Füruzan Kimdir?

Pelin Kumral16 Şubat 2024

115

Tam adı: Feruza Çerçi
Doğum tarihi: 29 Ekim 1932
Doğum yeri: İstanbul, Türkiye
Ölüm tarihi:11 Şubat 2024 (91 yaşında aramızdan ayrılmıştır)
Ölüm yeri: İstanbul / Türkiye
Burcu: Akrep
Eşi: Turhan Selçuk ( e.1958 – boşanma tarihi bilinmiyor)
Çocukları: Aslı Selçuk
Mesleği: Edebiyatçı, yazar
Aktif Yılları: 1956-2023

Füruzan Hakkında

Füruzan, edebî akım olarak Modernizm’ i benimsemiş, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın en başarılı yazarlarından biridir. Öykü yazarlığı ile başlayan yazım hayatı serüveni, Roman, Gezi Yazısı, Şiir, Deneme ve Çocuk Kitabı ile çeşitlenen Füruzan; yalın dili ve duygusal paylaşımları ile eserlerinde çoğunlukla toplumun alt tabakasını, onların ezilmişlik ve dışlanmışlıklarını dile getirmiş ve kazandığı sevgi, sempati ve ödüllerle hem edebiyat ve hem de sinema dünyasında adını hiç unutulmayacak bir şekilde yazdırmıştır.

Hayatı

Füruzan, 29 Ekim 1932 tarihinde İstanbul’ da doğmuş olup, asıl adı Feruze Çerçi’ ir. Füruzan’ın babası, Balkanlardan göç etmeye zorlanmış bir ailenin çocuğudur ve Füruzan babasını çok küçük yaşta kaybetmiştir. İstanbul’ un değişik semt okullarında okuyan Füruzan, son olarak okuduğu Yalova Demir Köyü İlkokulu’nu 1946 yılında bitirmişse de; ailesinin kısıtlı ekonomik imkanları nedeniyle çok zeki bir öğrenci olmasına rağmen, ortaokuldan mezun olamadan ayrılmıştır.

Eğitim hayatını sürdüremeyen Füruzan, entelektüel birikimini kitap okuyarak, yaşam öykülerini gözlemleyerek, kısacası kendi çabalarıyla sağlamıştır. Orta öğrenimini yarıda bıraktıktan sonra, 1950’ li yıllarda kısa bir süre tiyatro
oyunculuğu yaptı ve Küçük Sahne’ de bulundu.

Bu arada bir süre de resim ile ilgili çalışmalar da yaptı ancak, daha sonra tümüyle edebiyatla ilgilenmeye karar vererek edebiyata yöneldi. İlk edebi çalışması öykü dalında olup, “Olumsuz Hikâye” adındaki bu ilk öyküsü, 1956 yılında, Seçilmiş Hikâyeler Dergisi’nde yayımlanmıştır.

1956 yılından 1958 yılına kadar yazdığı öyküleri, o yıllarda yayınlanan “Türk Dili”, “Yenilik” ve “Pazar Postası” adlı aylık dergilerde yayımlanmıştır. 4 Temmuz 1958 tarihinde karikatürist Turhan Selçuk ile evlenmiş ve bu evlilikten kızı Aslı dünyaya gelmiştir. Eşi çok ünlü ve tanınan bir sanatçı olduğu halde, onun soyadını kariyeri boyunca hiç kullanmayan Füruzan, bu durumun nedenini şu sözleri ile açıklar:

“Ben o yıllar çok ünlü bir soyadı taşıyordum. Çok ünlü, çok saygıdeğer iki adamın kendi akıllarıyla, emekleriyle ve yetenekleriyle ünlendirdiği saygıdeğer bir soyadıydı. Ben, o ünlenmiş soyadının bana sağlama ihtimali olan kolaylıklarına hiç yanaşmak istemedim. Ben, yazarlığımın sınanmasını öyle bir şekilde tek başıma yapıp bu büyük addan yararlanmamalıydım.”

