Balina Kusmuğu (Ambergris) Nedir? Ne İşe Yarar?

Balina kusmuğu yani Ambergris genel olarak dünyanın en acayip doğal olaylarından biri olarak tanımlanmaktadır. Balina kusmuğu‘na denizin hazinesi ve yüzen altın da denir. Sperm balinaları tarafından üretilir ve yüzyıllardır kullanılmaktadır. Fakat yıllarca kökeni bir gizem olarak kalmıştır.

Ambergris binlerce yıldır eşsiz bir fenomen haline dönüşmüştür. Maddenin fosilleşmiş kalıntıları 1.75 milyon yıl öncesine kadar dayanabilmektedir. Uzmanların tahminlerine göre insanlar 1000 seneden fazla bir süredir kullanmaktadır.

Nereden geldiği yıllarca bir gizem olarak kalmıştır. Bu sırada sertleştirilmiş deniz köpüğü ya da büyük kuşların dışkısı da dahil olmak üzere pek çok teoriler ortaya atılmıştır. Bununla birlikte, 1800’lü senelerde büyük ölçekli balina avcılığı başlayana kadar, tek balina kusmuğu üreticisi olan sperm balinasının (Physeter macrocephalus) kimliği ortaya çıkmamıştır.

Sperm balinaları, kalamar ve mürekkep balığı gibi büyük miktarlarda kafadan bacaklı canlıları yerler. Çoğu durumda, gagaları ve diğer parçaları gibi avlarının sindirilemeyen kısımlarını sindirimden önce kusarlar.

Balina kusmuğu, insanlar tarafından uzun zamandır kullanılmasına rağmen, sıra dışı özellikleri kökenini bir gizem olarak kalmıştır. Ancak nadir durumlarda bu kusmuklar balinanın bağırsaklarına taşınır ve birbirine bağlanır. Yavaş yavaş balinanın içinde uzun yıllar boyunca büyüyen sağlam bir ambergris kütlesi haline gelirler.

Balina Kusmuğu’nun Kullanıldığı En Tanıdık Sektör: Parfümeri

Balina kusmuğunun en açık tanımlayıcı özelliklerinden biri kokusudur. Her ne kadar sperm balinalarıyla bağlantısı kesin olsa da, maddenin okyanus üzerinde serbestçe nasıl yüzdüğü hala tartışılmaktadır.

Balinadan çıkarıldığında, güçlü bir dışkı kokusuna sahip olduğu tarif edilmiştir. Ancak kitle kuruduğunda kokunun daha hoş olduğu söylenir. Bu aşamada genellikle misk olarak tanımlanır. Herman Melville, “Moby Dick” adlı romanındaki bu ilginç kokuya değinmiştir.

Kokusuz bir alkol olan ambrein, ambergris’den çıkarılır ve bir parfümün kokusunu daha uzun süre kalıcı hale getirmek için kullanılır. Yüzlerce yıldır parfümerler, saf beyaz çeşitlerden yapılmış en iyi parfümlerle ambergris kalitesini rengine göre sınıflandırdılar. Siyah ambergris en az değerlidir çünkü en az ambrein içerir.

Balina kusmuğu kütleleri, uzun süre deniz ve havaya maruz kaldığında meydana gelen oksidasyon ile renk değiştirir. Siyah ve beyaz arasında renkler griden kahverengiye kadar değişir Yani piyasada amber diye satılan parfümler aslında içeriğinde bu maddeden barındırır. Erişilebilirlik ve maliyet nedeniyle, sentetik kimyasallar artık en pahalı balina kusmuğunun yerini almıştır.

Bununla birlikte, Ambergris parfümden daha fazlası için de kullanılmıştır. İlk Arap uygarlıkları onu anbar olarak adlandırmış ve beyin, kalp ve duyular dahil olmak üzere birçok rahatsızlığı tedavi etmek için tütsü, afrodizyak ve ilaç olarak kullanmışlardır.

Geçtiğimiz günlerde Mersin Emniyet Müdürlüğü tarafından 11 Milyon ₺ değerinde balina kusmuğu ele geçirilmiştir.