Çin, Doğu Asya’da Çin Komünist Partisi tarafından tek parti rejimi ile yönetilen üniter yapılı bir devlettir. Çin’in resmi adı, Çin Halk Cumhuriyetidir. “Çin Cumhuriyeti” ise Tayvan için kullanılan bir ifadedir. Çin, yaklaşık 1,4 milyar nüfusu ile Hindistan’dan sonra dünyanın en kalabalık ikinci nüfusuna sahiptir. Çin; 22 eyalet, 5 özerk bölge, 4 doğrudan yönetilen şehir, Hong Kong ve Makao özel idare bölgesinin egemenliğine sahiptir. Hala Tayvan üzerinde de egemenlik kurmak istemektedir.

Çin Cumhuriyeti yani Tayvan, 1912 yılında son hanedan olan Çing Hanedanı’nı devirerek 1949 yılına kadar Çin’in yönetimini üstlendi. 1949 yılında çıkan Çin İç Savaşı’nda Çin Komünist Partisi, Tayvan’ı yenerek Pekin’de Çin Halk Cumhuriyetini kurdu. Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ise, Taipei şehrini başkent yaparak yönetimini oradan devam ettireceğini söyledi.

Günümüzde hem Çin hem de Tayvan, gerçek ve tek meşru Çin Hükumetinin kendileri olduğunu savunmaktadırlar.  Ama dünya genelinde meşru kabul edilen Çin Hükumeti, Çin Halk Cumhuriyeti’dir. Yani şu an başkentini Pekin olarak bildiğimiz Çin, birçok ülke tarafından gerçek Çin Hükumeti olarak kabul edilmektedir.

Gelin birlikte paylaşılamayan, başkenti Pekin olan Çin Halk Cumhuriyetini biraz daha yakından tanıyalım.

İklimi

Çin’de coğrafi koşulların farlılığı sebebi ile farklı iklim tipleri görülmektedir. Bu yönüyle Türkiye ile benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Sert karasal iklim, ülkenin kuzey ve kuzeybatısında etkilidir. Bu iklim tipinde kış sert ve kar yağışlı, yaz ise sıcak ve kurak geçer. Sert karasal iklimde yaz mevsimi kısa sürerken kış mevsimi uzun sürmektedir. Kış mevsimi genellikle kar yağışlıdır ve yağmur pek görülmez.

Karasal iklim, ülkenin batısında ekilidir. Kış mevsimi, sert karasal iklimde yaşandığı kadar sert ve uzun geçmez. Yağış açısından Çin’in kuzey bölümünden daha az yağış aldığını söyleyebiliriz. Mayıs-Ekim ayları arasında yağış görülebilirken bunun dışındaki aylar genelde kurak geçer. Çin’in kuzey bölümünden farklı olarak batı bölümünde nemli rüzgarlar görülür.

Muson iklimi, ülkenin güneyinde ve doğusunda etkilidir. Bu iklimde, tropikal sıcaklar ve şiddetli muson yağmurları görülür. Yaz aylarında sıcaklık 30 dereceni üzerine çıkmaktadır. Çin’in doğusu Büyük Okyanusa kıyısı olan tek bölümüdür. Ülkenin doğusu okyanus sebebiyle ılıman bir iklime sahiptir. Kışlar ılık geçmekle birlikte çok uzun sürmemektedir.  Mevsim geçişlerinde belirli sıcaklık farkları görülmemektedir.

Ekonomik Yapısı

Çin, dünyanın en büyük ikinci ekonomisine sahiptir. Çin, satın alma gücü paritesine göre ise dünyanın en büyük ekonomisine sahiptir. Çin, ekonomide kamu ve özel iş kollarını bir arada bulundurmaktadır. Ama yine de kamu iş kolları özel iş kollarına nazaran daha büyük paya sahiptir.

Çin, üretime dayalı bir ekonomi modeli benimsediği için “Dünyanın Fabrikası” olarak adlandırılmaktadır. Çin, ekonomisi üretim temelli olsa da Çin’de tüketim ekonomisi de hızlı bir şekilde büyümektedir. Çin, dünyanın en büyük ikinci tüketim ekonomisine sahiptir. Çin, dünyanın en büyük ticaret ülkesi ve ürün ithalatçısıdır.

