Türkiye’de Aktif Yanardağ Var Mı? Türkiye’deki Aktif 10 Yanardağ! Türkiye’de volkanik alanlar yaklaşık 20 milyon yıl önce, III. Jeolojik Zaman olan Tersiyer döneminde oluşmaya başladı. Bu süreçte, yerkabuğundaki çatlaklardan çıkan lavlar Anadolu’da farklı yer şekillerinin ortaya çıkmasına neden oldu.
Tersiyer döneminin başından itibaren, tarihi çağlara kadar süren volkanik faaliyetler sonucunda milyonlarca metreküp volkanik malzeme yüzeye yayıldı. Özellikle Doğu Anadolu’da bazı bölgelerde volkanik tabakanın kalınlığı 1000 metreyi aştı. Bölgenin yüksek olmasının nedenlerinden biri de bu kalın volkanik örtü.
Bu süreçte oluşan volkanik dağlar oldukça yüksekti ve Türkiye’nin en yüksek dağlarını oluşturdu. Tarihi dönemlere kadar süren volkanik hareketlilik ise en çok Erciyes ve Nemrut volkanlarında görüldü. Türkiye’de şu anda aktif yanardağlar var. Bunlardan bilineni Hasan Dağı. Yakın zamanda patlama riskleri olmasa da, hiç patlamayacakları anlamına gelmiyor.
İlginizi çekebilir: Dünyadaki Aktif 55 Yanardağ!
Bilim insanları, bir yanardağı tamamen sönmüş kabul etmenin yanlış olduğunu ve Türkiye’de düşük de olsa hala volkanik risk bulunduğunu belirtiyor. Erciyes, Büyük ve Küçük Ağrı, Tendürek, Nemrut ve Süphan Dağı gibi bazı yanardağlar da hâlâ fümerol adı verilen volkanik gaz ve buhar çıkışları gözlemleniyor. Türkiye’nin en genç yanardağı olarak bilinen Kula Tepeleri ise çok uzun süredir bir aktiflik yok. Fakat bu yanardağlarda 7/24 kontroller yapılıyor.
Türkiye’deki Aktif 10 Yanardağ
Yazımızın ilk bölümünde Türkiye’deki volkanik alanların oluşumu hakkında bilgiler verdim. Aşağıdaki listede ise bu Türkiye’deki aktif 10 yanardağ hakkında bilgiler vereceğim. Bu yanardağlar şuan aktif değil. Ancak aktif olması muhmemel olan yanardağlar. Uzmanlar bu yanardağların şu an için bir patlama oluşturabileceğini düşünmüyor. Fakat bu hiç patlamayacakları anlamına da gelmediğini belirtiyorlar. Gelin Türkiye’deki aktifleşmesi muhtemel 10 yanardağına biraz daha yakından bakalım.
1) Hasan Dağı
Türkiye’deki en aktif yanardağlar arasında zirvede yer alan dağ Hasan Dağı. Son aktivitesi 2021 yılının Kasım ayında oldu. 3268 metre yüksekliğinde olan Hasan Dağı, Aksaray’ın Güzelyurt ilçesine bağlı olan Ihlara beldesinde yer alıyor.
2) Tendürek Dağı
Türkiye’deki aktif yanardağlar arasında yer alan volkanlardan bir diğeri Tendürek Dağı. Ağrı ve Van şehirlerinin arasında yer alan Tendürek, İran sınırına çok yakın. En son 1855 yılında aktifleştiği ve gaz ile kül püskürttüğü biliniyor. Tendürek Dağı’nın yüksekliği ise 3584 metre.
3) Ağrı Dağı
Ağrı Dağı da Türkiye’deki aktif yanardağlar arasında. Ağrı Dağı, iki ana zirveye sahip. Bunlardan biri 5.137 metre yüksekliğindeki Atatürk Zirvesi (Büyük Ağrı), diğeri ise 3.898 metreye ulaşan İnönü Zirvesi (Küçük Ağrı). Dağın 4.000 metreye kadar olan bölümü bazalt kayalardan oluşurken, daha yüksek kesimlerde andezit lavları bulunuyor. Bu yapısıyla tipik bir volkanik dağ özelliği taşıyor. Ağrı Dağı’nın %65’lik kısmı Iğdır sınırları içinde yer alırken sadece %35’lik kısmı Ağrı sınırları içerisinde.