Turhan Selçuk ile sağlıklı bir şekilde yürümeyen bu evliliği, bir süre sonra boşanma ile sona ermiştir. 1964 -1972 yılları arasında “Dost”, “Yeni Dergi” ve “Papirüs” adlı dergilerde yayınlanan öyküleriyle ustalık dönemini başlatmıştır. İlk kitabı “Parasız Yatılı” adlı öykü olup, bu eseri ile “1972 Sait Faik Hikâye Armağanı”nı kazanınca edebiyat dünyasında büyük bir ün kazandı. Çünkü Füruzan bu ödül ile , “ Sait Faik Hikaye Armağanı” nı kazanan ilk kadın yazar ünvanı” nı da kazanmış oldu.

Daha sonra 1971 yılında “Kuşatma”, 1973 yılında da “Benim Sinemalarım” adlı öykü kitaplarını yayınlamıştır. Sonrasında 1974 yılında yayımlanan ve “tarihe “68 kuşağı” olarak kazınan, aslında “1947 doğumlu” devrimci üniversiteli gençliğin hikayesini anlattığı” ve büyük bir halk kesimi tarafından sevilen “Kırkyedililer” adlı ilk romanı ile de, “1975 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü” nü kazanmıştır.

Yine 1975 yılında, Alman Akademik Değişim Servisi adlı bir sanatçı programı çerçevesinde Almanya’ ya davet edilmiş ve Berlin’de bir yıl yaşayarak; Berlin’ de yaşayan Türk işçilerle gurbetçi işçi sorunları üzerine röportajlar yapmıştır. Bu süreçte gurbetçi işçilerle yaptığı paylaşımları, 1977 yılında yayınladığı “Yeni Konuklar,” 1982 yılındaki “Dokuz Çağdaş Türk Öykücüsü” ve 1979 yılındaki “Türkiye Çocukları” adlı eserleri ile dünyaya duyurmuştur.

“Berlin’in Nar Çiçeği” adlı ikinci romanı ile de, yine Almanya’daki göçmenlerin hayatını ve sorunlarını dile getirmiştir. 1981 yılında, “Ah Güzel İstanbul” adlı öyküsünden Ömer Kavur tarafından sinemaya uyarlanan aynı isimdeki filmde, birlikte senaryo çalışmasını deneyimlemiş ve bu film, birincilik ödülü verilemeyen Antalya Film Festivalinde, ikincilik ödülünü alma başarısını göstermiştir.

Sinema ile bu tanışıklıktan sonra 1986 yılında Gecenin Öteki Yüzü” adlı eserinin TRT tarafından yapılan dizi çekimleri ile yönetmenlik deneyimini edinen Füruzan, 1988-89 yıllarında ”Benim Sinemalarım” adlı öyküsünü aynı adla film yapmıştır. Tüm yazın hayatı boyunca yazdığı tek şiir kitabı olan “Lodoslar Kenti” ni 1991 yılında yayımlamıştır.

Füruzan’ ın eserleri, İngilizce, Fransızca, Almanca, İtalyanca, Bulgarca, Farsça ve Boşnakça dillerine çevrilmiştir. Füruzan, 11 Şubat 2024 tarihinde 91 yaşındayken, dünyaya gözlerini açtığı İstanbul’da hayata veda etmiştir.

Edebi Kişiliği

Füruzan, Çağdaş Türk Edebiyatı’ nın güçlü bir kalemidir; eserlerinde, çok yakından gözlemlediği ve küçük insanlar diye tanımlanan orta sınıf insanların yaşadığı ezilmişliklerini, acıları ve sevgilerini, fakir insanların yoksulluklarını, kötü yola düşmüş/düşürülmüş kadınların- kızların dramlarını, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren çocukların dramlarını, acılarını ve sevgilerini gerçekçi, ama bir o kadar da sevecen bir bakışla anlatır.

Toplumsal olayları gözlem zenginliğiyle, duru ve anlaşılır diliyle, uzun ve ayrıntılı anlatımıyla, olaydan çok betimleme ve çözümlemelere yer vererek güçlü görsel anlatımıyla ustalıklı bir kurguyla bütünleştirmesiyle bilinir.

Eserleri

Öykü

Parasız Yatılı (1971)
Kuşatma (1972)
Benim Sinemalarım (1973)
Gecenin Öteki Yüzü (1982)
Gül Mevsimidir (Kuşatma adlı kitabındaki bir uzun hikayesinin ayrı basımı, 1985)
Yedi Öykü (1992)
Sevda Dolu Bir Yaz (1999)
Toplu Öyküler (2003)
Haraç (2008)
Yaz Geldi – Seçme Öyküler (2009)