını açıkladıktan sonra “diploması sahte” gibi tartışmalar başladı. Hükümet kanadı başka bir tezi savunurken İmamoğlu tarafı ise bunun bir kumpas ve yıldırma politikası olduğunu söylüyor. Elimden geldiğince tarafsız bir yazı kaleme alarak “Cumhurbaşkanı Adayı Olmak İçin Şartlar Nelerdir?” sorusuna cevap vermek istedim. Haberleri illa ki görüyorsunuzdur. Takdir sizin.
İlgili Videolar
Kaynak: 1