Çin, günümüzde üst ve orta gelirli bir ülkedir. Her ne kadar üst-orta gelirli bir ülke olsa da, 373 milyon Çinli üst-orta gelir standartlarının altında bir ücret almaktadır. Gelir eşitsizliği eskiye nazaran azalsa da hala istenilen seviyeye ulaşılamamıştır. Çin devlet başkanı Xi Jinping, Çin Halk Cumhuriyeti’nin 100. yılında yani 2049’a kadar gelişmiş bir Çin toplumu yaratmayı hedeflemektedir.

Çin ekonomisinin bu denli büyümesindeki en önemli faktörlerden biri iş gücüdür. Çin şu an Hindistan’dan sonra dünyanın en kalabalık ikinci nüfusuna sahiptir ve bu iş gücünü ekonomisini canlandırmak kullanmaktadır.

Çin’in işgücünün dörtte biri tarımda istihdam edilmektedir. Buna rağmen tarımsal üretimde istenilen ekonomik gelir elde edilememektedir. Bunun sebebi ise Çin tarımsal üretiminin büyük çoğunluğunun iç pazar tarafından tüketilmesidir. Çin’de yetiştirilen tarım ürünleri nakite çevrilebilen ürünler olduğu için Çin ekonomisine dolaylı olarak fayda sağlamaktadır. Çin’de yetiştirilen tarım ürünlerinden bazıları şunlardır; pirinç, buğday, mısır, soya fasulyesi, çay, pamuk, tütün vb.

Çin, zengin doğal kaynaklara sahip bir ülkedir. Çin’de en çok çıkarılan madenler kömür ve petroldür. Çin iş gücünün sadece %1’i madencilik ile ilgilenmektedir. Ama dünyanın en çok enerji tüketen toplumu olduğu için bu oran Çin için yetersiz kalmaktadır. Çin enerji tüketiminin %70’i petrol ve kömür tarafından karşılanmaktadır. Çin geriye kalan enerji ihtiyacını petrol ithal ederek karşılamaya çalışmaktadır. Bu sebeple madencilik Çin ekonomisi için bir zorunluluk olarak kabul edilmektedir.

Çin iş gücünün %30’u üretim sektöründe istihdam edilmektedir. Çin üretim sektöründe ağır sanayi önemli bir yere sahiptir. Ağır sanayi ürünleri iç pazar tarafından tüketilirken, hafif sanayi ürünleri ihraç edilmektedir. Çin son yıllarda üretim sektöründeki kaliteyi arttırmaya özen göstermektedir. Çin’e ait önemli markaların birkaçı şunlardır; OPPO, Realme, Vivo, Lenova, OnePlus, Xiaomi, Huawei, Mınıso, Meızu vb.

Kültürel Yapı

Çin, farklı etnik kökenleri ve kültürleri içerisinde barındıran bir ülkedir. Çin nüfusunun %90’ı Han Çinlisidir. Çin’de farklı diller konuşulmakla birlikte genellikle konuşulan dil ve ülkenin resmi dili Mandarin Çincesidir. Çin halkının%80’i yerel dinlere ve Taoizme inanmaktadır. Çin’de insanlar din yerine öğretilere inanmayı tercih etmektedirler. Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük Çin kültürüne yön veren önemli “üç öğreti” olarak kabul edilmektedir.

Çin’de, geleneksel tıp ve modern tıp birlikte kullanılmaktadır. Geleneksel Çin Tıbbı; bitkisel ilaç, masaj, diyet, akupuntur gibi yöntemleri tedavi aracı olarak kullanır. Geleneksel Çin Tıbbı, hastalık tespitinde nabız ölçme yöntemini kullanır.

Çin kültüründe aile büyük öneme sahiptir. Çin aile yapısında hiyerarşik bir düzen vardır ve saygı çok önemlidir.  Geleneksel Çin aile yapısında kalabalık aile gruplarının bir arada yaşaması uygun görülür.  Çin’de aile bütünlüğü önemlidir. Bu sebeple Çin Bahar Bayramı’nda aile üyelerinin birlikte yemek yemesi bir gelenektir ve bu yemeklerde Çin’in geleneksel yemeği olan Jıaozi (çin mantısı) yenir. Bayramlar gibi özel günlerde aileler tarafından çocuklara içerisinde para olan “kırmızı zarf” verilir.

