Tam adı: Sabahattin Ali
Doğum tarihi: 25.02.1907
Doğum yeri: Bulgaristan/Eğridere
Ölüm tarihi: 02.04.1948
Burcu: Balık
Ailesi: Ali Sabahattin Bey (Babası)
Eşi: Aliye Hanım
Çocukları: Filiz Ali
Mesleği: Öğretmen, Gazeteci, Şair, Yazar
Aktif Yılları: 1930 yılından bu yana.
Hakkında
Öğretmen, gazeteci, yazar, şair.
Sabahattin Ali, 25 Şubat 1907’de Bulgaristan’ın Eğridere köyünde dünyaya gözlerini açmıştır. Babası Ali Sabahattin Bey’in piyade yüzbaşı olmasından ötürü çocukluk yıllarını Edremit, Çanakkale, İstanbul gibi farklı şehirlerde geçirdi.
Ortaokulu ilk önce Balıkesir Öğretmen Okulu’nda sonrasında ise İstanbul İlköğretmen Okulu’nda okumuş ve 1923 yılında mezun olmuştur. İlk yazıları 1925 yılında Balıkesir’de yayınlanmakta olan “Irmak” adlı dergide çıkmıştır.
Sabahattin Ali, 1 yıl Yozgat’ta ilkokul öğretmenliği yaptıktan sonra 1928 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Almanya’ya gönderilmiştir. Berlin ve Postdam’da öğrenim görmüştür. Almanya’da iki yıl kaldıktan sonra 1930 yılında Türkiye’ye geri döndü ve Orhaneli’nde ilkokul öğretmenliği, Konya ve Aydın’daki ortaokullarda Almana öğretmenliği yapmıştır. Bununla beraber Devlet Konservatuarında ve Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü’nde çalışmıştır. “Bir Osman Hikayesi” 30 Eylül 1930 tarihinde “Resimli Ay” da yayınlamıştır.
İlginizi çekebilir: Herkesin Mutlaka Okuması Gereken 100 Kitap!
1932 yılında, Konya’da olduğu zamanlarda arkadaş ortamında okumuş olduğu şiirin Atatürk’e hakaret içerdiği gerekçesi ile tutuklanmıştır. Bir yıllık mahkumiyet süresince Sinop ve Konya cezaevlerinde yatmıştır. 1993 yılında çıkarılan aftan yararlanmış ve 15 Ocak 1934 tarihinde Varlık Dergisi’nde “Benim Aşkım” adlı şiirini yayınlayarak Atatürk’e olan sevgisini göstermeye çalışmıştır.
1934 yılında Bakanlık Neşriyat Müdürlüğü’nde işe girdikten sonra 16 Mayıs 1935 tarihinde evlenmiştir. 1936 yılında askere gitmiş Eylül 1937 yılında ise eşi Aliye Hanım, Filiz Ali adında bir kız dünyaya getirmiştir. 1938 yılından tekrar askere alınacağı 1940 yılına kadar Musiki Mualim Mektebi’nde Türkçe öğretmenliği yapmıştır. 1941 yılında askerden döndükten sonra Ankara Devlet Konservatuarı’nda Almanca öğretmenliği yapsa da 1945 yılında görevden alınmıştır.
Sabahattin Ali, 1937 yılında “Kuyucaklı Yusuf”, 1940 yılında “İçimizdeki Şeytan” ve 1943 yılında “Kürk Mantolu Madonna” gibi 3 romanın altına imzasını atmıştır. “İçimizdeki Şeytan” romanı başta Nihal Atsız ve milliyetçi kesim ile büyük bir çatışmaya girmesine yol açmıştır. Nihal Atsız’a açmış olduğu davayı kazanmış olsa da tepkilerin ardı arkası kesilmedi.
