Açı’nın Tarihçesi
Bundan neredeyse yarım yüzyıl önce, gökbilimci Fred Hoyle radikal önerilerinden birini ortaya koymuştu: Daire, derece diye bildiğimiz 360 eşit parça yerine, militurn denen 1000 eşit parçaya bölünmeliydi. Daha küçük Microturn’lere de bölünebilecek olan militurn 360/1000=0.36 dereceye veya bir derece 60 dakika ve bir dakika da 60 saniye olduğu için 21 dakika, 36 saniyeye eşit olacaktı. Ama bu fikir hiçbir yere varmadı. Bilimciler açı ölçümü için çoktan bir SI birimi -radyan- kullanmaya başlamışlardı ve dünyanın geri kalanı da Babillerin 5000 yıllık altmışlık açı istemini (ve zaman ölçümünde de altmışlık açı sistemini (ve zaman ölçümünde de altmışlık saat sistemini) değiştiremeyecek kadar benimsemişti.
Açı ölçümü, ağırlık, uzunluk, alan ve hacim kadar gündelik acilliği olan bir konu olmasa da yer ölçümcüler, mimarlar, denizciler ve tabii gökbilimciler için son derece önemliydi. Bu nedenle açını son derece önemliydi. bu nedenle açının derece, dakika ve saniye dışında geleneksel birimleri mevcut değildir.
İlk Açı Kavramı
İlk açı kavramı, bir gözlemcinin, Mezapotamya’nın dümdüz ovalarından görüldüğü biçimiyle, tepe noktası ile her iki yanda uzanan ufkun en uzak noktasını kıyaslamasıyla birlikte ortaya çıktı: Tepe noktası ile ufuk arasındaki açısal mesafe, her iki yönde de belirgin şekilde dik açıydı. Ayrıca iki dik açının bir yarım daire oluşturduğu da gayet netti. Önceden de belirtildiği gibi Babillerin dairenin tamamı için neden 360 dereceyi seçtiğini bilmiyoruz ama 360’ın kolayca bölünebilirliği büyük olasılıkla farklı açıların ölçümü ve bölünmesini de kolaylaştırmıştı.
Yüzyıllar içinde cisimler arasındaki açısal mesafeleri ölçmede kullanılan aletler üretildi ve duyarlılıkları geliştirildi. Rubu/kuadrant dairenin dörtte birini (90°), sekstant dairenin altıda birini (60°), oktant ise dairenin sekizde birini ölçüyordu (45°). Kara ya da deniz ölçümcüsü uzaktaki cismin yerini çıplak gözle belirliyordu, ardından aynalar ve teleskoplar geliştirildi 17. yüzyılda teleskoplar çıplak göze kıyasla küçük bir üstünlüğe sahipti.
Grad Cinsinden Ölçüm
Fransız Devrimi sırasında gerçekleştirilen meridyen yayı ölçümünde doğruluk dereceleri hayli arttı. Ancak, Borda’nın tekrarlayan dairesiyle ölçülen açılar dakika ve saniye cinsinden değil, grad cinsindendi. Bir grad dik açının 1/100’lük kısmına eşitti, böylece tam bir dairenin de 1/400’üne eşit oluyordu. Bu durumda daire 360 dereceye değil, 400 grada bölünüyordu. (1 grad, 0.9 dereceye eşitti).
Günümüzün Systeme International standardına göre, açı biri radyandır. Konu bilime aşina olmayanlar için biraz karmaşık görünse de, dairenin çevresinin, yarıçapının 2π katı olduğu düşünülürse, aslında bu seçim oldukça mantıklıdır. Her dairenin içinde 2 π radyan vardır ve 1 radyan=360/2 π=57.296°’dir. Daireyi 360°’ye bölmekten çok daha mantıklı!