Çin’in geleneksel eğlencesi renkli ve canlıdır. Çin geleneksel eğlencesinde aslan ve ejderha dansları önemli yer tutmaktadır. Bu danslar düğünlerde, Çin Yeni Yıl etkinliklerinde, kurumsal ve ulusal etkinliklerde sergilenmektedir. Çin’de geleneksel olan performanslardan biri de Bian Lian’dır. Bian Lian’da sanatçı yüzünü tamamen kaplayacak şekilde abartılı bir makyaj yapar ve Sichuan operası eşliğinde sahnede performans sergiler. Çin’de geleneksel festivaller de önemlidir. Çin’de kutlanan en önemli festival Ocak 15-25 arasında yapılan Çin Yeni Yılı’dır. En eski fesival de Dragon Boat Festivalidir.

Genç Çinliler arkadaşları ile kafe ve restoranlarda vakit geçirmekten ve zamanları olduğunda karaokeye gitmekten hoşlanırlar. Hediyeleşme Çinliler arasında önemlidir. Hediyeye önem verildiği için hediyenin fiyatının fazla olması daha hoş karşılanmaktadır. Tabi bu genel olarak bilinen bir şey herkes için geçerli olmayabilir.

Yemekler Kültürü

Çin mutfağı, Çin halkı farklı etnik köken ve kültürden geldiği için geniş bir yelpazeye sahiptir. Çin yemekleri Konfüçyüs ve Taoizm felsefelerinden de etkilenmektedir. Konfüçyüs felsefesini öğrenen öğrencilere yemekleri küçük porsiyonlar halinde ve göze hitap edecek şekilde servis etmeleri öğretilmektedir. Taozim felsefesine göre de yemekler direkt sağlığımızı etkilediği için yemeklerde sebze ve çeşitli baharatlar bulunmak zorundadır.

Çin yemeklerinde aroma, tat ve görünüm uyumuna dikkat edilir. Çin yemeklerinde çok çeşitli baharat ve sos kullanılmaktadır. Soya sosu, istiridye sosu, sirke, sarımsak, zencefil vb. kullanılan soslar ve baharatlar arasındadır. Çin’de yemeklere tat ve doku kazandırmak için farklı pişirme yöntemleri kullanılmaktadır. Geleneksel ve çok bilinen Çin yemeklerinin bazılarını daha yakından inceleyelim.

Pekin Ördeği

Çin’de, Pekin’in en ünlü yemeklerinden biridir. Ördek eti dışı çıtır olacak şekilde pişirilir ve ince dilimler halinde kesilerek tatlı soya sosu veya sarımsaklı soya sosu ile servis edilir.

Kung Pao Tavuğu

Çin’de tavuk yemekleri içerisinde bir numarada olan bir yemektir. Hem yerliler hem de yabancılar tarafından sevilen bir yemektir.

Çin Mantısı

Çin’in geleneksel bir yemeğidir. Türk mutfağındaki mantı ile benzerlik göstermektedir. Hamur içerisine kıyma, sebze, tavuk veya karides koyularak hazırlanır. Haşlanarak, buharda veya kızartarak pişirilebilir ve yanında soya sosu ile servis edilir.

Hot Pot

Çin’de ve dünyada en çok tercih edilen Çin yemekleri arasındadır. Masanın ortasında ocak ve tencere bulunur. Tencerenin içerisine istenilen soslar konularak kaynatılır. Kaynayan sosta ince kesilen etler ve sebzeler pişirilerek yenir. Çin’de hem sohbet edip sosyalleşmek hem de yemek yemek insanlar için iyi bir alternatiftir.

Ma Po Taofu

Çin’de Chuan mutfağının ünlü yemeklerinden biridir. İçerisinde tofu, kıyma ve Chuan mutfağına özgü baharatlar ve acı biber tozları bulunur. Üzerinde ince doğranmış yeşil soğanlarla servis edilir.

Chow Mein

Çin’de, wok tavada kızartılarak pişirilen noodle’dır. İçerisinde noodle, soğan ve kerevizle birlikte isteğe göre et, tavuk veya karidesten biri bulunur.

Yangzhou Kızarmış Pilavı

Çin mutfağında önemli bir yer tutan pirinçten yapılan yemeklerden biridir.  Yumurtalı kızarmış pilav olarak bilinmektedir. İçerisinde pirinç, mantar, karides, havuç, bambu filizi ve mısır bulunur.