4) Nemrut Dağı
Nemrut Dağı ya da diğer adıyla Nemrut Stratovolkanı, Doğu Anadolu’da yer alan yüksek dağlardan biri. Bitlis’in Tatvan ilçesi sınırlarında bulunuyor. Nemrut, Van Gölü’nün batısında kalıyor. Halen uyuyan bir yanardağ olarak biliniyor Nemrut Dağı, en son 1441 yılında lav püskürttü. Yüksekliği ise 2948 metre.
5) Erciyes Dağı
Kayseri denince akla gelen ilk yer olan Erciyes Dağı, her mevsim bembeyaz zirvesiyle kayak severlerin favori yerleri arasında yer alıyor. Erciyes, 30 milyon yıl önceki patlamalar sayesinde Kapadokya’nın oluşumunu sağlamış bir volkan. Şu an sönmüş durumda. Ancak aktif yanardağlar arasında. Yüksekliği ise 3916 metre.
6) Göllü Dağ
Göllü Dağ, Niğde şehir merkezinin 60 km kuzeyinde yer alıyor. Gölcük Beldesi’nin güneybatısında, Kömürcü köyüne yakın bir konumda bulunan bu dağ, sönmüş bir yanardağ. Yüksekliği 2.172 metredir. Dağın zirvesinde bir krater çukuru var. Bu çukurda, dağa adını veren krater gölü bulunuyor.
7) Acıgöl-Nevşehir
Acıgöl-Nevşehir, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve Nevşehir’e oldukça yakın olan bi yanardağ. Kayseri’ye ise yaklaşık 70 km mesafede. Bu kaldera (voljanik yer şekli), Pleistosen döneminden beri varlığını sürdürüyor. Aslında, yer altında kalmış daha büyük ve eski bir kalderanın bir parçasıdır. Kalderanın duvarları net bir şekilde belirgin olmasa da içinde maar, lav domları, lav akıntıları ve piroklastik koniler bulunuyor.
8) Karacadağ
Karacadağ, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tam ortasında yer alır ve Diyarbakır havzası ile Şanlıurfa Platosu’nu kuzey-güney yönünde birbirinden ayırır. Bu volkanik dağ, uzun zaman önce sönmüş olup en yüksek noktası 1952 metre. Karacadağ, akışkan lavların yayılmasıyla oluşmuş bir kalkan volkanıdır. Yaklaşık 120 km çapa sahip olan bu volkanik dağ, toplamda 8000 km²’lik bir alanı kaplıyor.
9) Karapınar Volkanik Alanı
Karapınar Volkanik Alanı, İç Anadolu Bölgesi’nde, Konya ve Aksaray illeri arasında yer alıyor. Konya’nın Karapınar ilçesi ile Zengen ilçesi arasındaki bu bölgede çok sayıda monojenetik volkan bulunuyor. Maarlar ve cüruf konileri, bölgede en yaygın görülen volkanik oluşumlar arasında. Karapınar Volkanik Alanı, genel olarak iki ana bölgeye ayrılıyor.
10) Kula Tepeleri
Ege Bölgesi’nde yer alan Kula Tepeleri, Kula-Salihli UNESCO Global Jeoparkı içerisinde yer alıyor. Manisa’nın Kula ve Salihli ilçelerinin tamamını kapsayan bu jeopark, 2320 km²’lik bir alanı içeriyor. Türkiye’nin en genç volkanik bölgelerinden biri olan Kula-Salihli Jeoparkı, jeolojik, doğal, kültürel ve arkeolojik zenginliğiyle dikkat çekiyor. Ayrıca, UNESCO tarafından tescillenen Türkiye’nin ve Türk dünyasının ilk ve tek jeoparkı olma özelliğine sahip.
Türkiye’deki Aktif 10 Yanardağ İlgili Videolar
Kaynak: 1