Olup biten her şeyin geride bırakıp İstanbul’da gazetecilik yapmaya karar ermiş ve 1945 yılında Markopaşa adındaki bir mizah gazetesi çıkarmaya başlamıştır. Gazetenin çıkarılmasında Rıfat Ilgaz ve Aziz Nesin ile birlikte çalışmalar yürütmüştür. Merhum Paşa, Öküz Paşa ve Malum Paşa adındaki siyasi mizah gazetelerini 1946 ve 1947 yıllarında çıkarmışlardır. 1948 yılında bu dergilerdeki yazılarının birisinden ötürü tutuklanarak 3 ay hapis yatmıştır.
Sabahattin Ali, 1934 yılında halk şiirinden esinlenerek kaleme almış olduğu şiirlerini “Dağlar ve Rüzgarlar” adındaki kitabında toplamıştır. Yazarın öykü kitapları: Değirmen (1935), Kağnı (1936), Ses (1937), Kağnı-Ses (1943), Yeni Dünya (1943), Sırça Köşk (1947) yıllarında yayınlanmıştır. Çevirileri ise sırasıyla: Tarihte Garip Vakalar (1941), Antigone (1942), Üç Romantik Hikaye (1944), Fontamara (1944), Gyges ve Yüzüğü (1944), Yüzbaşının Kızı (1944)’tür.
Sabahattin Ali, yaşamında çekmiş olduğu zorluklardan ve sürekli olarak takip edilmesinden ötürü yurt dışına kaçmak istemiştir. Ali, 2 Nisan 1948’te Bulgaristan’a kaçmaya çalıştığı sırada kendisine yardım etmesi için anlaşmış olduğu Emniyet ile ilintili bir kaçakçı olan Ali Ertekin eli ile Bulgaristan sınırında öldürülmüştür.
Sabahattin Ali, romanlarında insan ruhunu en ince detaylarına kadar gözlemleyerek anlatmıştır. Yepyeni öykü anlayışı ile yaşamış olduğu dönemde çığır açmıştır. Romanlarında ve öykülerinde insanların zayıflıklarını yansıtmaktan erinmemiş ve yanıtları zor sorular sormuştur. “Aldırma Gönül” ve “Leylim Ley” gibi günümüzde bilinen şiirlerin altına imzasını atmıştır.
Sabahattin Ali Eserleri
Şiir
1934: Dağlar ve Rüzgâr
1937: Kurbağanın Serenadı ve Öteki Şiirler’le birlikte
Bestelenen Şiirleri
“Hapishane Şarkısı V”
“Eşkiya Dünyaya”
“Leylim Ley”
“Hapishane Şarkısı I”
“Hapishane Şarkısı II”
“Hapishane Şarkısı III”
“Çocuklar Gibi”
“Kız Kaçıran”
“Kara Yazı”
“Melankoli”
“Eskisi Gibi”
“Dağlar”
“Göklerde Kartal Gibiydim”
“Geçmiyor Günler”
Öyküleri
Değirmen (1935)
Kağnı (1936)
Hanende Melek (1937)
Ses (1937)
Kağnı – Ses (1943 – İki kitap birlikte)
Yeni Dünya (1943)
Sırça Köşk (1947)
Kamyon
Bütün Öyküleri 1 (Aralık 1997, Değirmen, Kağnı ve Ses kitapları ile birlikte)
Bir Orman Hikayesi
Oyun
Esirler (1936)
Romanları
Kuyucaklı Yusuf (1937)
İçimizdeki Şeytan (1940)
Kürk Mantolu Madonna (1943)
Derlemeler
Markopaşa Yazıları ve Ötekiler (1998)
Çakıcı’nın İlk kurşunu (2002)
Mahkemelerde (2004)
Hep Genç Kalacağım (2008)
Canım Aliye, Ruhum Filiz (2013)
Çevirileri
Tarihte Garip Vakalar, Max Memmerich (1941)
Antigone, Sofokles (1942)
Minna Von Barnhelm, Lessing (1943)
Üç Romantik Hikaye, H. Von Kleist – A.V. Chamisso – E.T.A. Hoffmann (1944)
Fontamara, Ignazio Silone (1944)
Gyges Ve Yüzüğü, Fr. Hebbel (1944)
Yüzbaşının Kızı, A.S. Puşkin (1944) (Erol Güney ile birlikte)
Videoları
Fotoğrafları
