Amonyum nitrat, NH₄NO₃ kimyasal formülüne sahip olan bir bileşiktir. Küçük gözenekli peletler ya da “prills” olarak adlandırılan bu ürün, dünyanın en yaygın kullanılan gübrelerinden biridir. Tarımda sıkça kullanılmaktadır.
Aynı zamanda, akaryakıtla karıştırıldığı ve patlayıcı bir yük ile patladığı pek çok madencilik patlayıcı türünün ana bileşenidir. Endüstriyel bir amonyum nitrat felaketinin gerçekleşmesi için çok fazla şeyin yanlış gitmesi gerekir. Geçtiğimiz günlerde Lübnan‘ın başkenti Beyrut‘ta meydana gelen patlama da maalesef ki bu gerçeğin en acı göstergesidir.
Amonyum nitratlar, hem tarımsal alanda hem de patlayıcı alanında kullanılan çok önemli bir bileşiktir. Amonyum ve nitrat maddelerinin karıştırılması ile elde edilen bu kimyasal ürün, gübre yapımında çok fazla kullanılabilmektedir.
Amonyum Nitrat gübresi içeriğinde %16,5 nitrat azotu ve %16,5 amonyum olmak üzere toplam %33 azot barındıran bir gübre türüdür. Toprakta hızlı çözünen bir gübre olması nedeni ile hızlı etki etmektedir. Aynı zamanda etki süresi diğer azotlu gübreler ile karşılaştırıldığında daha uzun sürmektedir.
Bu gübrenin uygulaması akabinde toprakta herhangi bir pH değişimi görülmez. Nötr tipte bir gübre çeşidi olduğu için her tür toprakta rahatlıkla kullanılabilir. Bileşiğinde yer alan nitrat azotunun kolay erimesi sebebiyle yağış miktarı yüksek yerlerde kullanımı çok önerilmez. Bu tip yerlerde bu gübre tek sefer yerine 2-3 parti halinde uygulanmalıdır. Böylece daha fazla verim elde edilmiş olur.
Amonyum Nitrat Nerelerde Kullanılır?
- Tüm hububatlarda (Çeltik hariç)
- Sebzelerde
- Meyve ağaçlarında
- Zeytinde
- Bağlarda
- Pamuk
- Mısır
- Ayçiçek
- Patlayıcı yapımında
Nasıl Patlayıcı Madde Haline Geliyor?
Amonyum nitratlar, tarım ile uğraşan kişilerin büyük çuvallarda satın aldığı amonitrat ismi verilen gübrelerden meydana gelmektedir. Bu madde yanıcı değildir. Oksitleyicilerdir. Yani hali hazırda yanmakta olan başka bir maddenin yanmasının devam etmesini sağlamaktadır.
Uzmanlara göre, amonyum nitratı yakmanın çok zor olduğunu belirtilmektedir. Bu maddeyi patlatmak oldukça zordur. Bu kimyasalın patlaması için ya yüksek bir ısıya ya da patlamasını gerektirecek başka bir madde ile karışması gerekmektedir.
Amonyum nitratlar yanıcı bir madde bir araya geldiğinde, açığa çıkan enerji üç kat artmaktadır. Patlama sonrası meydana gelen sıcaklık, gazların hızlı bir şekilde genişlemesine sebep olur ve yol üstündeki çoğu cismi yok edebilecek şok dalgaları oluşturur.
Lübnan‘ın başkenti Beyrut‘ta meydana gelen patlama..! 👇
Pray for Beirut 🙏 #BeirutBlast pic.twitter.com/NAOWCDlQWb
— Jonah Tillman (@JonahTillman6) August 5, 2020
Amonyum Nitrat ile ilgili videolar
