Seçim Barajı Nedir, Neden Uygulanır?

Burcu Kömürcü7 gün önce

Seçim Barajı Nedir, Neden Uygulanır.. Seçimler, halkın yönetime katılımını sağlayan en önemli demokratik süreçlerden biridir. Ancak seçim sistemleri, farklı ülkelerde farklı kurallar içerir. Türkiye’de uygulanan en önemli kurallardan biri de seçim barajıdır.

Seçim Barajı Nedir, Neden Uygulanır?

Seçim Barajı Nedir?

Seçim barajı, bir partinin meclise girebilmesi için toplam oyların belirli bir yüzdesini alması gerektiğini ifade eden bir kuraldır. Türkiye’de bu oran %7’dir. Yani bir parti, genel seçimlerde %7’nin altında oy alırsa milletvekili çıkaramaz ve meclise giremez.

Bu kural, sadece genel seçimler için geçerlidir. Yerel seçimlerde seçim barajı uygulanmaz. Yani küçük partiler veya bağımsız adaylar, belediye başkanlığı veya meclis üyeliği kazanabilir.

İlginizi Çekebilir: Ön Seçim Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır?

Seçim Barajı Neden Uygulanır?

Siyasi istikrarı sağlamak: Çok fazla küçük partinin meclise girmesi durumunda, hükümet kurma süreci zorlaşabilir. Baraj, büyük partilerin güçlü bir şekilde yönetimde kalmasını amaçlar.

Parçalanmayı önlemek: Eğer baraj olmasaydı, çok sayıda küçük parti meclise girerek yönetimde dağınıklığa neden olabilirdi. Bu durum, karar alma süreçlerini zorlaştırabilir.

Koalisyonları kontrol altına almak: Seçim barajı, küçük partilerin meclise girmek için daha büyük partilerle ittifak yapmasını teşvik eder. Böylece siyasi güçler arasında daha net ittifaklar oluşabilir.

Güçlü yönetim oluşturmak: Baraj, büyük partilerin daha fazla temsil edilmesini sağladığı için güçlü ve uzun ömürlü hükümetlerin kurulmasına yardımcı olabilir.

Oy dağılımını düzenlemek: Seçim barajı, oyların çok fazla bölünmesini engelleyerek seçim sisteminin daha düzenli işlemesine katkıda bulunur.

Seçim Barajının Tartışılan Yönleri Nelerdir?

Seçim barajı, bazı kesimler tarafından demokratik temsil açısından sorunlu bulunur. İşte bazı eleştiriler:

Küçük partilerin önünü keser. %7’lik baraj, daha az oy alan partilerin meclise girmesini zorlaştırır. Böylece bazı seçmenlerin oyları temsil edilmeden kalabilir.
Halkın iradesini tam yansıtmayabilir. Seçim barajı nedeniyle milyonlarca oy boşa gidebilir. Örneğin bir parti %6,9 oy alırsa, mecliste hiç milletvekili çıkaramaz.
Siyasi çeşitliliği azaltır. Seçim barajı, sadece büyük partilerin meclise girmesini kolaylaştırarak farklı görüşlerin temsil edilmesini zorlaştırabilir.

İlginizi Çekebilir: Geçmişten Günümüze Seçim Sonuçları (2018-1923)

Dünyada Seçim Barajı Uygulamaları

Almanya – %5 seçim barajı uygulanıyor.
Rusya – %5 barajı var.
İsveç – %4 barajı ile temsil çeşitliliğini destekliyor.
Hollanda – Seçim barajı yok, her oy mecliste temsil edilebiliyor.
Türkiye’de 2022 yılına kadar seçim barajı %10 idi. Yapılan yasa değişikliğiyle bu oran %7’ye düşürüldü.

Seçim barajı, siyasi istikrarı sağlamak ve güçlü hükümetler oluşturmak için kullanılan bir sistemdir. Ancak bazı seçmen gruplarının temsilini zorlaştırdığı için eleştirilmektedir. Her ülke, kendi siyasi yapısına uygun bir baraj oranı belirleyerek seçim sistemini şekillendirir.

Örnek Seçimlerde Barajı Geçemeyen Partiler

2018 Genel Seçimleri (%10 Barajı)

Saadet Partisi (SP) → İttifak içinde olduğu için bazı vekiller çıkardı ama tek başına barajı aşamadı.
Vatan Partisi (VP) → Barajı aşamadı.
HÜDA PAR → Barajı aşamadı.
Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) → Barajı aşamadı.

2023 Genel Seçimleri (%7 Barajı)

Bu seçimde ittifak sistemi sayesinde küçük partiler barajı aşmadan da vekil çıkarabildi. Ancak ittifak dışında kalan bazı partiler şunlardı:

Vatan Partisi (VP)
Zafer Partisi (ATA İttifakı içinde olmasına rağmen barajı aşamadı)
Bağımsız Türkiye Partisi (BTP)
Adalet Partisi (AP)

Seçim barajı, ittifaklar nedeniyle artık doğrudan küçük partiler için büyük bir engel oluşturmamaktadır. Ancak ittifak dışı kalanlar için hâlâ ciddi bir sorundur.