Gemiye Dair Her Şey: Gemi Türleri ve İsimleri Nelerdir?

Denizden yüzen devasa bir araç… Kimi zaman ticaretin sembolü kimi zaman savaşın kimi zaman da seyahatin. Dünyanın 361 milyon km² lik kısmının su ile kaplı olması aslında geminin ne denli olduğunun göstergesi. Peki, teknik açıdan gemi nedir, gemi türleri nelerdir? Sizin için yanıtladık.

Gemi Nedir?

Gemi, denizde ve iç sularda dengede durabilen, manevra kabiliyeti bulunan ulaşım aracıdır. 6000 yıllık tarihi olan gemilerin boyutunu, türünü belirleyen geminin kullanım alanıdır. Gemiler hizmet etme şekline göre yük, yolcu, özel hizmet ve savaş gemileri olarak sınıflandırılır.

Gemi Türleri Nelerdir?

Yük Gemileri

Gemi binlerce yıl öncesinden beri yük taşımacılığı için kullanılan bir deniz aracıdır. Yük gemileri taşıdıkları yükün cinsine göre; kuru yük gemileri, konteyner gemileri, dökme yük gemileri, Ro-Ro gemileri ve tanker gemileri şeklinde sınıflandırılır.

Ro-Ro, dökme yük ve konteyner gemileri kuru yük gemilerinin yerini almış ve kuru yük gemileri önemini yitirmiştir. Kuru yük gemileri düşük tonajlı imal edilir ve kısa mesafeli seferler yapar. konteyner adı verilen özel yük kutularını taşıyan konteyner gemileri, deniz ticareti ile kara ve demir yolu ticaretini entegre eden gemi türüdür. Kuru yük gemilerinden tek farkı maden cevheri, kömür, buğday gibi dökme yük taşımak olan dökme yük gemileri, büyük tonajlı ve uzun seyirli olarak imal edilir.

Roll-on Roll-off kelimesinin kısaltılmış haliyle Ro-Ro olarak ifade edilen gemiler tekerlekleri araçları taşır. Büyük bir feribota benzeyen Roll-on Roll-off kelimesi yakın kıyılar arasındaki tır ve kamyon taşımacılığında kullanılır. Tanker gemileri yanıcı, patlayıcı, zehirli atık taşıyan gemi tipleridir. Tanker gemileri; ham petrol tanker gemileri, kimyasal tanker gemileri, LNG tanker gemileri, LPG tanker gemileri ve asfalt-Bitümen Tanker Gemileri olmak üzere kendi içinde 5’e ayrılır.

Yolcu Gemileri

Bu tip gemilerde yolcu konforu öncelikle önem taşır. Dizaynıyla herkesin binmek istediği yolcu gemileri ticari gemiler içerisinde en büyük bütçeli gemi türüdür. Yolcu gemileri kendi içinde; yat, kruvaziyer, rono, feribot ve vapur olarak 5’e ayrılır.

Özel Hizmet Gemileri

Özel hizmet gemileri, adından anlaşılabileceği gibi standart olarak üretilmeyip müşterinin talepleri doğrultusunda belirli bir amaca yönelik üretilir. Özel donanımlı bu gemiler büyük ticari gemiler kadar maliyetlidir. Özel hizmet gemileri de kendi içinde römorkörler, balıkçı gemileri, barge (atık-yakıt ikmal) gemileri, sismik araştırma gemileri, zemin kablo döşeme gemileri gibi gemilerdir.

Askeri Gemiler

Askeri amaç için yapılan gemilerin bazıları savaş gemisi, bazıları da savaş malzemeleri taşıyan gemilerdir. Gemi türleri içinde en özel konumdaki askeri gemiler kendi içlerinde zırhlı, avcıbot, denizaltı, fırkateyn, helikopter gemisi, hücumbot, korvet, kruvazör, destroyer, çıkartma gemici, muhrip, mayın dökme, mayın tarama, lojistik destek, torpidobot ve uçak gemisi olarak ayrılır.

Yakıt ve Güç Sistemine Göre Gemi Türleri

Gemiler kullandıkları yakıt ya da hareket için kullandıkları güce göre buhar makineli, buhar türbinli, gaz türbinli, rüzgar, nükleer ve motorlu gemiler şeklinde sınıflandırılır.

Gemide Kim Ne İş Yapar?

Kaptan: Geminin sevk ve idaresinden sorumlu kişidir.

Birinci zabit: ISPS Kodu gereğince gemide ikinci kaptan, efendi kaptan olarak da bilinen birinci zabitin bulunması gerekir. Birinci zabit, emniyetli yükleme taşıma tahliye operasyonlarından sorumlu kişidir.

İkinci zabit: Üçüncü kaptan, efendi kaptan olarak da bilinen ikinci zabit, rotayı gemi kaptanının talimatına göre çizer, revirdeki ilaç ve donanımların kontrolünü yapar, gemi personelinin kaza geçirmesi durumunda ilk müdahaleyi yapar.

Üçüncü zabit: geminin en tecrübesiz zabiti olan üçüncü zabit, gemi kaptanının seyir vardiyasını tutar.

Baş makinist: Çarkçıbaşı olarak da bilinen baş makinist gemideki ana ve yardımcı makinelerinden sorumludur.

İkinci makinist: Gemideki tüm elektrik cihazlarının bakım ve onarımından sorumludur.

Üçüncü makinist: Hava kompresörleri ile seperatörlerin rutin bakım tutum işleri ile alıştırma işlemlerini yapar. Ayrıca kazan bakımından sorumludur.

Dördüncü makinist: Okuldan yeni mezun olmuş, en tecrübesiz makinist dördüncü makinisttir. Çarkçı olarak da adlandırılan dördüncü makinist yangın söndürme teçhizatı, cihaz ile aparatlarını her an kullanıma hazır bulundurur.

Elektrikçi: Geminin bütün elektrik tesisatını ve teçhizatını her an çalışır durumda tutar.

Güverte reisi: En tecrübeli ve genelde en yaşlı gemici olan güverte reisi birinci zabite karşı sorumludur.

Gemici: Güvertede bulunan sistemlerin bakımınından, onarımından sorumludur ve güvertede vardiya tutar.

Makine lostromosu: Usta adıyla da bilinen makine lostromosu raspa, boya ve yağlama işlerini yapar veya yaptırır.

Fiter: Yaşlı ve kondisyonu düşük gemilerde bulunan fiter, tanklar ile ambarlarda çıkacak kaynak, boru gibi tamir ve yenileme işlerinden sorumludur.

Yağcı: Asıl görevi makineleri temizlemek, yağlamak olan yağcı makine malzemelerini taşımak ve yerleştirmek gibi görevler de yapar.

Aşçı: Gemi personelinin yemeğini pişirir ve kumanya ve malzemenin temin edilmesi için liste çıkarır.

Kamarot: Yolcu gemilerinde resepsiyonist, ön büro elemanı, barmen vb. gibi pozisyonlarda çalışabilen kamarotlar, yük gemilerinde servis ve temizlikten sorumludur.