Lanzhou El Açması Noodle

Çin’de çok sevilen noodle yemeklerinden biridir. Çin’de yaşayan Müslümanların mutfağından çıkmış bir yemek olarak da bilinir. Elde açılan hamurla yapılan noodlelar suda haşlandıktan sonra et suyu ile hazırlanan çorbanın içine koyulur. Üzerine soya sosu, yeşil soğan ve biftek konularak servis edilir.

Şans Kurabiyesi

Kombucha Çayı

Seyahat

Ne zaman gidilir?

Çin, yaz mevsiminde yoğun muson yağmurları görülmesi sebebiyle seyahat etmek iç uygun bir zaman değildir.  Başkent Pekin’e seyahat etmek istiyorsanız en uygun zaman Temmuz ayıdır. Bu ayda sıcaklık 20-30 derece civarındadır. Tibet gibi dağlık ve yüksek olan yerlere gitmeyi düşünüyorsanız yine yaz mevsiminde gidebilirsiniz.

Nasıl gidilir?

Çin’e Türkiye’den uçakla gitmek isterseniz Pekin, Şangay veya Guangzhou havaalanlarını kullanabilirsiniz. Çin’e Türkiye’den direkt uçuşlar bulunmaktadır ve uçuşlar yaklaşık 10 saat sürmektedir.

Çin’e Umuma Mahsus ve 6 ay geçerliliği olan pasaport seyahat edebilirsiniz. Çin’e seyahat etmeden önce Çin konsolosluğundan vize almanız gerekmektedir. Çin Turistik Vizesinin geçerlilik süresi 3 aydır. Hong Kong ve Makau için vize almanıza gerek yoktur. Çin’den Hong Kong’a sonra da tekrar Çin’e geçmeyi düşünüyorsanız çift girişli vizenizin olmasına dikkat etmelisiniz.

Nereye gidilebilir, neler yapılabilir?

Çin, farklı kültürü ve etnik kökenleri içerisinde bulunduran bir ülkedir. Çin, hem doğal hem de tarihi yapıları içerisinde bulundurur. Çin’de modern yapılar ile geleneksel yapıları bir arada görebilirsiniz. Tapınaklar, geleneksel Çin kültürünün en önemli yapılarındandır. Şimdi de Çin’de seyahat edilebilecek yerlere birkaç örnek verelim.

Yasak Şehir

Yasak Şehir bir saraydır ve 1925 yılından beri müze olarak hizmet vermektedir. Saraya Yasak Şehir denmesinin sebebi, Ming Hanedanlığı dönemimde saraya girmenin neredeyse imkansız olmasıdır. Saray hükümdarın güvenliğini sağlamak için yapılmıştır ve 600 yıl hiçbir suikast girişimi başarılı olmamıştır.

Yazlık Saray

Çin mimarisini anlamak için kesinlikle seyahat edilmesi gereken yerlerden biridir.

Toprak Askerler

Çin’in ilk imparatoru olan Çin Şi Huang’ın mezarını korumak için yapılan heykellerdir. Toprak Askerler, Terrokata Ordusu olarak da bilinir.

Tiananmen Meydanı

Çin’in başkenti Pekin’de bulunan şehrin önemli yerlerindendir.

Çin Seddi

Türk ve Moğol saldırılarından korunmak için yapılmıştır ve dünyanın en uzun savunma hattıdır. Şu an Çin Seddinin sadece Ming Hanedanlığının son dönemimden kalma alanları gezilebilecek durumdadır. Çin seddi inşa edilirken ölen işçilerin Çin Seddi içerisine gömüldükleri bilinmektedir.

Cennet Tapınağı

Çin’de Pekin’de bulunan İmparatorun tanrıyla konuştuğu ve adak sunduğu bir ibadethanedir.

Doğu’nun İnci Kulesi

Çin’de Şanghay’da bulunan kule Asya’nın en yüksek binası kabul edilmektedir. Kulenin yüksekliği 486 metredir ve kulenin en sütüne çıkmak asansörle 1 dakika sürmektedir. Kulenin en üst katının zemini camdan oluşmaktadır.

Bund

Şanghay’ın en önemli ziyaret noktalarından biridir. Huangpu Nehri’nin kenarında bulunmaktadır.